Από τις εικόνες της αρχαίας εποχής μέχρι τον σύγχρονο κινηματογράφο, οι άγγελοι δεν έχουν πάψει ποτέ να μας συντροφεύουν. Η δημοσιογράφος των «Τάιμς» Μπελ Μούνεϊ πιστεύει σ΄ αυτούς. Και επιχειρεί ένα δικό της ταξίδι στον κόσμο των αγγέλων.
Ε κείνη την ημέρα κάποιος με ρώτησε: «Πιστεύεις στους αγγέλους;». Η απάντησή μου θα έπρεπε να είναι «Όχι», αλλά είμαι πολύ ειλικρινής για να το πω αυτό. Ψιθύρισα κάτι που ακούστηκε σαν «Δεν ξέρω», ενώ με τα δάχτυλά μου περιεργαζόμουν την αγγελική μεταλλική μορφή που κρύβω στην τσάντα μου για να μου φέρνει τύχη. Επιχείρησε να πεις σε έναν ευαίσθητο άνθρωπο πως είσαι βέβαιος ότι το παιδί του προστατεύεται από ένα καλό πνεύμα και θα δεις μια σκιά ανακούφισης να διαπερνά το πρόσωπό του πριν εμφανιστεί ξανά η μάσκα της λογικής. Πρόσφατη έρευνα που έγινε στο Διαδίκτυο, έθετε το εξής ερώτημα: «Έχετε φύλακα άγγελο;». «Όχι» απάντησε 3%, 19% «Δεν γνωρίζω» και 79% αποκρίθηκε ηχηρά «Ναι». Διόλου περίεργο. Το ανδρόγυνο πλάσμα με τα φτερά πετά από ψυχή σε ψυχή εδώ και αιώνες, ανεξαρτήτως θρησκείας, εκκλησίας ή παράδοσης.
Τουλάχιστον τρεις αρχαγγέλους αναγνωρίζουν οι Εβραίοι, μέχρι επτά οι Χριστιανοί και 4 οι Μουσουλμάνοι
Ο Μωάμεθ.
Ο Προφήτης Μωάμεθ περιγράφοντας την κάθοδο και την εμφάνιση του Αρχάγγελου Γαβριήλ, μιλάει για μια μορφή εξαιρετικού κάλλους και μεγαλοπρέπειας, «λευκότητας πιο αστραφτερής και από το χιόνι και με πρόσωπο περίλαμπρα ωραίο». Συχνά Άγγελος Κυρίου, ως αγγελιαφόρος του Θεού, μετέφερε μηνύματα στην Παρθένο και αλλού. Στον ρόλο μαχητών, συντροφεύουν τους αρχαίους Ισραηλίτες κατά των Ασσυρίων. Τουλάχιστον τρεις αρχαγγέλους αναγνωρίζουν οι Εβραίοι (τον Μιχαήλ, τον Γαβριήλ και τον Ραφαήλ), μέχρι επτά ονομάζουν οι Χριστιανοί, ενώ οι Μουσουλμάνοι επιμένουν σε τέσσερις.
Όταν αρχίζεις να διαβάζεις για τους αγγέλους, το θέμα σε προκαλεί όλο και περισσότερο. Γι΄ αυτό κάθομαι εδώ, στην εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στο Μπαθ, περιμένοντας υπομονετικά την εκδήλωση που μου υποσχέθηκαν. Η θεολόγος και σύζυγος του Αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρι, Τζέιν Ουίλιαμς, εκδίδει αυτή την περίοδο το νέο της βιβλίο «Άγγελοι» και η εικονογράφησή του εκτίθεται μπροστά στα μάτια μας: είναι ο Ιωσήφ την ώρα που κοιμάται και λαμβάνει μια αγγελική προειδοποίηση, ο Μιχαήλ ο πολεμιστής, ο θεραπευτής Γαβριήλ…
Θεραπεία.
Η επιμελήτρια των εικόνων Λίντα Μπέικερ-Σμιθ μιλά ανοιχτά: «Πάντα πίστευα πως υπάρχει ο φύλακας άγγελος, ακόμη και όταν οι καιροί ήταν δύσκολοι». Αμέσως μετά την ανάληψη αυτής της δουλειάς, η αδερφή της διαγνώστηκε με καρκίνο και πέθανε λίγο μετά την ολοκλήρωση του έργου της. «Συνέχισα να ζωγραφίζω αγγέλους. Δεν μπορούσα να σταματήσω. Ήταν μια μορφή θεραπείας…». Και εξηγεί αυτό που πιστεύει ως εξής: «Είναι όπως το ραδιόφωνο. Ενώ είσαι συντονισμένος σε ένα σταθμό, ταυτόχρονα υπάρχουν και όλοι οι άλλοι, ενεργοί και έτοιμοι να τους ακούσεις». Η ίδια επισημαίνει πως οι άγγελοι συμμερίζονται τη θλίψη των ανθρώπων…
Δεν σταματά να συγκινεί στις ταινίες
Ημορφή των αγγέλων σφραγίζει τις χριστουγεννιάτικες ευχετήριες κάρτες, αλλά δεν περιορίζεται εκεί. Η παρουσία τους σε βιβλία αναλόγου περιεχομένου συνδέεται με το συμπτωματικό, το απροσδόκητο. Κάτι κακό αναμένεται να συμβεί, έρχεται ένας ξένος και ξαφνικά η καταστροφή αποτρέπεται. Ο «άγνωστος» δεν εμφανίζεται ξανά. Η αποστολή του εξετελέσθη. Βοηθός και προστάτης ταυτόχρονα, έρχεται για να θυμίσει, να ανακουφίσει, να σώσει. Όπως ο άγγελος στην «Υπέροχη ζωή» (1946) του Φρανκ Κάπρα: παραμονή Χριστουγέννων και ο συμπονετικός Τζορτζ Μπέιλι (τον υποδύεται ο Τζέιμς Στιούαρτ) είναι ένα βήμα πριν από την αυτοκτονία. Ωστόσο το κακό φεύγει μακριά χάρη στην εμφάνιση του φύλακα αγγέλου. «Κάθε φορά που ακούς ένα κουδούνι να χτυπά, αυτό σημαίνει ότι κάπου ένας άγγελος παίρνει τα φτερά του», μαθαίνουμε. Η ταινία είναι παλιά, αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να συγκινεί. Επειδή μιλάει κατευθείαν στην καρδιά;
Τα φτερά του έρωτα.
Οι άγγελοι που τριγυρνούν στο μεταπολεμικό Βερολίνο στα «Φτερά του Έρωτα» του Βιμ Βέντερς, είναι διαφορετικοί. Φορούν σκουρόχρωμα πανωφόρια και ακούν προσεκτικά τους σκληρούς ήχους που βγάζουν όσοι υποφέρουν. Ξανά και ξανά, το θέμα των αγγέλων στον κινηματογράφο. Γιατί τι άλλο ήταν ο Σούπερμαν, παρά το αρχέτυπο του φύλακα αγγέλου κατά τη δεκαετία του ΄40; Ένα ιπτάμενο ον με αποστολή την υποστήριξη του Καλού. Αρκετά χρόνια μετά, το 1998, η «Πόλη των αγγέλων» του Μπραντ Σίμπερλινγκ έρχεται να επιβεβαιώσει με λυρισμό και ευαισθησία τη δυναμική του θέματος. Ελάχιστοι έμειναν ασυγκίνητοι από την αγάπη που ένωσε έναν άγγελο κι έναν άνθρωπο… «Παντού στον κόσμο τον καθημερινό που κατοικούμε, υπάρχει το τραγούδι των αγγέλων», γράφει η Τζέιν Ουίλιαμς. «Είναι ωραίο, ατέρμον, χαρούμενο και τρομερό. Θα συνεχίσει να τραγουδιέται, είτε μας παρασύρει είτε όχι…».
