H έγνοια για την αλλοίωση και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος,

ιδιαίτερα της ταλαιπωρημένης Αττικής, έχει τις ρίζες της στην κλασική

αρχαιότητα. Ο Πλάτωνας νοιαζόταν για το περιβάλλον, με ευαισθησία περισσή

περιγράφει το παριλίσιο τοπίο, που αγαπούσε ιδιαίτερα ο Σωκράτης. Εσφαλμένα, ο

σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης αποδίδει στον Πλατωνισμό την

υπεροψία του δυτικού ανθρώπου και την ευθύνη του για τη σημερινή οικολογική

κρίση («Καθημερινή», 30.07.06, 24). H κατανόηση της Φύσης ήταν ένας βασικός

στόχος της δυτικής σκέψης, δεν πρέπει ωστόσο να ταυτίζεται με εκείνον του

ελέγχου της Φύσης. Ο σοφιστής Κριτίας, στον ομώνυμο διάλογο του Πλάτωνα

(111,α-δ) περιγράφει με μελανά χρώματα την αποψίλωση των δασών και την

απογύμνωση της αττικής γης: (σε ελεύθερη μετάφραση) «Εiναι σαν να αρρώστησε

βαριά το σώμα της και τού ‘μειναν μονάχα τα οστά, καθώς ξεπλύθηκε το

παχύ και απαλό της χώμα. Ενώ παλιά κι οι γήλοφοι και τα λεγόμενα

βραχώδη της πεδία γεμάτα ήτανε με πλούσια γη, και τα βουνά της γύρω

δασωμένα. Τώρα, θάμνοι φυτρώνουν στα βουνά, μονάχα για

τις μέλισσες τροφή. Δεν πέρασε πολύς καιρός από τότε που τα δέντρα ήταν

ακόμα σώα και πρόσφεραν το ξύλο τους για τις μεγάλες οροφές των

οικοδομημάτων. Το ετήσιο νερό της Αττικής το πρόσφερε ο (όμβριος)

Δίας, δεν έρρεε ανεξέλεγκτα από την αποψιλωμένη γη στη θάλασσα,

αλλά το συγκρατούσε το χώμα, το απορροφούσε και το αποταμίευε σε

κοιλότητες, και υπήρχε άφθονο παντού νερό στις κρήνες, στα

ποτάμια, στις πηγές…».

Τα ίδια επαναλαμβάνουμε και σήμερα, μόνο που η κατάσταση επιδεινώθηκε

δραματικά. Προστέθηκαν: η μόλυνση του αέρα, τα ανεξέλεγκτα νταμάρια (που

παίρνουνε παράταση, ακούω!), οι ανοιχτές χωματερές, τα τοξικά απόβλητα, η

λυματολάσπη της Ψυττάλειας, ο Ιλισός και ο Κηφισός που γίνανε υπόνομοι, τα

ρέματα που κτίστηκαν αυθαίρετα, ο Υμηττός που δεν μιλάει πια με κέφι στην

καταφαγωμένη την Πεντέλη, η αποθέωση του αυτοκινήτου και η αυτοκρατορία του

μπετόν αρμέ. Παρ’ όλα αυτά εξακολουθούμε να ζούμε στην ημιθανή αυτή πόλη, και

να την αγαπούμε μάλιστα παράφορα. Ζούμε με την ελπίδα και το όνειρο της

ανάκαμψης, περιμένουμε τον «Δήμαρχο Μεσσία» (άγνωστο ακόμη το όνομά του) που

θα την σώσει, δημιουργώντας πάρκα, κήπους, παιδικές χαρές, ελεύθερες παραλίες,

που θα γκρεμίσει τα αυθαίρετα, θα μας απαλλάξει απ’ τις χωματερές και τα

νταμάρια… H ύπαρξη μιας πόλης σχετίζεται άμεσα με τον περιβάλλοντα χώρο της.

Αν διακοπεί αυτή η σχέση η πόλη εξαφανίζεται.

Ο Πέτρος Θέμελης είναι καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας.

Τελευταία Νέα