Τα μυστικά του βυθού της Διώρυγας της Κορίνθου αποκρυπτογράφησαν

επιστήμονες του Εθνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) για πρώτη φορά στην

ιστορία των 108 χρόνων λειτουργίας της, στην προσπάθειά τους να εντοπίσουν τις

αιτίες των συχνών κατολισθήσεων και να προλάβουν καταστροφές.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του Ισθμού εντοπίζεται στις συχνές κατολισθήσεις που

γίνονται στο τμήμα των πρανών πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας

Παρά τις υποψίες των υπεύθυνων του Ισθμού οι οποίοι παρήγγειλαν την έρευνα, το

πρόβλημα των κατολισθήσεων δεν ξεκινάει υποθαλάσσια, δηλαδή στη βάση των

πρανών, αλλά εντοπίζεται στο πάνω μέρος της πλαγιάς δεξιά και αριστερά της

Διώρυγας και κυρίως κατά μήκος των πολλών ρηγμάτων που τις διαπερνούν. Έτσι,

είναι απαραίτητα τα υποστηρικτικά έργα στα πρανή της ώστε να προληφθούν νέες

κατολισθήσεις και να εξασφαλισθεί το μέλλον της.

Βιντεοσκόπηση

Σε μια έρευνα με παγκόσμια πρωτοτυπία λόγω της γεωλογικής ιδιαιτερότητας του

τοπίου, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το ωκεανογραφικό σκάφος του ΕΚΘΕ

«Αιγαίο», ραντάρ και υπερσύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, ενώ δύτες

βιντεοσκόπησαν τον βυθό κατά μήκος των πρανών της Διώρυγας καλύπτοντας περίπου

πέντε από τα έξι χιλιόμετρα συνολικού μήκους. Οι έρευνες έγιναν την περασμένη

άνοιξη, από τον Μάρτιο έως τον Μάιο, ενώ η επεξεργασία των στοιχείων

ολοκληρώθηκε πριν από ένα μήνα από τον δρα Γεωλογίας κ. Δημήτρη Σακελλαρίου,

ερευνητή στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΚΘΕ και επιστημονικό υπεύθυνο του

προγράμματος, μαζί με τους συνεργάτες του ερευνητές.

Πείραμα

Η αποτύπωση του βυθού και των πρανών έγινε με τη χρήση ηχοβολιστικών οργάνων,

κάτι που δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στον κόσμο σε τόσο στενή λωρίδα θάλασσας.

«Αυτά τα μηχανήματα είναι κατασκευασμένα για την ανοιχτή θάλασσα. Η χρήση τους

στον Ισθμό ήταν και για μας ένα πείραμα», εξηγεί ο κ. Σακελλαρίου. Το μηχάνημα

στέλνει ηχητικά σήματα που ανακλώνται στα τοιχώματα της Διώρυγας και στην

επιστροφή τους καταγράφονται από τον επιστημονικό εξοπλισμό στο ωκεανογραφικό

σκάφος. Οι ερευνητές περίμεναν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες επειδή η απόσταση

ανάμεσα στις δύο πλαγιές είναι μόλις 22 μέτρα. «Το αποτέλεσμα ήταν κάτι

περισσότερο από ικανοποιητικό».

Κατολισθήσεις

Ο κρηπιδότοιχος που στηρίζει τα πρανή της Διώρυγας συνεχίζεται στο

υποθαλάσσιο τμήμα της σε βάθος οκτώ μέτρων

Μελέτες μέχρι τώρα στη Διώρυγα είχαν γίνει πολλές, καθώς πρόκειται για

«σπάνιας χρησιμότητας γεωλογική τομή των πετρωμάτων», αλλά όλες ήταν στο τμήμα

πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Υποθαλάσσια έρευνα έγινε τώρα για πρώτη

φορά με την ελπίδα να εξεταστεί σε τι κατάσταση βρίσκεται ο πυθμένας και τα

τοιχώματα της Διώρυγας στον βυθό, ώστε να γίνουν τα απαραίτητα έργα στήριξης.

Οι κατολισθήσεις στη Διώρυγα είναι συχνές σε όλη την ιστορία της. Οι αιτίες

που προκαλούν τη διάβρωσή της είναι ο αέρας, το νερό από τις βροχοπτώσεις που

διεισδύει στο έδαφος και χαλαρώνει τα πετρώματα και τα ρήγματα που τέμνουν τα

πρανή. «Ακόμα και αν δεν είναι σεισμολογικά ενεργά, δημιουργούν μεγάλο

πρόβλημα, καθώς τα διαπερνά το νερό και έτσι χαλαρώνουν τα πετρώματα», λέει ο

κ. Σακελλαρίου.

Σε καλή κατάσταση

Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι η βάση της Διώρυγας είναι σε καλή

κατάσταση και δεν υπάρχουν σπηλαιώσεις, όπως φοβόνταν οι υπεύθυνοι. Αυτό

σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι βέβαια καλό νέο, καθώς η στήριξη των πρανών

στο τμήμα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας είναι πολύ πιο εύκολη, αλλά και

απαραίτητη. Υπάρχουν δύο μέθοδοι για τη στήριξη του Ισθμού, όπως εξηγεί ο

γεωλόγος του ΕΚΘΕ. Η ιδανική λύση είναι να μειωθεί η κλίση των πρανών, ενώ πιο

εύκολο είναι να γίνουν αναβαθμίδες, οι γνωστές πεζούλες, στις πλαγιές που θα

μειώσουν το ύψος των πρανών. Η μέθοδος αυτή είναι δοκιμασμένη σε μικρότερη

κλίμακα σε πολλά μέρη της Ελλάδας, και χρησιμοποιείται κυρίως για

καλλιέργειες.

Θαλάσσια ρεύματα

Το ωκεανογραφικό σκάφος «Αιγαίο» του ΕΚΘΕ ερεύνησε λεπτομερώς τη Διώρυγα της

Κορίνθου την περασμένη άνοιξη

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι το βάθος της Διώρυγας έχει μεταβληθεί σε

πολλά σημεία από το αρχικό της που ήταν 8,3 μέτρα. Τώρα κυμαίνεται από εξήμισι

μέχρι οκτώμισι λόγω των κατολισθήσεων και του δυνατού θαλάσσιου ρεύματος που

διαπερνά τον Ισθμό με ταχύτητα που φτάνει ακόμα και τα τρία μίλια. Το ρεύμα

μεταφέρει ιζήματα που εναποθέτει στον βυθό ή τα μεταφέρει σε άλλα σημεία.

Στην πρώτη φάση της έρευνας πραγματοποιήθηκε λεπτομερής ακουστική αποτύπωση

και βυθομέτρηση του υποθαλάσσιου τμήματος της Διώρυγας, ενώ στη συνέχεια

βιντεοσκόπηση από δύτες.

Όταν κατασκευάστηκε η Διώρυγα το 1893, είχε χτισθεί ένας κρηπιδότοιχος από

πέτρες, πορσελάνη και θηραϊκή γη κατά μήκος των πρανών, που ξεκινούσε

υποθαλάσσια σε βάθος οκτώ μέτρων και έφτανε τα δύο μέτρα πάνω από την

επιφάνεια. Σήμερα έχει καταστραφεί σε μήκος 2.400 μέτρων τόσο προς την πλευρά

της Πελοποννήσου όσο και της Στερεάς Ελλάδας. Οι περισσότερες κατολισθήσεις

εστιάζονται στα σημεία όπου τα υπάρχοντα ρήγματα τέμνουν τα πρανή.

Βομβαρδισμοί

Πάντως, η μεγαλύτερη κατολίσθηση στην ιστορία της Διώρυγας δεν προήλθε από

φυσικά αίτια, αλλά από τον βομβαρδισμό των Γερμανών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τότε, 600.000 κυβικά μέτρα χώματος είχαν πέσει στη θάλασσα κλείνοντας τη

Διώρυγα για αρκετά χρόνια. Οι Γερμανοί ήξεραν ακριβώς πού έπρεπε να

βομβαρδίσουν ώστε να καταφέρουν την μεγαλύτερη καταστροφή, εκεί δηλαδή όπου

υπήρχαν τα μεγαλύτερα ρήγματα.