Είναι γνωστά σαν «χάπια της χαράς». Δίνονται ακόμη και σε ανθρώπους χωρίς

κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα, απλά για να νιώσουν καλύτερα. Μόνο που τώρα οι

υποψίες για την αναποτελεσματικότητά τους, ακόμη και για συμβολή τους στην

αύξηση των αυτοκτονικών τάσεων, συνεχώς πληθαίνουν.

Τα φάρμακα όπως το Πρ1όζακ (Prozac) ανήκουν σε αυτά που επιστημονικά

ονομάζονται αναστολείς επαναρρόφησης σεροτονίνης (ενισχύουν τη σεροτονίνη στον

εγκέφαλο, χημική ουσία που σχετίζεται με τη διάθεση). Οι φαρμακευτικές

εταιρείες, γράφει το περιοδικό «Νιου Σάιεντιστ», προβάλλουν τέτοιου είδους

σκευάσματα ως θαυματουργά φάρμακα συνώνυμα της ευτυχίας. Όμως όλο και

περισσότερες επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν πως τα φάρμακα αυτά προκαλούν

διαταραχές σε πολλούς ασθενείς ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ενισχύουν τη βίαιη ή

αυτοκτονική συμπεριφορά. Τον τελευταίο χρόνο οι εγκυρότερες επισ-

τημονικές επιθεωρήσεις έχουν δημοσιεύσει μελέτες που αμφισβητούν την ασφάλεια

των αντικαταθλιπτικών.

Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα της επιστημονικής επιθεώρησης «Νιου Σάιεντιστ»,

πριν από έναν μήνα η Πολιτεία της Νέας Υόρκης κατέθεσε μήνυση κατά της

φαρμακευτικής εταιρείας GlaxoSmithKline, υποστηρίζοντας ότι «κουκούλωσε»

μελέτη η οποία αποκάλυπτε ότι οι νέοι που κάνουν χρήση του αντικαταθλιπτικού

Paxil διατρέχουν τον κίνδυνο να κυριευτούν από τάσεις αυτοκτονίας. H εταιρεία

αρνείται όλες τις κατηγορίες.

H έρευνα. Όπως αναφέρεται στην επιθεώρηση, σχεδόν από την αρχή της

κυκλοφορίας των αναστολέων επαναρρόφησης σεροτονίνης – στις αρχές της

δεκαετίας του 1990 – Αμερικανοί γιατροί είχαν επισημάνει αυτοκτονίες ασθενών

που ακολουθούσαν θεραπευτική αγωγή με αυτά τα φάρμακα. Αλλά οι φαρμακευτικές

εταιρείες απαντούσαν πως πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά.

Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 1998, μια υπόθεση που αποκαλύφθηκε στην Αγγλία

έμελλε να έχει τεράστιο αντίκτυπο: ο Ντόναλντ Σελ, ένας 60χρονος από το

Γουαϊόμινγκ, πυροβόλησε τη γυναίκα του, την κόρη του και την μερικών μηνών

εγγονή του, πριν αυτοκτονήσει με το ίδιο όπλο. Μόλις δύο μέρες νωρίτερα είχε

αρχίσει θεραπεία με το αντικαταθλιπτικό Seroxat καθώς έπασχε από ήπιας μορφής

κατάθλιψη. Οι συγγενείς του υπέβαλαν μήνυση κατά της εταιρείας που τότε

παρασκεύαζε το φάρμακο.

Οι ειδικοί που προσελήφθησαν για τη διερεύνηση της υπόθεσης ανακάλυψαν πως η

εταιρεία κρατούσε κρυμμένες μια σειρά από μελέτες που έδειχναν ότι το Seroxat

προκαλεί διαταραχές σε έναν στους 4 ασθενείς. Τελικά η οικογένεια αποζημιώθηκε

με 6,4 εκατομμύρια δολάρια.

Οι έφηβοι. Οι έρευνες για τις παρενέργειες αυτών των φαρμάκων στους

ενηλίκους συνεχίζονται, ενώ στρέφονται και στη χρήση τους από εφήβους. Κανένα

φάρμακο αυτής της κατηγορίας (εκτός από το Πρόζακ στις Ηνωμένες Πολιτείες) δεν

έχει άδεια για να χορηγείται σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Ωστόσο, τα φάρμακα

χορηγούνται σε εφήβους, χωρίς οι εταιρείες να υποχρεούνται να αποδείξουν την

ασφάλειά τους.

Τον Απρίλιο του 2003 ο Αγγλικός Οργανισμός Φαρμάκων ζήτησε στοιχεία για τα

σκευάσματα αυτά και ύστερα από μερικούς μήνες απαγόρευσε τη χορήγησή τους σε

άτομα κάτω των 18 χρόνων – όλα εκτός από το Πρόζακ (για το οποίο δεν προέκυψαν

επαρκή στοιχεία).

H γενιά του Πρόζακ

Τα αντικαταθλιπτικά μετρούν πάνω από 30 χρόνια ζωής στην παγκόσμια

φαρμακευτική αγορά. Τα πρώτα σκευάσματα – κάποια χρησιμοποιούνται ακόμη – ήταν

αποτελεσματικά στα 2/3 των ασθενών. Είχαν όμως αρκετές παρενέργειες ενώ σε

περίπτωση υπερβολικής δόσης προκαλούσαν ακόμη και θάνατο.

Γι’ αυτό έπρεπε να βρεθεί ένα αντικαταθλιπτικό αποτελεσματικό και απαλλαγμένο

από τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Αυτό «γεννήθηκε» το 1986 σε ένα εργαστήριο της

οδού Ντελαγουέρ στην Ινδιανάπολη των ΗΠΑ και πήρε το όνομα Πρόζακ (Prozac –

υδροχλωρική φλουοξετίνη). Είναι «το χάπι της χαράς», το πιο ευρέως

χρησιμοποιούμενο αντικαταθλιπτικό όλων των εποχών.

Από φάρμακο για την κατάθλιψη, έγινε τρόπος ζωής για μια ολόκληρη γενιά

ανθρώπων. Περισσότεροι από 40 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως λαμβάνουν το

φάρμακο. Κυκλοφορεί σε περισσότερες από 90 χώρες του κόσμου.