Ηταν μια σπάνια επιτυχία για τα διεθνή δικαστήρια που αγωνίζονται να αντισταθούν σε ένα αυξανόμενο κύμα επίσημης ανομίας. Ο Αλι Μοχάμεντ Αλι Αμπντ-αλ-Ραχμάν, ηγετικό στέλεχος της διαβόητης, υποστηριζόμενης από την κυβέρνηση πολιτοφυλακής Τζαντζαουίντ, η οποία διέπραξε γενοκτονία στην περιοχή Νταρφούρ του Σουδάν από το 2003 έως το 2005, οδηγήθηκε την περασμένη εβδομάδα στη φυλακή αφού καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Κρίθηκε ένοχος για 27 κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Παρότι εκατοντάδες μέλη πολιτοφυλακών ενεπλάκησαν, ο Αμπντ αλ-Ραχμάν, γνωστός και ως Άλι Κουσαΐμπ, είναι ο πρώτος άνθρωπος που καταδικάζεται για φρικαλεότητες στο Νταρφούρ, το οποίο σήμερα αποτελεί και πάλι θέατρο φρικτής βίας στον εμφύλιο πόλεμο του Σουδάν. Το ΔΠΔ έχει απαγγείλει κατηγορίες για γενοκτονία και εγκλήματα πολέμου στον Ομάρ αλ-Μπασίρ, τότε πρόεδρο του Σουδάν. Παρόμοιες κατηγορίες αντιμετωπίζει και ο Αχμάντ Χαρούν, πρώην υπουργός. Και οι δύο όμως έχουν διαφύγει της σύλληψης.
Οταν πήρα συνέντευξη από τον Μπασίρ στο Χαρτούμ το 2011 – ανατράπηκε με λαϊκή εξέγερση το 2019, μετά την οποία ο στρατός κατέλαβε την εξουσία και ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος – χλεύασε τις κατηγορίες περί γενοκτονίας. Η κυβέρνησή του και οι συμμαχικές της αραβικές πολιτοφυλακές, είπε, πολέμησαν αντάρτες, όχι τον λαό του Νταρφούρ. Η Δύση εφάρμοζε δύο μέτρα και δύο σταθμά. Επέμενε ότι δεν είχε κάνει τίποτα λάθος.
Μιλώντας το 2008, ο Χαρούν, του οποίου ο κάθε άλλο παρά ειρωνικός τίτλος εργασίας ήταν «υπουργός ανθρωπιστικών υποθέσεων», είπε περίπου τα ίδια. «Δεν μετανιώνω για τίποτα», μου δήλωσε, απορρίπτοντας το ένταλμα σύλληψης του ΔΠΔ, το οποίο τον συνέδεε με έως και 200.000 θανάτους στο Νταρφούρ, ως πολιτικά υποκινούμενο. «Ο,τι έκανα ήταν νόμιμο, ήταν ευθύνη μου, ήταν καθήκον μου», είπε.
Οι αλαζονικοί ισχυρισμοί ότι δεν παραβιάστηκε κανένας νόμος, ότι δεν υπάρχει υπόθεση προς απάντηση, ότι απλώς «εκτελούσες το καθήκον σου», βρίσκονται στον πυρήνα ενός αυξανόμενου σύγχρονου προβλήματος: της επίσημης ατιμωρησίας. Ενοχοι ή όχι, ούτε ο Μπασίρ ούτε ο Χαρούν πίστευαν ότι θα αντιμετώπιζαν ποτέ τη διεθνή δικαιοσύνη και μέχρι στιγμής έχουν δικαιωθεί. Σε αυτή την πεποίθηση δεν διαφέρουν από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου του Ισραήλ, τον υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν της Ρωσίας.
Αυτή η δυσώδης τριάδα κατηγορείται, με διαφορετικούς τρόπους, για φρικαλεότητες από το ΔΠΔ, τον ΟΗΕ και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο καθένας φέρεται να έχει επιβλέψει εν ψυχρώ δολοφονίες, κακομεταχείριση ή μαζικές απαγωγές άμαχων πολιτών. Και οι τρεις αρνούνται κατηγορηματικά κάθε αδίκημα. Και οι τρεις ισχυρίζονται ότι οι πράξεις τους δικαιολογούνται, ανεξαρτήτως του τι λέει ο νόμος, η κοινή γνώμη ή η στοιχειώδης ηθική. Και οι τρεις πιστεύουν αυτάρεσκα ότι κανείς δεν μπορεί να τους αγγίξει.
Αυτό είναι το πρόσωπο της ατιμωρησίας. Αυτό, ακριβώς εκεί, είναι το τέλος του κράτους δικαίου. Είναι το ισχυρότερο κράτος του κόσμου να δηλώνει ότι δεν σέβεται πλέον βασικούς κανόνες που, ατελώς αλλά κρίσιμα, κρατούν την ανθρώπινη κοινότητα ενωμένη. Ανοιχτά των ακτών της Βενεζουέλας, αμερικανικές δυνάμεις, σκοτώνοντας κατά βούληση και κατάσχοντας πετρελαιοφόρα, δρουν ακριβώς όπως οι σομαλοί πειρατές στο Κέρας της Αφρικής ή οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης που εκτοξεύουν τυχαία πυραύλους κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Η ατιμωρησία σημαίνει αναρχία.
Οπως ο Αλι Κουσαΐμπ, έτσι και ο Τραμπ, ο Νετανιάχου, ο Πούτιν, ο Χέγκσεθ και όλοι οι άλλοι φονιάδες που χαμογελούν αυτάρεσκα πρέπει κάποια μέρα να λογοδοτήσουν ενώπιον δικαστηρίου.
