Εκφράζοντας σοβαρές ανησυχίες για τους κινδύνους στο Δίκτυο για τη σωματική και ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων και ζητώντας ισχυρότερη προστασία των ανηλίκων από πρακτικές χειραγώγησης που ενισχύουν τον εθισμό, δυσκολεύουν τη συγκέντρωση και εμποδίζουν την υγιή χρήση του Διαδικτύου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε χθες μη νομοθετικό ψήφισμα για την καθιέρωση κοινού ελάχιστου ορίου ηλικίας τα 16 έτη ως προς την αυτόνομη πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ΕΕ, χωρίς την άδεια γονέων ή κηδεμόνων.
Καλεί δε σε πλήρη απαγόρευση της πρόσβασης ανηλίκων κάτω των 13 ετών στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, σε υπηρεσίες κοινής χρήσης βίντεο και στους λεγόμενους «συντρόφους τεχνητής νοημοσύνης» (AI companions), που εστιάζουν στην αλληλεπίδραση, την ενεργητική ακρόαση και τη συναισθηματική υποστήριξη. Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 483 ψήφους υπέρ, 92 κατά και 86 αποχές. Αν και δεν είναι δεσμευτικό, θεωρείται βαρύνουσας σημασίας στη διαμόρφωση του κοινοτικού νομοθετικού πλαισίου σχετικά με την προστασία των ανηλίκων στο Διαδίκτυο.
«Βρισκόμαστε εν τω μέσω ενός πειράματος, όπου αμερικανικοί και κινεζικοί τεχνολογικοί γίγαντες έχουν απεριόριστη πρόσβαση στην προσοχή των παιδιών και των νέων μας, για ώρες κάθε μέρα, σχεδόν εντελώς χωρίς εποπτεία» τόνισε κατά τη χθεσινή συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η δανή ευρωβουλευτής και εισηγήτρια του ψηφίσματος, Κρίστελ Σαλντεμόζε. Μνημόνευσε ειδικά τον Ιλον Μασκ του Χ, τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ της Meta και το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας μέσω των «τεχνολογικών αντιπροσώπων του στο TikTok». Με το ψήφισμα αυτό, υπογράμμισε, «χαράσσουμε μια κόκκινη γραμμή. Λέμε ξεκάθαρα στις πλατφόρμες: Οι υπηρεσίες σας δεν είναι σχεδιασμένες για παιδιά και το πείραμα τελειώνει εδώ».
Το διακύβευμα καταγράφει έρευνα, στην οποία βασίζεται το ψήφισμα, σύμφωνα με την οποία το 97% των νέων στην ΕΕ χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο καθημερινά, ενώ ένας στους τέσσερις ανηλίκους παρουσιάζει ενδείξεις «προβληματικής» ή «δυσλειτουργικής» χρήσης του κινητού, με συμπεριφορικά πρότυπα εθισμού. Πάνω από το 90% των Ευρωπαίων τονίζουν εν τω μεταξύ στο Ευρωβαρόμετρο ότι θεωρούν επείγουσα προτεραιότητα την προστασία των παιδιών στο Διαδίκτυο, ιδίως σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία (93%), τον διαδικτυακό εκφοβισμό (92%) και την ανάγκη περιορισμού της πρόσβασης των παιδιών σε ακατάλληλο περιεχόμενο (92%).
Παραμένει ωστόσο ασαφές πώς η ΕΕ θα μπορούσε να επιβάλει ένα εναρμονισμένο ηλικιακό όριο στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεδομένου ότι η λήψη σχετικών μέτρων εναπόκειται στα κράτη-μέλη. Ορισμένα λαμβάνουν ήδη μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση. Η Δανία, προεδρεύουσα το τρέχoν εξάμηνο στην ΕΕ, πρόκειται να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα επιβάλει εθνικό όριο ηλικίας στην αυτόνομη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προκρίνοντας το 15ο έτος ηλικίας.
Οριο που έχει ζητήσει να τεθεί με ευρωπαϊκό κανονισμό ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν. Αλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, υποστηρίζουν επίσης την ιδέα αυστηρότερων ορίων ηλικίας για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με προτάσεις που επικεντρώνονται στην επαλήθευση ηλικίας και στους γονικούς ελέγχους, ενώ απαγορεύουν τη χρήση smartphones στα σχολεία. Στο φόντο είναι η πρόσφατη πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία των ανήλικων χρηστών του Διαδικτύου, με τη δημιουργία ευρωπαϊκής εφαρμογής επαλήθευση της ηλικίας και συμμετέχουσες στην πιλοτική φάση δοκιμής και προσαρμογής τη Δανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα.
Στο μεσοδιάστημα, η Αυστραλία ετοιμάζεται να εφαρμόσει την πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο απαγόρευση των social media για ανηλίκους, με τον πήχη στο 16ο έτος ηλικίας, θέτοντας από τις 10 Δεκεμβρίου σε πλήρη εφαρμογή σχετικό νόμο. Ψηφίστηκε προ έτους και υποχρεώνει τους τεχνολογικούς γίγαντες – από τη Meta, μέχρι το TikTok – να εμποδίζουν τους ανηλίκους να συνδέονται, αντιμετωπίζοντας σε διαφορετική περίπτωση πρόστιμα ύψους έως και 49,5 εκατ. δολαρίων Αυστραλίας. Ητοι σχεδόν 28 εκατ. ευρώ.
