Ζωντανή αλλά εμφανώς τραυματισμένη βγήκε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από την ψηφοφορία επί της πρώτης πρότασης μομφής που δέχθηκε πρόεδρος της Κομισιόν εδώ και πάνω από μία δεκαετία. Η πρόταση, που κατατέθηκε κυρίως από την Ακροδεξιά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ήταν εμπνευσμένη από τον ευρωσκεπτικισμό και τη συνωμοσιολογία γύρω από το “Pfizergate”, απέτυχε μεν – 360 ψήφοι κατά, 175 υπέρ, 18 αποχές –, αλλά άφησε πίσω της πολιτικές ρωγμές, ρητορικές εκρήξεις και ένα μήνυμα: η πρόεδρος επιβιώνει, όμως η εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό της δεν είναι αδιαπραγμάτευτη.
Η πρόταση δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για να εγκριθεί και στην πραγματικότητα δεν απείλησε ποτέ ουσιαστικά την παραμονή της στην ηγεσία της Επιτροπής, αυτό ήταν δεδομένο. Αλλά το πολιτικό της βάρος, οι απώλειες σε συμμαχίες και η εικόνα μιας Κομισιόν που διολισθαίνει προς τα δεξιά δημιουργούν μια επικίνδυνη εξίσωση: μια πρόεδρος αποδυναμωμένη, παγιδευμένη ανάμεσα στην Ακρα Δεξιά που τη στοχοποιεί και στην προοδευτική πτέρυγα που πλέον την αντιμετωπίζει με δυσπιστία. Πολιτικές ομάδες από όλο το φάσμα χρησιμοποίησαν τη διαδικασία για να εκφράσουν τα παράπονά τους προς την Επιτροπή, είτε για την έλλειψη διαφάνειας και την υπερσυγκέντρωση εξουσιών, είτε για την υπαναχώρηση στην Πράσινη Συμφωνία, είτε για κατηγορίες παραβίασης των θεσμικών διαδικασιών της ΕΕ.
Η ψηφοφορία αυτή επίσης προκάλεσε ρωγμές στον συνασπισμό κομμάτων που στηρίζει τη δεύτερη θητεία της Φον ντερ Λάιεν, με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους να έρχονται όλο και περισσότερο σε αντίθεση με την πρόεδρο της Επιτροπής. Στην πορεία προς την κάλπη, και οι δύο ομάδες απείλησαν να απόσχουν, εκφράζοντας ανησυχίες ότι η Επιτροπή μετατοπίζεται προς τα δεξιά.
Οι Φιλελεύθεροι υποχώρησαν, δηλώνοντας ότι δεν θέλουν να συμμετέχουν στα «παιχνίδια» της Ακρας Δεξιάς με τη σταθερότητα της Ευρώπης, σύμφωνα με εκπρόσωπο του Renew. Επίσης οι Σοσιαλιστές ακολούθησαν αφού εξασφάλισαν παραχώρηση από τη Φον ντερ Λάιεν σχετικά με τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, τον οποίο η Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει την επόμενη εβδομάδα.
Ο Γκεόργκε Πιπερέα, ρουμάνος ευρωβουλευτής από την πολιτική ομάδα Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), ο οποίος υπέβαλε την πρόταση μομφής κατά της Φον ντερ Λάιεν, δήλωσε στο Politico ότι ενώ ανέμενε την απόρριψη θεωρεί τη διαδικασία υγιή για την ΕΕ, προσθέτοντας πως αναμένει να «ανοίξει το κουτί της Πανδώρας».
Η πρόταση μομφής πυροδότησε την περασμένη Δευτέρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια έντονη πολιτική συζήτηση, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να κατηγορεί τους εμπνευστές της ως «εξτρεμιστές», «αντιεμβολιαστές» και «θαυμαστές του Πούτιν». Χθες η πρόεδρος της Κομισιόν δεν ήταν παρούσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ώρα της ψηφοφορίας, καθώς την ίδια ώρα εκφωνούσε την ομιλία της στη Διάσκεψη για την Ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, στη Ρώμη.
Ενας ευρωβουλευτής της ομάδας των Σοσιαλιστών και ένας των Renew στήριξαν την πρόταση μομφής κατά της Φον ντερ Λάιεν. Δύο μέλη της πολιτικής οικογένειας της Φον ντερ Λάιεν (και οι δύο από τη Δημοκρατική Ενωση Ούγγρων στη Ρουμανία) απείχαν. Απείχαν επίσης πέντε μέλη των Renew και τρεις ευρωβουλευτές από τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες.
Πίσω από τους αριθμούς της κάλπης κρύβεται η ένταση στους θεσμούς μιας Ευρώπης που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στη σταθερότητα και την ανατροπή, στην ευρωπαϊκή ενότητα και την πολιτική φθορά. Αν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήλπιζε πως θα τελείωνε με τους αμφισβητίες της με μία μόνο ψηφοφορία, το μήνυμα του Ευρωκοινοβουλίου ήταν σαφές: αυτός ήταν μόνο ο πρώτος γύρος.
