Παναγιώτης Ε. Πετράκης

Σε σημείωμά μας στις 6/2/2025 (ΝΕΑ), πριν ακόμα την ημέρα της «απελευθέρωσης» της 2ης Απριλίου, συζητώντας το γεωστρατηγικό και πολιτικό αποτύπωμα των δασμών του Trump που βρισκόταν υπό εκκόλαψη, καταλήγαμε ότι «ο προστατευτισμός, ο εθνικισμός και η γεωστρατηγική ένταση συνδέονται στενά και ότι το τρίπτυχο αυτό … μπορεί εύκολα να επεκταθεί γεωγραφικά». Την εκτίμηση αυτή […]

Η δεκαετία που είναι μπροστά μας χαρακτηρίζεται από μία αυξητική τάση του κατά κεφαλή ΑΕΠ. Για την ακρίβεια βρισκόμαστε ακόμα στην πλευρά του ανοδικού μακροχρόνιου κύκλου με κορύφωση τέσσερα με πέντε χρόνια αργότερα. Βεβαίως πολλά μπορούν να συμβούν και να μεταβάλλουν αυτήν την εξέλιξη αλλά, υπό κανονικές συνθήκες, αυτή είναι η προοπτική στην οικονομία μας. […]

O χρόνος που έρχεται τυπικά επηρεάζεται από αυτόν που φεύγει. Χωρίζοντας τη σκέψη μας σε δύο μέρη, αυτό που αφορά την ελληνική οικονομία και αυτό που αφορά την ευρωπαϊκή και διεθνή οικονομία εντοπίζουμε για την Ελλάδα εννέα τάσεις ή γεγονότα που θα έχουν καθοριστική οικονομική παρουσία το 2024. 1 Η οικονομία βρίσκεται σε φάση εξισορρόπησης […]

Ο προϋπολογισμός ενός κράτους είναι το ισχυρότερο μέσο παρέμβασης της οικονομικής πολιτικής. Συνήθως στοχεύει στην εφαρμογή των στόχων και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το πρόγραμμα της κυβέρνησης που βρίσκεται στην εξουσία. Υπάρχουν δύο δομικά πολιτικά προβλήματα που φαίνεται ότι κυριαρχούν στο οικονομικό σκηνικό: το πρώτο είναι ο πληθωρισμός και η συνακόλουθη απομείωση […]

Εχουμε ξαναγράψει για τη δυσαρέσκεια των πολιτών για την οικονομία και τον πληθωρισμό. Οι τρεις προτεραιότητες που φαίνεται να απασχολούν τους πολίτες είναι η ακρίβεια, οι προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας και η ανεργία. Είναι λοιπόν σαφές ότι οι πολίτες δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι με τον πληθωρισμό που ενέσκηψε το 2022 και την αντίστοιχη καθήλωση του […]

Στο βάθος της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αστάθειας υπάρχουν δυνάμεις οι οποίες είναι τώρα ενεργές αλλά έχουν και μακροπρόθεσμη επίδραση. Με διάφορες αφορμές βγαίνουν στην επιφάνεια (χρηματοπιστωτική κρίση) διαμορφώνοντας έτσι σταδιακά το νέο χρηματοπιστωτικό τοπίο. Η πρώτη είναι απόηχος της Μεγάλης Υφεσης του 2008, οπότε για την αποφυγή νέων κρίσεων δημιουργήθηκαν παγκόσμιες δομές ελέγχου της χρηματοπιστωτικής […]

Στις αρχές του 2023 είχαμε διαμορφώσει την εικόνα ότι η παγκόσμια οικονομία οδηγούνταν σε μία ομαλή προσγείωση με τον πληθωρισμό να μειώνεται και την ανάπτυξη να διατηρείται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Ομως στη συνέχεια η μεγάλη εικόνα άλλαξε και προστέθηκε η επιμονή του πληθωρισμού και η χρηματοπιστωτική αστάθεια. Παρατηρείται βέβαια μία σχετική μείωση του πληθωρισμού, κυρίως […]

Δύο πηγές κινδύνου αντιμετωπίζει η οικονομία. Ο πρώτος είναι ο πολιτικός κίνδυνος. Να μην μπορέσει να σχηματιστεί βιώσιμη κυβέρνηση για αρκετό χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση που δεν σχηματιστεί είτε αυτοδύναμη κυβέρνηση είτε βιώσιμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε προφανώς θα πρέπει να σχηματιστεί μια κυβέρνηση ειδικού σκοπού που θα κάνει σε έναν ορατό χρονικό ορίζοντα ξανά εκλογές. […]

Ο σεισμός στην Τουρκία στη γλώσσα των προβλέψεων χαρακτηρίζεται «μαύρος κύκνος». Πρόκειται για αναπάντεχα μεγάλα γεγονότα που ανατρέπουν τις προβλέψεις. Τον Ιανουάριο του 2023 προβλέπαμε ότι η Τουρκία θα εμφάνιζε μια οριακή πραγματική ανάπτυξη της τάξης του 0,92% και μετά (Oxford Economics) θα σταθεροποιούνταν περίπου 2%. Η ιδιωτική κατανάλωση το 2023 θα ήταν αρνητική, όπως […]

Το ζήτημα της κατοικίας των νέων, και ιδιαιτέρως αυτών που δεν έχουν οικονομικές δυνατότητες, έχει τρία επίπεδα αναφοράς: Το πρώτο είναι το ζήτημα της απόκτησης κατοικίας προς ιδιοκατοίκηση. Το δεύτερο αφορά τις συνθήκες ενοικίασης της κατοικίας. Τέλος, το τρίτο αφορά τις επιπτώσεις του γεγονότος ότι οι νέοι παρατείνουν την παραμονή τους στο σπίτι των γονέων […]

Στις 13/10/2022 οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας και ευρωπαϊκών χωρών έστειλαν επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον έλεγχο του ενεργειακού προβλήματος με δύο κυρίως σημεία: την επιβολή ενός πλαφόν στην αγορά χονδρικής του φυσικού αερίου και τον επαναπροσδιορισμό του δείκτη αναφοράς για τα μελλοντικά συμβόλαια του φυσικού αερίου (Title Transfer Facility). Οι δύο αυτές βασικές […]

Ο Δείκτης Υπεύθυνων Προμηθειών για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα (Purchasing Managers’ Index – PMI) έκλεισε στις 48,8 μονάδες τoν Αύγουστο, τιμή χαμηλότερη από τις 49,1 μονάδες του Ιουνίου, υποδεικνύοντας νέα επιδείνωση της υγείας του ελληνικού μεταποιητικού τομέα. Οπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, τιμές κάτω του 50 είναι προάγγελος κακών προοπτικών για τους επόμενους 6 […]

Προσπαθούμε τα σημειώματά μας να έχουν και προβλεπτικό χαρακτήρα, όπως αυτό, για να έχουν και πρακτική αξία. Ο πληθωρισμός ήδη διαρκεί δεκαεπτά μήνες περίπου (από τον Μάρτιο του 2020) και αναμένουμε (υπό κανονικές συνθήκες) μέσα στους επόμενους 15 μήνες (τέλος του 2023) να μειωθεί σημαντικά (δηλαδή στις ΗΠΑ και στην Ιταλία, π.χ., και η Ελλάδα […]

Σε εποχές πολύ μεγάλων αλλαγών, όπως αυτής που ζούμε, με την αβεβαιότητα να βρίσκεται στα ύψη, οι υπεύθυνοι χειριστές της πολιτικής θα πρέπει να συνυπολογίζουν όλες τις δυνατότητες εναλλακτικών μελλοντικών εξελίξεων και εάν είναι δυνατόν να βάζουν και πιθανότητες υλοποίησης δίπλα σε κάθε μία από αυτές. Η στρατηγική εφαρμοσμένη πρόβλεψη (foresight) κάνει ακριβώς αυτή τη […]

Τρεις βασικοί παράγοντες επηρεάζουν τη διεθνή οικονομική αγορά και διαμορφώνουν τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές εξελίξεις. Ο πρώτος είναι ότι αναβαθμίσαμε τις προβλέψεις μας για τον πληθωρισμό και μάλιστα αρκετά σε παγκόσμιο επίπεδο. Τώρα περιμένουμε ένα μέσο πληθωρισμό 5,2% (αύξηση κατά 0,7%) για το 2022, στην Ευρώπη 3,9% (από 2,5%) και στην Ελλάδα περίπου 3% (από 1,5%). […]

Η σύνοδος COP26 για την κλιματική αλλαγή, στη Γλασκώβη θα επηρεάσει καθοριστικά τη ζωή μας είτε εάν επιτύχει είτε εάν αποτύχει. Από το 1985 μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί άλλες 25 παρόμοιες σύνοδοι υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Ομως, πάνω από το 1/3 των ρύπων που έχουν εναποτεθεί μέχρι σήμερα στην ατμόσφαιρα […]

Με αφορμή τις σοβαρές αμυντικές δαπάνες, που έχει αποφασίσει να πραγματοποιήσει η χώρα και αφορούν κυρίως τον εκσυγχρονισμό των Phantoms, την αγορά των Rafale και τις αγορές των πολεμικών πλοίων, τίθεται το θέμα της οικονομικής αξιολόγησης των αμυντικών δαπανών. Η άποψη περί της αντιπαραγωγικότητάς τους έχει προ πολλού καταρρεύσει. Οι αμυντικές δαπάνες, όπως και οι […]

Η κοινωνία μας αντιμετωπίζει μία ιδιόρρυθμη κατάσταση στους εμβολιασμούς αφού ο καθένας καλείται να αποφασίσει σχετικά. Εχουμε μετρήσεις που δείχνουν ότι η κοινή γνώμη τάσσεται υπέρ των εμβολιασμών (περίπου 72%), γεγονός που δείχνει ότι πιστεύουν ότι ο εμβολιασμός έχει υψηλές πιθανότητες να έχει όφελος και χαμηλή πιθανότητα παράπλευρων απωλειών. Υπάρχουν όμως και συμπολίτες μας που […]

Το ζήτημα της αύξησης στους κατώτατους μισθούς (σήμερα 650 ευρώ) αποτελεί μια δύσκολη απόφαση οικονομικής πολιτικής ιδίως στη χώρα μας αφού αναμειγνύεται η κρατική εξουσία στον προσδιορισμό του. Είναι αρκετά πιθανόν ότι αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς θα δημιουργήσουν θετικές εισοδηματικές διαφορές σε εργαζoμένους με χαμηλά εργασιακά προσόντα αφού αυτούς κατά βάση αφορά. Με τον τρόπο […]

Στην εποχή της υψηλής αβεβαιότητας που ζούμε μετά το 2008 (λόγω ανακατατάξεων δύναμης, αλλαγών της τεχνολογίας και των ανθρώπινων συνηθειών) έχουμε συνηθίσει να αιφνιδιαζόμαστε. Το σημείωμα αυτό λοιπόν είναι για τις θετικές και αρνητικές εκπλήξεις και όχι γενική αποτίμηση της κατάστασης, που παραμένει πολύ δύσκολη. Σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν έκπληξη, σε σύγκριση με το πρόβλημα […]

Ο ρόλος του κράτους στην οικονομία είναι το άγιο δισκοπότηρο της πολιτικής διαφοροποίησης και έχει σημασία για την ατομική πολιτική συμπεριφορά, τα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων αλλά και βεβαίως για την οικονομική θεωρία της ανάπτυξης. Τα συμπεράσματά μας στηρίζονται σε πολυετείς έρευνες (European Social Surveys, ΕΚΠΑ και Metron Analysis κ.λπ.). Ο πρώτος χώρος που διερευνούμε […]

Μπορούμε να κάνουμε έναν απολογισμό στην κρίση που διερχόμαστε σε δύο επίπεδα: το πρώτο αφορά τι έγινε μέχρι τώρα και το δεύτερο τι πρέπει να φοβόμαστε τα επόμενα δύο με τρία χρόνια. Στο πρώτο επίπεδο το κυριότερο μέρος το καταλαμβάνει η υγειονομική κρίση του COVID. Ο μόνος τρόπος που υπάρχει για να την αντιμετωπίσουμε είναι […]

Μιλάμε για το δεύτερο τρίμηνο του 2021, οπότε αναμένεται μια αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,3%. Η βύθιση του ΑΕΠ άρχισε από το δεύτερο τρίμηνο του 2020, όταν το ΑΕΠ που παρήχθη στη χώρα έφθασε τα 39,4 δισ. ευρώ ενώ τώρα το αναμένουμε στα 41,1 δισ. ευρώ. Μέχρι τώρα ζήσαμε την απίστευτη ύφεση του ΑΕΠ το […]

Ο COVID σκίασε τις προσδοκίες της ζωής και έφερε τη βαθιά ύφεση, ενώ το εμβόλιο τις αντιστρέφει και φέρνει την ανάκαμψη. Πίσω από τον τρόπο που διαμορφώνουμε τις προσδοκίες μας κρύβονται πολύ μεγάλα θέματα: α) Πόσο αξιολογούμε το παρόν σε σχέση με το μέλλον και πόσες θυσίες στέρησης είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε για να εξασφαλίσουμε […]

Μπορούμε να οραματιζόμαστε το μέλλον στο μέσο της μεγαλύτερης μεταπολεμικής κρίσης στην Ελλάδα και τον κόσμο; Και όμως ναι! Οι επιστήμονες έχουν υποχρέωση να το κάνουν. Γνωρίζουμε τι θα συμβεί; Οχι βέβαια. Μπορούμε όμως να περιγράψουμε εναλλακτικά σενάρια του τι πιθανόν να συμβεί, πώς δηλαδή η οικονομία, η βιομηχανία, η πολιτική θα τοποθετηθούν στο μέλλον […]

Εξαιτίας των πολύ γρήγορων μεταβολών στο επιδημιολογικό περιβάλλον οι προσδοκίες για το βάθος της ύφεσης και τις μεταβολές του πραγματικού ΑΕΠ είναι αντικείμενο συνεχών μεταβολών. Οχι πλέον πολύ μεγάλων, αλλά πάντως ποιοτικά σημαντικών. Γενικώς έχετε παρακολουθήσει από τη στήλη αυτή να τοποθετούμε την ύφεση του 2020 μεταξύ του -7,5% και του -8,2%. Μάλιστα, το καλοκαίρι, […]