Αρβανιτόπουλος Κωνσταντίνος

Το πογκρόμ των ισραηλινών αμάχων από τη Χαμάς δεν ήταν απλά ένα αποτρόπαιο τυφλό τρομοκρατικό χτύπημα. Είχε πολλαπλές στοχεύσεις. Να ακυρώσει τις συνθήκες του Ισραήλ με τα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν (Συµφωνίες του Αβραάµ) και να εκτροχιάσει την κυοφορούμενη συμφωνία του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία. Να επαναχαράξει τις ενδοαραβικές ισορροπίες αλλά και τις […]

Σε μια σπάνια ιστορική σύμπτωση ολοκληρώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα ένας εκλογικός κύκλος σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο. Και στις τρεις χώρες έχουμε ισχυρές κυβερνήσεις με νωπή λαϊκή εντολή και καθαρό ορίζοντα διακυβέρνησης. Η συγκυρία αυτή γεννάει προσδοκίες για βελτίωση των σχέσεων ιδιαίτερα μετά την ύφεση που έφερε ο φονικός σεισμός στην Τουρκία. Δημιουργεί επίσης τις κατάλληλες […]

Ο διπλός φονικός σεισμός ήταν «η καταστροφή του αιώνα» για την Τουρκία. Οι εικόνες της βιβλικής καταστροφής και ο δυσθεώρητος αριθμός των θυμάτων κόβουν την ανάσα. Η καταστροφή αυτή, πέραν της ανθρωπιστικής πτυχής, έχει αναπόφευκτα και πολιτικές συνέπειες. Ο προηγούμενος καταστροφικός σεισμός του 1999 στην Τουρκία κόστισε τη ζωή σε 18 χιλιάδες ανθρώπους. Γιατί πολλά […]

Βρισκόμαστε σε μια ακροσφαλή ιστορική περίοδο μεγάλων αλλαγών σε πλανητικό επίπεδο. Εχουμε επιστρέψει σε ένα κρατοκεντρικό περιβάλλον ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων με αλλαγές στη διεθνή κατανομή της ισχύος. Αυτές οι συστημικές αλλαγές συνυπάρχουν διαλεκτικά με τις σαρωτικές δομικές αλλαγές της τεχνολογικής επανάστασης, των οικονομικών και ενεργειακών κρίσεων, των μεταναστευτικών ρευμάτων, της κλιματικής αλλαγής. Είμαστε σε […]

Στη διεθνή πολιτική χρησιμοποιούμε συχνά την περιοδολόγηση της Ιστορίας –  υποδιαίρεση του ιστορικού χρόνου σε περιόδους – ως διαδικασία ανάλυσης και μελέτης των γεγονότων σε περιόδους με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που έχουν κοινή αιτιολογική αφετηρία. H περίοδος του Συμφώνου της Βιέννης μετά το 1815, η εποχή του Μεσοπολέμου και η εποχή του Ψυχρού Πολέμου αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ο […]

Ο Πούτιν δεν έκρυψε ποτέ τη δυσανεξία του για τη μεταψυχροπολεμική ισορροπία. Θεωρεί ότι η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης ήταν μια μεγάλη γεωπολιτική καταστροφή. Εχει επινοήσει ένα ιστορικό αφήγημα με το οποίο δαιμονοποιεί τη Δύση και την κατηγορεί ότι, με την επέκταση του ΝΑΤΟ, αθέτησε τα συμφωνηθέντα. Και ότι έχει, ουσιαστικά, μετατρέψει το δόγμα της […]

Την 6η Ιανουαρίου του 2021 η Αμερική βίωσε ένα προεδρικό πραξικόπημα. Μια θεσμική εκτροπή που άρχισε με την ευθεία αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος από τον Τραμπ. Συνεχίστηκε με τους εκβιασμούς σε αμερικανούς δημόσιους λειτουργούς σε Πολιτείες-κλειδιά, από τον ίδιο τον Τραμπ και τους συνεργάτες του, για την αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος και την ανατροπή της […]

Η Μέρκελ είναι η μακροβιότερη γερμανίδα καγκελάριος μετά τον Μπίσμαρκ και τον Χέλμουτ Κολ. Η πολιτική κληρονομιά του Μπίσμαρκ ήταν η δημιουργία της μεγάλης Γερμανικής Αυτοκρατορίας (Β’ Ράιχ). Ο Κολ επανένωσε τη Γερμανία και αντικατέστησε το μάρκο με το ευρώ. Η Μέρκελ δεν έχει να επιδείξει ανάλογα επιτεύγματα στη διάρκεια της μακράς θητείας της στην […]

Η άτακτη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν σηματοδοτεί το τέλος της μεταψυχροπολεμικής αμερικανικής παντοδυναμίας. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει μια σοβαρή αλλαγή, που κυοφορείται εδώ και αρκετά χρόνια, στον τρόπο άσκησης πλανητικής πολιτικής από την υπερδύναμη του δυτικού κόσμου. Η Αμερική επιχειρεί να κάνει μια σοβαρή διόρθωση στον τρόπο που ασκεί την πλανητική της πολιτική. Δεν πρόκειται […]

Η περιοδεία Μπάιντεν στην Ευρώπη εντάσσεται σε μια σειρά κινήσεων της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και τη βελτίωση του κλίματος στις σχέσεις Ευρώπης – Αμερικής. Ο ευρωατλαντικός χώρος, όμως, έχει υποστεί βαθιές και δομικές αλλαγές. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, η Ευρώπη δεν έχει […]

Η οξύτατη επίθεση που εξαπέλυσε ο Μπάιντεν κατά του Πούτιν σήμανε το τέλος του ιδιότυπου μορατόριουμ με τη Ρωσία που είχε επιβάλει η προεδρία Τραμπ. Η νέα αμερικανική διοίκηση αξιολογεί ότι η Ρωσία έχει σταδιακά επιστρέψει σε λογικές σφαιρών επιρροής και τη χρήση ή την απειλή χρήσης βίας στα διεθνή ζητήματα. Τα γεγονότα της Γεωργίας […]

Η ημέρα της ορκωμοσίας του νέου προέδρου στις ΗΠΑ είναι ημέρα ισχυρών συμβολισμών. Αποπνέει ίσως την ισχυρότερη εικόνα της αμερικανικής δημοκρατίας. Την εικόνα μιας θεσμικά θωρακισμένης δημοκρατίας, με την ομαλή εναλλαγή στην εξουσία να επικυρώνεται μέσα σε ένα κλίμα πολιτικού πολιτισμού, ενότητας και εορτασμών. Η εικόνα της φετινής ορκωμοσίας ήταν εικόνα διαίρεσης. Δυο εικόνες, δυο […]

Οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες υποδέχθηκαν με ανακούφιση την ήττα Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Μια δεύτερη τετραετία Τραμπ θα ήταν καταστροφική για τις ευρωαμερικανικές σχέσεις και τη δημοκρατία ως συστατική αξία του ευρωατλαντικού χώρου. Θα ενίσχυε τις δυνάμεις του αυταρχισμού και στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη. Μια δεύτερη τετραετία Τραμπ θα έφερνε και την […]

Η εξωτερική πολιτική της προεδρίας Μπάιντεν θα διαφέρει σημαντικά από την κλασική φιλελεύθερη διεθνιστική πολιτική προηγούμενων διοικήσεων των Δημοκρατικών. Κι αυτό γιατί οι δραματικές αλλαγές, τόσο στο διεθνές στερέωμα όσο και στο εσωτερικό της Αμερικής, απαιτούν μια διαφορετική προσέγγιση. Οι δημοκρατίες είναι σε υποχώρηση και η διεθνής πολιτική έχει επιστρέψει σε ένα χομπσιανό περιβάλλον ανταγωνισμού […]

Η συμμετοχή των πολιτών στην πιο κρίσιμη προεδρική εκλογή των ΗΠΑ ήταν ιστορική. Εκατόν πενήντα εκατομμύρια Αμερικανοί αψήφησαν τη φονική πανδημία για να ασκήσουν το δημοκρατικό τους δικαίωμα. Ακύρωσαν με εκκωφαντικό τρόπο τις προσπάθειες του Τραμπ να δυσχεράνει τη συμμετοχή, είτε με διαδικαστικά τερτίπια είτε προεξοφλώντας νοθεία. Σε μια εποχή βαθιάς κρίσης νομιμοποίησης της πολιτικής […]

Η Αμερική διανύει μια προεκλογική περίοδο χωρίς ιστορικό προηγούμενο. Δύο μήνες πριν από τις εκλογές η χώρα βρίσκεται στη δίνη μιας τριπλής κρίσης. Η πανδημική κρίση παραμένει εκτός ελέγχου, η ανεργία, ως συνέπεια της πανδημίας, βρίσκεται στο 8,4%, και οι κοινωνικές αναταραχές από τις φυλετικές διακρίσεις δεν έχουν κοπάσει. Η διαχείριση της πανδημίας από τον […]

Η ανακήρυξη της Αγίας Σοφίας σε Μεγάλο Τζαμί από τον Ερντογάν, είναι μια συμβολική «δεύτερη άλωση». Το 1453, η μετατροπή της κορωνίδας του Χριστιανισμού σε ισλαμικό τέμενος από τους Οθωμανούς, συμβόλιζε την πτώση της χριστιανικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη δημιουργία του σύγχρονου τουρκικού κράτους ήρθε και ο αποχαρακτηρισμός της […]

Στο τρίγωνο Ουάσιγκτον – Αθήνας –  Αγκυρας, οι παρεμβάσεις αμερικανών προέδρων, στις ελληνοτουρκικές κρίσεις, υπήρξαν καταλυτικές. Το 1964, μετά την πρόταση του Μακάριου για την αναθεώρηση δεκατριών σημείων του κυπριακού συντάγματος, η Τουρκία απειλούσε με εισβολή στην Κύπρο. Η αυστηρή επιστολή Τζόνσον προς Ινονού, στις 5 Ιουνίου, απέτρεψε τη σχεδιαζόμενη τουρκική εισβολή. Το 1967, η […]

Το 1982 το ΠΑΣΟΚ κατάργησε την αξιολόγηση και τα πρότυπα σχολεία. Επειτα από τρεις δεκαετίες, αφού η χώρα πλήρωσε ακριβά το κόστος του λαϊκισμού, το ΠΑΣΟΚ έκανε πλήρη αναστροφή στα θέματα αυτά. Ο κ. Τσίπρας, στη συζήτηση στη Βουλή για το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, έδειξε ότι δεν διδάσκεται από την Ιστορία. Επέμεινε στον λαϊκισμό […]

Η Αμερική κλυδωνίζεται. Οι νεκροί από την πανδημία υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τις 150.000. Απώλειες υπερδιπλάσιες αυτών του Βιετνάμ σε καιρό ειρήνης. Η κυβέρνηση Τραμπ κατηγορείται για ολιγωρία, ανεπάρκεια, έλλειψη συντονισμού με τις πολιτείες και συνεχή επίρριψη ευθυνών σε τρίτους. Χαοτική τη χαρακτήρισε ο Ομπάμα. Οι Δημοκρατικοί κατηγορούν τον Τραμπ ότι διχάζει την Αμερική και […]

Η ίδια η πανδημική κρίση δεν είναι φορέας αλλαγών. Είναι όμως επιταχυντής εξελίξεων που είχαν ήδη δρομολογηθεί. Από την αλλαγή του αιώνα είχαμε εισέλθει σε μια παρατεταμένη περίοδο δυστοπίας. Οι βεβαιότητές μας κατέρρεαν η μία μετά την άλλη. Η αλαζονεία από την επικράτηση στον Ψυχρό Πόλεμο μας οδήγησε από τη θριαμβολογία του ’89 στη δυστοπία […]

Oταν αναλύεις τη διεθνή πολιτική με λάθος εργαλεία και δεν μελετάς τον αντίπαλό σου, η σύγκρουση με την πραγματικότητα είναι αναπόφευκτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι τελευταίες εξελίξεις. Ενώ η Τουρκία προετοίμαζε την οπλοποίηση του Προσφυγικού – Μεταναστευτικού, οι εγχώριοι γνωμηγήτορες προσπαθούσαν να φτιάξουν κλίμα για προσφυγή στη Χάγη. Η Ερντογανική, αυταρχική και Ισλαμική Τουρκία μάς […]

Βρισκόμαστε σε μια ακροσφαλή ιστορική περίοδο μεγάλων αλλαγών σε πλανητικό επίπεδο. Η μετατροπή του άναρχου διεθνούς συστήματος σε οργανωμένη διεθνή κοινωνία μέσα από την επέκταση της δυτικής φιλελεύθερης τάξης αποδείχθηκε χίμαιρα. Επιστρέφουμε σε ένα κρατοκεντρικό περιβάλλον ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων με αλλαγές στη διεθνή κατανομή της ισχύος. Αυτές οι συστημικές αλλαγές συνυπάρχουν διαλεκτικά με τις […]