Οραμα επί σειρά ετών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, το νέο Εργαστήριο Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών που εγκαινιάστηκε προ ημερών μπόρεσε να ξεκινήσει χάρη στο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση με το Πρόγραμμα Next Generation EU το 2022. Στις πρόσφατες ψηφιακές αποκαταστάσεις του Εργαστηρίου (όσο ήταν ακόμα υπό δημιουργία) συγκαταλέγονται σημαντικές μεγάλου μήκους ταινίες όπως οι «Απάχηδες των Αθηνών» (Δ. Γαζιάδης, 1930), «Ψαράδες και ψαρέματα» (Λ. Λοΐσιος, 1961), «Πρόσωπο με πρόσωπο» (Ρ. Μανθούλης, 1966) και οι τρεις ταινίες μικρού μήκους της Φρίντας Λιάππα «Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις» (1977), «Απεταξάμην» (1980) και «Μετά 40 μέρες» (1972).

Προσφάτως, το «Χάππυ Νταίη» (1976), του Παντελή Βούλγαρη, υπήρξε το πρώτο επίτευγμα του νεοσύστατου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και το πρώτο έγχρωμο φιλμ που αποκαθίσταται από την ΤΤΕ. Αυτή την περίοδο η ομάδα του νέου εργαστηρίου ετοιμάζει τη δεύτερη αποκατάστασή της, την ταινία-ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου «Πικρό ψωμί» (1951) σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου. Η «Αννα Ροδίτη» (Ι. Φιλίππου, Μ. Γαζιάδης, 1948) είναι ένα από τα επόμενα σχέδια προς αποκατάσταση.

Για τον σχεδιασμό του έργου (από τη διαμόρφωση των εγκαταστάσεων και την επιλογή του εξοπλισμού ως την εκπαίδευση και τη ροή εργασιών) σημαντικός συνεργάτης και σύμβουλος αποτέλεσε το κορυφαίο στη φήμη και στο ευρύ φάσμα αποκαταστάσεων από όλο τον κόσμο που φέρνει σε πέρας Εργαστήριο L’ Immagine Ritrovata της Ταινιοθήκης της Μπολόνια, όπως επεσήμανε στα «ΝΕΑ» η Ηλέκτρα Βενάκη, συντονίστρια του Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

Μπορείτε να υπολογίσετε (στο περίπου) τις ελληνικές ταινίες που αυτή τη στιγμή έχουν την ανάγκη άμεσης αποκατάστασης επειδή κινδυνεύουν;

Στο Αρχείο της Ταινιοθήκης φυλάσσονται αυτή τη στιγμή 8.500 μπομπίνες αρνητικού φιλμ ελληνικών ταινιών, οι περισσότερες εκ των οποίων διατηρούνται σε ειδικούς ψυκτικούς θαλάμους σύμφωνα με τους κανόνες της FIAF. Κατά τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι για την κατάστασή τους, όπως ορίζουν οι διεθνείς κανόνες και επισκευάζονται φωτοχημικά. Σήμερα πλέον, με τις δυνατότητες που παρέχει το νέο εργαστήριο, κυρίως σε ανθρώπινο δυναμικό, έχει ξεκινήσει μια συστηματική καταγραφή των υλικών και προτεραιοποίηση της ψηφιακής τους μεταγραφής για αποκατάσταση στο μέλλον. Αυτό που προέχει είναι η σάρωση στην υψηλότερη δυνατή ανάλυση των υλικών σε κίνδυνο, δηλαδή σε 6.5Κ, που παρέχει ο σαρωτής DIRECTOR της LASER GRAPHICS και ακολουθεί σε δεύτερο χρόνο η πλήρης αποκατάστασή τους. Το εύρος της εκτίμησης του υλικού και ο προγραμματισμός των ψηφιοποιήσεων και αποκαταστάσεων εξαρτώνται από το ύψος της χρηματοδότησης που θα λαμβάνει το εργαστήριο.

Παρότι τα προβλήματα στην κάθε ταινία είναι πάντα διαφορετικά, ανάλογα με την περίπτωση και όχι του ιδίου μεγέθους, κατά μέσο όρο, πόσο κοστίζει η πλήρης αποκατάσταση μιας ταινίας;

Ενα αρνητικό πρέπει πρώτα απ’ όλα να ελεγχθεί, να συγκριθεί με τις κόπιες που υπάρχουν διαθέσιμες για τυχόν διαφορετικές εκδοχές, να καταγραφούν όλες οι τεχνικές παράμετροι και να γίνει πλήρης τεκμηρίωση. Στη συνέχεια πρέπει να καθαριστεί στην ειδική μηχανή καθαρισμού ή με το χέρι, ανάλογα με την ευαισθησία του υλικού, πριν σκαναριστεί. Ακολουθεί η ψηφιακή αποκατάσταση της εικόνας και οι χρωματικές διορθώσεις. Για τον ήχο, το εργαστήριο της Ταινιοθήκης αυτή τη στιγμή συνεργάζεται με εργαστήρια ήχου στην Ελλάδα για την τελική ψηφιακή αποκατάσταση του σκαναρισμένου αρχείου. Επομένως, ανάλογα με τις απαιτήσεις των δικαιούχων, αν δηλαδή θέλουν ένα τελικό παραδοτέο προς προβολή, ή ένα σκαναρισμένο αρχείο για περαιτέρω επεξεργασία στο μέλλον, το κόστος κυμαίνεται για μια ταινία 100 λεπτών από 7.000 ευρώ έως 18.000 ευρώ, τιμές πολύ κατώτερες των ευρωπαϊκών, ενώ ακολουθεί τις ίδιες υψηλές προδιαγραφές.

Μπορεί αυτή τη στιγμή το Εργαστήριο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος να καλύψει όλες τις ανάγκες που απαιτούνται ώστε να μην έχει τίποτα να ζηλέψει από ανάλογα εργαστήρια του εξωτερικού;

Το εργαστήριο της Ταινιοθήκης δημιουργήθηκε σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές για τα εργαστήρια αποκατάστασης ταινιών των Ταινιοθηκών. Σύμβουλοι του όλου εγχειρήματος από τη διαμόρφωση των χώρων μέχρι και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού ήταν και είναι το διεθνούς φήμης εργαστήριο L’ Immagine Ritrovata της Ταινιοθήκης της Μπολόνια. Τα μηχανήματα που επιλέχθηκαν είναι αυτή τη στιγμή τα καλύτερα στη διεθνή αγορά και τα πρωτόκολλα που ακολουθούνται είναι αυτά που ακολουθούν έγκυρα αρχεία στην Ευρώπη. Δύο είναι οι σημαντικές ελλείψεις του εργαστηρίου: η επεξεργασία του ήχου και η δημιουργία νέου φιλμ από το αποκατεστημένο ψηφιακά αρχείο. Ελλείψεις που συναντώνται σε πολλά μικρά ή μεγαλύτερα ευρωπαϊκά αρχεία. Οι δυνατότητες του εργαστηρίου και η συμβολή του στην αποκατάσταση και ψηφιοποίηση των συλλογών της Ταινιοθήκης και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου θα υλοποιηθούν με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Ταινιοθήκης και ΕΚΚΟΜΕΔ με σαφή χρονοδιαγράμματα και αριθμό ταινιών που θα ψηφιοποιούνται και θα αποκαθίστανται σε ετήσια βάση.

Από το 0 μέχρι το 10 τι βαθμό θα βάζατε στην υπάρχουσα, αυτή τη στιγμή, κατάσταση της όλης επιχείρησης Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος;

Το εργαστήριο της Ταινιοθήκης έχει αυτή τη στιγμή την καλύτερη δυνατή τεχνολογική υποδομή, το ανθρώπινο δυναμικό και τις απαραίτητες συνέργειες που του επιτρέπουν να αντεπεξέλθει σε δύσκολες αποκαταστάσεις, όπως π.χ. αυτή της ταινίας «Πικρό Ψωμί» του Γρηγόρη Γρηγορίου, την οποία επεξεργάζεται τώρα. Είναι απαραίτητη η συνεχής και σταθερή χρηματοδότηση ώστε αυτό το έργο να μπορεί να ακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και να παραμένει πάντα στην αιχμή του δόρατος. Να σημειωθεί ότι η έναρξη των εργασιών του δημιούργησε μια χιονοστιβάδα στο ελληνικό κινηματογραφικό οικοσύστημα και πρόσθετοι χώροι φύλαξης γίνονται πιο απαραίτητοι από ποτέ. Επομένως, σε κάθε στάδιο που διανύουμε νέες ανάγκες δημιουργούνται και η κλίμακα κατάταξης αλλάζει συνεχώς.

Τελευταία Νέα