Αναζήτηση
«Η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας κινδυνεύει να καταρρεύσει αν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση για μια αποτελεσματική διαχείριση των αιτημάτων ασύλου στα νησιά της Ελλάδας αλλά και διασφάλιση ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες» προειδοποιεί μέσω συνέντευξής του στα «ΝΕΑ» ο επκεφαλής του think tank European Stability Initiative (ESI) Τζέραλντ Κνάους, ο οποίος θεωρείται ιθύνων νους της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Αγκυρας. Από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν συνέταξε την πρότασή του, η οποία οδήγησε αρχές Μαρτίου στην εν λόγω συμφωνία, ο Κνάους έχει διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα μεταξύ Βερολίνου, Χάγης, Βρυξελλών και Αγκυρας συνομιλώντας με ανώτατους αξιωματούχους και διπλωμάτες άμεσα εμπλεκομένους στις διαπραγματεύσεις. Σήμερα αναμένεται να επισκεφθεί τη Λέσβο και αύριο Τρίτη την Αθήνα με στόχο να προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση σχέδιο για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των αιτημάτων ασύλου στην Ελλάδα.
«Ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορούσε να ζητήσει από την Κομισιόν και τους ευρωπαίους εταίρους να ανταποκριθούν σε αίτημα ανάπτυξης στην Ελλάδα της πρώτης κοινής ευρωπαϊκής δύναμης υποστήριξης ασύλου» υποστήριξε ο Κνάους από τη Χάγη, χαρακτηρίζοντας μια τέτοια εξέλιξη «απολύτως απαραίτητη» για την αποτελεσματική εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής ασύλου στην Ευρώπη. «Η ιδέα είναι να υπάρξουν ευρωπαϊκές αποστολές υποστήριξης ασύλου σε όλες τις χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης και δέχονται μεγάλο αριθμό αιτήσεων» υποστήριξε ο αυστριακός κοινωνιολόγος.
«Η βοήθεια που παρέχει η ΕΕ στην Ελλάδα είναι περιορισμένη και οι όποιες προσπάθειες αντιμετώπισης του Προσφυγικού θα αποτύχουν με ανεπανόρθωτες συνέπειες για τη χώρα, εάν δεν ενισχυθεί άμεσα η διαδικασία ασύλου» υποστήριξε ο Κνάους, αναφερόμενος στον κίνδυνο να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα οι 50.000 χιλιάδες μετανάστες. Η διαδικασία για την υπαγωγή σε καθεστώς ασύλου ή όχι των μεταναστών που φθάνουν στην Ελλάδα προβλέπεται ως βασικό στάδιο και στη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας. Οσοι δεν δικαιούνται ή δεν αιτούνται επιστρέφουν στην Τουρκία.
Το σχέδιο. Σύμφωνα με το σχέδιο του Κνάους, μια ομάδα 300 εμπειρογνωμόνων θα μπορούσε να διευθετήσει 6.000 αιτήσεις σε 20 ημέρες (μία αίτηση την ημέρα ανά εργαζόμενο), ώστε μέχρι τέλος Ιουλίου να έχουν αποσυμφορηθεί τα νησιά. «Από εκεί κάθε μετανάστης που δικαιούται προστασία θα πρέπει να μεταφέρεται άμεσα σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ» τονίζει, γνωρίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα καθώς έχει συνομιλήσει μεταξύ άλλων με τον Γιάννη Μουζάλα και την Ντόρα Μπακογιάννη. Σε δεύτερη φάση, η δύναμη των 300 εμπειρογνωμόνων θα μπορούσε να εγκατασταθεί στην ελληνική ενδοχώρα με στόχο την παροχή «κατ’ εξαίρεση» βοήθειας για τη μετεγκατάσταση τουλάχιστον 30.000 μεταναστών μέχρι το τέλος του 2016.
Μάλιστα σε επιστολή του προς την Κομισιόν χαρακτηρίζει την ανάπτυξη στην Ελλάδα και την Ιταλία κοινής δύναμης υποστήριξης της διαδικασίας εξέτασης αιτημάτων ασύλου ως κρίσιμο πρώτο βήμα στην εφαρμογή της πρότασης της Κομισιόν για τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, του επονομαζόμενου Πακέτου Τίμερμανς. Την Παρασκευή στη Χάγη ο Κνάους παρουσίασε τις προτάσεις του στον κυβερνητικό εταίρο της ολλανδικής κυβέρνησης Ντίντερικ Σάμσομ, ο οποίος έπαιξε ρόλο-κλειδί στην υιοθέτηση και την επεξεργασία από τις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ολλανδίας του σχεδίου Κνάους για τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας.
Η ευκαιρία και το plan B. «Αποτελεί ευκαιρία να παίξει η Ελλάδα ηγετικό ρόλο στη διαχείριση του Προσφυγικού» εκτιμά ο Κνάους, ο οποίος θεωρείται άτυπος σύμβουλος της γερμανικής κυβέρνησης για τη μεταναστευτική κρίση. Με την εξαίρεση ορισμένων κρατών αρκετοί ευρωπαίοι ηγέτες πιστεύουν ότι αν η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας αποτύχει τότε υπάρχει πλάνο Β, το κλείσιμο των συνόρων, υποστηρίζει ο επικεφαλής του ESI. Δείχνοντας προς τις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, για τις οποίες έχει βαθιά γνώση λόγω της εξειδίκευσης του think tank ESI στη Νοτιοανατολική Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, θεωρεί ότι παραμένει έντονη η αντίληψη ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να μετατραπεί σε κέντρο συγκέντρωσης προσφύγων. «Κάτι τέτοιο εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους αποσταθεροποίησης της Ελλάδας αλλά και των Δυτικών Βαλκανίων» τόνισε. «Υπάρχει η ψευδαίσθηση σε ορισμένα κράτη της ΕΕ ότι οι Ελληνες μπορούν να εξαναγκάζονται στην εφαρμογή αποφάσεων».
Η Τουρκία. Ομως, πέρα από την αποτελεσματική διαχείριση των αιτημάτων ασύλου, προτάσσει δύο ακόμη προϋποθέσεις για την επιτυχή εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας. Πρώτον, τη διασφάλιση ότι η Τουρκία είναι «ασφαλής χώρα» και δεύτερον διαφάνεια στον τρόπο διαχείρισης και φιλοξενίας των μεταναστών. «Οι δύο αυτές προϋποθέσεις θα πρέπει να καταστούν τα σημαντικότερα κριτήρια για την άρση του καθεστώτος βίζας» τονίζει ο Κνάους, άποψη που αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα μετά την απόφαση της ελληνικής Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Εκδίκασης Προσφυγών ότι η Τουρκία είναι μη ασφαλής χώρα. «Είναι σημαντικό η ελληνική κυβέρνηση να προτάξει την αναγκαιότητα η Τουρκία να καταστεί ασφαλής χώρα ως προϋπόθεση για την άρση της βίζας» υποστηρίζει ενώ ασκεί κριτική στην Κομισιόν και στο Ευρωκοινοβούλιο για το ότι θέτουν ως προτεραιότητα τον αντιτρομοκρατικό νόμο στην Τουρκία. «Αν η Ευρωβουλή δεν τοποθετήσει στην ατζέντα της το ζήτημα της διασφάλισης ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα και ότι υπάρχει διαφάνεια και σωστή διαχείριση των μεταναστών τότε η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας θα αποτύχει. Η απαίτηση για τον αντιτρομοκρατικό νόμο δεν είναι της παρούσης» δηλώνει κατηγορηματικά.
Γνωρίζοντας βήμα βήμα τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας υποστήριξε κατηγορηματικά ότι «το πρόωρο κλείσιμο των συνόρων» του βαλκανικού διαδρόμου δεν ήταν ευρωπαϊκό εγχείρημα, αλλά μονομερής απόφαση ορισμένων κρατών. Αναγνωρίζει πάντως ότι ο αριθμός των μεταναστών –μόλις 380 –που έχουν επιστρέψει στην Τουρκία βάσει της συμφωνίας είναι «αποκαρδιωτικός», αλλά υπεραμύνεται της νομικής εγκυρότητας της συμφωνίας, η οποία, όπως υποστήριξε, καλύπτεται από διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας για τη Διαδικασία Ασύλου. Ως ειδικός σε θέματα ασύλου απορρίπτει επίσης τους ισχυρισμούς περί κράτησης των μεταναστών στα ελληνικά νησιά εξαιτίας της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας.
Ερωτώμενος για τα προβλήματα που ενδεχομένως προκαλέσει η απομάκρυνση Νταβούτογλου από την πρωθυπουργία της Τουρκίας στη συνεργασία ΕΕ – Αγκυρας, ο Κνάους εμφανίζεται αισιόδοξος: «Είναι ξεκάθαρο ότι η συμφωνία εξυπηρετεί συμφέροντα και των δύο πλευρών. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε, άλλωστε, ότι ο Νταβούτογλου ήταν εξαιρετικά απαιτητικός όσον αφορά την ικανοποίηση των τουρκικών αιτημάτων».
