ΚΑΤΗΓΓΕΙΛΕ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ, ΑΠΟΤΥΠΩΣΕ ΤΙΣ
ΚΟΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΄60 ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΠΛΗ
ΉΟΧΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΔΙΕΣΩΣΕ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ,
ΕΝΗΜΕΡΩΣΕ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΑ
ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ Κ.Ο.Κ. ΚΙ ΟΜΩΣ, ΤΟ
ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟΥ
ΤΥΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΚΟΜΑ ΓΡΑΦΕΙ
Στις 22 Απριλίου του 1968, έναν χρόνο και μία ημέρα μετά το πραξικόπημα, η επέτειος γιορτάστηκε στο Πολυτεχνείο με έναν πρωτότυπο τρόπο. Μαγνητόφωνο που μετέδιδε συνθήματα και αντιστασιακά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη τοποθετήθηκε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, καλώντας για ένα δεκάλεπτο τους φοιτητές να συμμετάσχουν στον αντιδικτατορικό αγώνα. Οι χαφιέδες- όπως σημείωνε η παράνομη φοιτητική εφημερίδα «Θούριος» της «ΠΑΟΣ Ρήγας Φεραίος», που φιλοξενούσε και την είδησηκινητοποιήθηκαν για να διακόψουν τη μετάδοση, σταμάτησαν όμως μπροστά στην επιγραφή: «Προσοχή, θα εκραγεί». Τελικά δεν εξερράγη, αλλά όπως προειδοποιούσε η εφημερίδα, θα έπρεπε τα ανδρείκελα του καθεστώτος να μην επιχειρήσουν άλλη φορά να τη διακόψουν γιατί θα το μετάνιωναν. Η μετάδοση των μηνυμάτων δεν ήταν η μόνη άγνωστη πληροφορία μιας αυτοσχέδιας αντίστασης, που διασώθηκε στα φύλλα του παράνομου Τύπου. Στα πρώτα χρόνια της χούντας, γεμάτα φόβο και απαγορεύσεις, τα λίγα αντιστασιακά φύλλα που κυκλοφόρησαν διέσωσαν ένα πλήθος πληροφοριών: καταγγελίες για συλλήψεις που δεν είχαν ανακοινωθεί από την Ασφάλεια, πληροφορίες για βασανιστήρια, σκάνδαλα της χούντας, νέα από τον αντιδικτατορικό αγώνα στο εξωτερικό, που δεν θα έβρισκαν ποτέ θέση στις σελίδες του λογοκριμένου ελληνικού Τύπου. Τοποθετημένα επιμελώς ανάμεσα σε άσχετα χαρτιά, τα παράνομα φύλλα ταξίδεψαν κρυφά στο εξωτερικό για να ανατυπωθούν ή να ενσωματωθούν στα έντυπα που κυκλοφορούσαν έξω, μεταφέροντας τα νέα από την πατρίδα. Έντυπα που λειτούργησαν καταλυτικά στην ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης, αποκαλύπτοντας τα ψεύδη της χουντικής προπαγάνδας και συγκεντρώνοντας γύρω τους έναν σημαντικό αριθμό ανθρώπων, κάποτε ιδιαίτερα προβεβλημένων στη χώρα κυκλοφορίας τους.

Το έπος του αντιδικτατορικού Τύπου της 21ης Απριλίου, 42 χρόνια μετά την επιβολή της, δεν έχει γραφεί. Δεν έχουμε καν μια καταγραφή των εκατοντάδων δελτίων, περιοδικών, εφημερίδων που κυκλοφόρησαν στην ελληνική ή σε άλλες γλώσσες από κόμματα, αντιστασιακές οργανώσεις, σωματεία, φοιτητικούς συλλόγους. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Η ανασύσταση της συνολικής εκδοτικής παραγωγής αποβαίνει εξαιρετικά δύσκολη και λόγω των ειδικών συνθηκών παραγωγής και διακίνησής της.

Τρεις κατηγορίες

Παρ΄ όλο που κάθε κατηγοριοποίηση θεωρείται ως εξόχως επισφαλής, σε ένα πεδίο ευρύ και αχαρτογράφητο, μπορεί εν τούτοις κανείς να διαχωρίσει, grosso modo, τα συγκεκριμένα έντυπα σε τρεις κατηγορίες: τα παράνομα έντυπα στην Ελλάδα, ο αντιδικτατορικός Τύπος του εξωτερικού και ο «νόμιμος αντιδικτατορικός» Τύπος, ο οποίος επιχείρησε μετά την άρση της προληπτικής λογοκρισίας τον Οκτώβριο του 1969, και ιδιαίτερα κατά την περίοδο «φιλελευθεροποίησης» του καθεστώτος, να ασκήσει συνεχή και συστηματική κριτική σε αυτό. Δίπλα στις δεκάδες παράνομες εφημερίδες του εσωτερικού, τα εκατοντάδες έντυπα του εξωτερικού αποτέλεσαν ένα μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία του ελληνικού Τύπου. Κάλυψαν ένα ευρύτατο γεωγραφικό φάσμα- από τις ανατολικοευρωπαϊκές και σκανδιναβικές χώρες ώς τη Βενεζουέλα, με επίκεντρο τη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ-, κυκλοφόρησαν σε πολλές γλώσσες, κινήθηκαν σε όλο το εύρος της πολιτικής ζωής, από τη δεξιά έως την «εξωκοινοβουλευτική» αριστερά. Η άνθησή τους οφείλεται στην ώσμωση πολλαπλών παραγόντων: τις αντιστασιακές οργανώσεις, τους αυτοεξόριστους ή κυνηγημένους από την πατρίδα, το μεγάλο εργατικό μεταναστευτικό ρεύμα της δεκαετίας του 1950, τη φοιτητική μετακίνηση και ένα πολύμορφο κίνημα συμπαράστασης στον αντιδικτατορικό αγώνα πολιτών και φορέων από όλον τον κόσμο.

Τελευταία Νέα