Δεν είναι ακριβώς πολιτική. Ούτε καν ενημέρωση με τη στενή έννοια. Είναι ψυχαγωγία, που όμως συμβάλλει στη διαμόρφωση άποψης! Τα βίντεο της «Εξεταστικής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ» που γίνονται viral και μαζί τα δεκάδες χιουμοριστικά βίντεο που ανεβαίνουν στα social media μάς διασκεδάζουν αλλά ταυτόχρονα ασκούν επίδραση πολιτική.
Νεαρά κοινά που δεν ανοίγουν εφημερίδες, που δεν ξέρουν ποιος είναι πρόεδρος ποιας επιτροπής και που δεν θα άντεχαν ούτε πέντε λεπτά κοινοβουλευτικού ρεπορτάζ, σκρολάρουν και γελάνε. Ή αγανακτούν. Ή κάνουν share με ένα emoji. Κάπου ανάμεσα στο stand-up και στο reality, η πολιτική επιστρέφει όχι ως ανάλυση αλλά ως αφήγηση χαρακτήρων.
Και οι χαρακτήρες είναι γνώριμοι. Ο «αγρότης» που δεν θυμίζει πια χωράφι αλλά Excel. Ο επιδοτούμενος που προσπαθεί να κρύψει πώς πλούτισε! Ολα αυτά δεν είναι καινούργια. Είναι επανέκδοση.
Στη δεκαετία του 2000 γράφονταν νούμερα επιθεώρησης για αυτό ακριβώς το φαινόμενο: Τους αγρότες που «εκσυγχρονίστηκαν» απότομα. Που έγιναν αστοί με δανεικά ευρωπαϊκά όνειρα. Που άφησαν το τρακτέρ για το τζιπ, το πανηγύρι για τα μπουζούκια, το χωράφι για το πάρκινγκ με παρκαδόρο. Τότε γελούσαμε στο θέατρο. Τώρα τραβάμε βίντεο.
Η διαφορά είναι το μέσο. Εκεί που η επιθεώρηση χρειαζόταν συγγραφέα, σκηνή και χειροκρότημα, σήμερα αρκεί ένα κινητό, ένας διάλογος αποκομμένος από το πλαίσιο και ένας αλγόριθμος που ξέρει να αναγνωρίζει την ειρωνεία καλύτερα από οποιονδήποτε πολιτικό συντάκτη.
Αυτή είναι και η πραγματική επιτυχία αυτών των βίντεο: δεν προσποιούνται ότι εξηγούν. Δεν κουνάνε το δάχτυλο. Δεν κάνουν καταγγελία. Απλώς δείχνουν. Και το «δείχνουν» αρκεί για μια γενιά που έχει μεγαλώσει βλέποντας την πολιτική σαν θέαμα. Και όχι σαν κοινωνική διαδικασία.
Η Εξεταστική, έτσι, παύει να είναι θεσμός και γίνεται σκηνή. Οι πρωταγωνιστές δεν κρίνονται για το τι έκαναν, αλλά για το πώς ακούγονται. Για το αν «γράφουν» στο βίντεο. Κι έτσι έχουμε και πάλι (όπως και στην υπόθεση των Τεμπών) πολιτικούς που με την «περφόρμανς» τους γίνονται οι σταρ της στιγμής.
Η Ζωή Κωνσταντοπούλου ως πρόεδρος λαϊκού δικαστηρίου και η Μιλένα Αποστολάκη ως δικηγόρος-Ζορό, με ψυχραιμία και μέθοδο! Το κοινό διαλέγει με ποιον θα ταυτιστεί. Τα βίντεο είναι σύντομα, εύκολα στην παρακολούθηση, μεταφέρουν μόνο ό,τι περιέχει ατάκα και ένταση.
Και δίπλα έχουμε τα άλλα βίντεο που είναι στην ουσία η αναβίωση της επιθεώρησης με τον αγρότη με την Πόρσε (παλιά αρκούσε και η «Μπέμπα»)!
Ισως τελικά αυτό να είναι το πιο πολιτικό στοιχείο αυτής της viral επιτυχίας: ότι χωρίς συνθήματα, χωρίς αφίσες και χωρίς αναλύσεις, μας θυμίζει μια παλιά, ελληνική αλήθεια. Οτι το ρουσφέτι στους δικούς μας, οι κομπίνες των καπάτσων με τις άκρες δεν πεθαίνουν ποτέ. Η χώρα ολόκληρη μιλάει για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Κάποιοι εξεγείρονται, κάποιοι γελάνε και πάνε παρακάτω.
Οταν η Ιστορία δε γίνεται μάθημα, γίνεται κλιπ στο TikTok!
Ο Χάρης Γούλιος είναι επικοινωνιολόγος, διευθυντής Marketing της Alter Ego Media
