Δεν θυμάμαι πότε ήταν η τελευταία φορά που μίλησα σε ξεκούραστο άνθρωπο ή, πιο σωστά, σε κάποιον που δεν είναι κουρασμένος. Ενδεχομένως να ήταν ένα κοριτσάκι στην παραλία, το καλοκαίρι. Επαιζε με το πλαστικό παπί της. Μου χαμογέλασε, αλλά ήμουν λιώμα στην ξαπλώστρα και δεν έδωσα συνέχεια. Ρώτησα μόνο το όνομά της.
Θα το έχετε παρατηρήσει και εσείς, τουλάχιστον όσοι ζείτε σε μεγάλες πόλεις. Είναι σαν να ζεις μέσα σε ένα εφιαλτικό όνειρο και βρίσκεσαι χαμένος στον κόσμο των κουρασμένων. Και αισθάνεσαι τόσο μεγάλη κόπωση που δεν μπορείς ούτε να ξυπνήσεις. Ζητάς από κάποιο φίλο να σου πει τα νέα του και μαθαίνεις ότι ναι, είναι καλά, αλλά κουρασμένος. Δεν χρειάζεται να σου πει τον λόγο. Μπορείς να μαντέψεις. Εχει εξαντληθεί από τη δουλειά, την οικογένεια, την κοινωνία, το μποτιλιάρισμα, τους ανθρώπους, την ίδια τη ζωή. Είναι το burnout, το κάψιμο. Οχι μόνο από τη δουλειά και την καθημερινή πίεση, αλλά από τα πάντα. Ξυπνάς κουρασμένος. Και πέφτεις για ύπνο σε κομμάτια. Για αυτό και είναι πολύ πιθανό να μην κοιμηθείς. Ψυχική και σωματική κούραση φτιάχνουν δύο μεγάλες σιδερένιες μπάλες που δένονται στα πόδια. Είσαι σαν κινητό με ξελιγωμένη μπαταρία. Αυτό αν θέλεις να το βάλεις σε επιστημονικά καλούπια, ανατρέχεις στο Σύνδρομο της Χρόνιας Κόπωσης/Μυαλγικής Εγκεφαλομυελίτιδας – ναι ακούγεται και είναι φριχτό. Επισήμως από αυτό πάσχει περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αλλά μη χαίρεστε. Ανεπισήμως, υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που ταλαιπωρείται από χρόνια κόπωση προσεγγίζει το 10% του πληθυσμού. Τι συμπτώματα έχει; Για να δούμε πόσα θα τσεκάρετε. Η κόπωση κρατάει εδώ και μήνες. Δεν υποχωρεί με ύπνο και ξεκούραση και δεν εξηγείται από άλλη πάθηση. Μία απλή σωματική ή νοητική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση. Ο ύπνος δεν είναι αναζωογονητικός. Συχνά υπάρχει αϋπνία ή το αντίστροφο, υπερυπνία, σαν να κοιμάσαι ένα θάνατο. Δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς. Εχεις ταχυκαρδίες και ζαλάδες. Οχι, δεν προκαλείται από το άγχος ή την κατάθλιψη – αυτοί είναι παράγοντες επιδείνωσης. Τα αίτια βρίσκονται στο ανοσοποιητικό σύστημα και στον μεταβολισμό. Πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα.
Εντάξει, μην τρομάζετε. Δεν σημαίνει ότι σας κατατρέχει το Σύνδρομο αν εκδηλώνετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα. Είναι εξαιρετικά πιθανό η πηγή της κούρασης να μη βρίσκεται στο έντερο, αλλά στον εγκέφαλο. Αλλωστε ζούμε μια ζωή στα κόκκινα. Ακούς συνέχεια αρνητικά πράγματα. Κακές ειδήσεις, τοξικούς καβγάδες από ηλίθιους ανθρώπους που, έστω εμμέσως, επηρεάζουν τη ζωή σου. Και πάντα κάποιος θα σου πει για εκείνον τον γνωστό σου που δίνει τη μάχη του με τον καρκίνο. Κοιτάζεις το ρολόι και αναρωτιέσαι αν κοντεύει και η δική σου ώρα. Είσαι σε μόνιμη υπερδιέργεση από τηλεφωνήματα, προθεσμίες που κοντεύουν και λεφτά που τελειώνουν. Και αν στη δουλειά δεν θυμίζεις κωπηλάτη σε γαλέρα, τότε είσαι ύποπτος. Εχετε ακούσει άνθρωπο να λέει ότι δεν έχει πολλή δουλειά; Ακόμα και αν είναι χαλαρός και άνετος δεν θα τολμήσει να το πει. Πλέον η συμβατική συνθήκη συναναστροφής στοιχειοθετείται κυρίως από γκρίνια. Μαθαίνουμε να μην είμαστε καλά και να αισθανόμαστε κουρασμένοι. Και αν όλα όσα μας βασανίζουν εξαφανιστούν, τότε θα είμαστε ψάρι έξω από τα νερά του.
Δείτε όμως και μία μεγάλη αντίφαση που αναδύεται εδώ. Οσο εμείς σέρνουμε τα βήματά μας κουρασμένοι, η ψηφιακή μας εκδοχή πουλάει σιγουριά, αυτοπεποίθηση και επιτυχία. Και χαρά. Δύσκολα θα δεις στο Ιnstagram selfie που δεν έκρυψε πίσω από φίλτρα και χαμόγελο την εξωτερική και εσωτερική κούραση. Ευτυχώς. Ο ψηφιακός μας εαυτός είναι ο Ντόριαν Γκρέι και ο πραγματικός αντιστοιχεί στο πορτρέτο που γερνάει. Ισως έτσι να εξηγείται ο καταναγκασμός που ασκούν τα social όταν σε υποχρεώνουν να δείχνεις ξεκούραστος, ευτυχής, με όρεξη για τη ζωή. Κάπου πρέπει να βρεις την ισορροπία που ψάχνεις. Ας είναι και ψηφιακή, δεν πειράζει.
