Υποκατάστατα γευμάτων, εκχυλίσματα βοτάνων από τον Αμαζόνιο και επιλογή τροφών με βάση το σκορ κορεσμού τους, είναι οι νέες μόδες στο αδυνάτισμα. Σταρ της μουσικής και του κινηματογράφου δηλώνουν δημοσίως ότι διατηρούν τις ωραίες αναλογίες τους χάρη στις μεθόδους αυτές.
Ο καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αντώνης Καφάτος και ο κλινικός διαιτολόγος και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής κ. Κωνσταντίνος Ξένος σχολιάζουν τις νέες τάσεις και προτείνουν τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους- σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες- για την απώλεια των περιττών κιλών και τη διατήρηση του επιθυμητού βάρους.
Επιπλέον, οι πλαστικοί χειρουργοί κ.κ. Ανδρέας Ανδρουλακάκης, Απόστολος Γαϊτάνης και Νίκος Μεταξωτός ενημερώνουν για τις νέες – επεμβατικές και μη – τεχνικές, που συμβάλλουν στο όνειρο της λεπτής σιλουέτας.
«Δεν υπάρχει μαγικό αδυνάτισμα»
Η αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς και η καθημερινή άσκηση είναι οι μόνοι τρόποι που αποδεικνύεται επιστημονικά ότι μπορούν να σας εγγυηθούν, όχι μόνο ότι θα χάσετε τα κιλά που θέλετε, αλλά και ότι δεν θα τα ξαναπάρετε.
Το 95% σχεδόν των ανθρώπων που χάνουν βάρος το ξαναπαίρνουν αργότερα, ενώ συχνά τα κιλά που παίρνουν είναι περισσότερα από πριν. «Οι έρευνες δείχνουν ότι το πιο δύσκολο πρόβλημα στην προσπάθεια να χάσει κανείς τα περιττά κιλά είναι η διατήρηση του νέου βάρους», λέει ο καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κ. Καφάτος.
«Και αποδεικνύεται από τις ίδιες έρευνες ότι η έντονη καθημερινή άσκηση είναι το πιο κρίσιμο στοιχείο στη διατήρηση του νέου βάρους».
Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών είναι το δεύτερο πιο σημαντικό στοιχείο. «Η περίοδος της θρησκευτικής νηστείας, που μόλις άρχισε, μπορεί να μας βοηθήσει να αλλάξουμε συνήθειες στη διατροφή μας», επισημαίνει ο κ. Καφάτος.
«Έρευνα που κάναμε σε ανθρώπους που ακολουθούν συστηματικά τη νηστεία εδώ και 25 χρόνια έδειξαν ότι έχουν χαμηλότερο βάρος και χαμηλότερη κακή (LDL) χοληστερόλη σε σχέση με όσους δεν την ακολουθούν, ενώ δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα οστεοπόρωσης».
Το ευχάριστο αποτέλεσμα των νέων ερευνών είναι ότι η διατροφή και η άσκηση αποδεικνύονται ισχυρότερες της γενετικής προδιάθεσης στο ζήτημα του βάρους. «Κυριότερος παράγοντας είναι το περιβάλλον και όχι τα γονίδια στην παχυσαρκία», διαβεβαιώνει ο κ. Καφάτος.
«Πριν από τρεις- τέσσερις δεκαετίες, η παχυσαρκία ήταν σπάνια στην Ελλάδα, αν και τα γονίδιά μας ήταν τα ίδια. Σήμερα, έχουμε υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας από τις ΗΠΑ! Πρόσφατη έρευνά μας σε 42.000 ανθρώπους στη Νότια Κρήτη έδειξε ποσοστό υπέρβαρων 76%, με το 50% των γυναικών και το 36% των ανδρών να έχουν Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 30».
Προσοχή, όμως! «Η οικονομική κρίση μπορεί να φέρει και άλλη αύξηση του βάρους μας, καθώς μας στρέφει στο φτηνό φαστ-φουντ, με τα χάμπουργκερ και τα αλλαντικά», τονίζει ο κ. Καφάτος.
Η συμπεριφοριστική θεραπεία
Η ψυχολογική τροποποίηση της συμπεριφοράς μας είναι σήμερα ισχυρός σύμμαχος του αδυνατίσματος. «Για να επιτευχθεί ο δύσκολος στόχος της διατήρησης του απολεσθέντος βάρους, μεγάλη σημασία έχει η ένταξη σε ένα σωστά καταρτισμένο πρόγραμμα τροποποίησης της διατροφικής (και όχι μόνο) συμπεριφοράς», τονίζει ο κλινικός διαιτολόγος, αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφή, κ. Ξένος.
«Η τροποποίηση αυτή μπορεί να γίνει μέσα από έναν γόνιμο συνδυασμό γνωσιακής και συμπεριφοριστικής θεραπείας, γεγονός που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια στη συνείδηση του επιστήμονα διαιτολόγου».
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία βασίζεται στο επιστημονικό γεγονός ότι οι σκέψεις μας είναι αυτές που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά μας και όχι εξωγενείς παράγοντες. Έτσι, μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και ενεργούμε.
«Την επόμενη, λοιπόν, φορά που θα σκεφτείτε ότι πρέπει να αλλάξετε τον τρόπο διατροφής σας και να χάσετε βάρος, μην προβληματιστείτε με αρνητικές σκέψεις του τύπου “θα μου λείψει η αγαπημένη μου σοκολάτα”, “τι κρίμα που δεν θα ξαναβγώ για ποτό”, αλλά αναλογιστείτε “τι καλό που θα κάνω στην υγεία μου”, “σε λίγο καιρό θα μου κάνουν τα ρούχα της αρεσκείας μου”, “θα αποκτήσω μεγάλη αυτοπεποίθηση με την αλλαγή της εμφάνισής μου” κ.λπ.», συμβουλεύει ο κ. Ξένος.
Παράλληλα, στα πλαίσια της συμπεριφοριστικής προσέγγισης, θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε πως τροφές που λανθασμένα πιστεύετε πως αποτελούν την αιτία των επιπλέον κιλών σας (π.χ. τα μακαρόνια), πρέπει να ενταχθούν στη δίαιτά σας, σε σωστή βέβαια ποσότητα και συχνότητα.
«Έτσι, θα “απευαισθητοποιήσετε” τον εαυτό σας από μια λανθασμένη αρνητική σκέψη (“τα μακαρόνια με παχαίνουν, δεν θα τα ξαναφάω ποτέ”), που με μαθηματική ακρίβεια θα σας οδηγήσει κάποια στιγμή στην υπερκατανάλωση της απαγορευμένης, σύμφωνα με τα κριτήριά σας, τροφής», λέει ο κ. Ξένος.
Η λιποαναρρόφηση δεν είναι για όλους
Η λιποαναρρόφηση αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή πλαστική επέμβαση στην Ευρώπη (μετά την εγχείρηση στήθους) και την πρώτη στις ΗΠΑ. Για να έχει όμως τα επιθυμητά αποτελέσματα, πρέπει να γίνεται μόνο σε γυναίκες που πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια.
Ποιες δεν είναι υποψήφιες
Σχετική αντένδειξη για εφαρμογή λιποαναρρόφησης έχουν- όπως επισημαίνει ο πλαστικός χειρουργός κ. Ανδρέας Ανδρουλακάκης- οι εξής κατηγορίες γυναικών:
* Όσες έχουν χαλάρωση στο δέρμα (η επέμβαση θα την επιτείνει).
* Όσες έχουν μεγάλου βαθμού παχυσαρκία (δεν θα τους προσφέρει σημαντικό όφελος).
* Όσες έχουν καρδιοαναπνευστικά προβλήματα (εδώ θα αποφασίσει ο αναισθησιολόγος)
«Είναι απαραίτητη για την κατάλληλη επιλογή ασθενών για λιποαναρρόφηση η λήψη ιστορικού από τον γιατρό», λέει ο κ. Ανδρουλακάκης. «Είναι επίσης αναγκαίο η επέμβαση να γίνεται πάντα σε νοσοκομείο. Αν και αρχικά η λιποαναρρόφηση με λέιζερ είχε εγκριθεί για χρήση στο ιατρείο, έναν χρόνο μετά δόθηκε νέα οδηγία για ασφαλή χρήση μόνο σε νοσηλευτικό ίδρυμα».
Η επέμβαση μπορεί να γίνει σήμερα με δύο τρόπους:
1) Με κλασική αναρρόφηση.
2) Με χρήση λέιζερ (smart lipo), για μικρές κυρίως λιποαναρροφήσεις.
Και στις δύο περιπτώσεις, γίνεται με τοπική αναισθησία και συνήθως και μέθη.
Η μέση ηλικία των γυναικών που υποβάλλονται στη μέθοδο είναι τα 35-40 χρόνια. Λιποαναρρόφηση μπορούν να κάνουν και οι άνδρες, κυρίως για αντιμετώπιση της γυναικομαστίας ή για αφαίρεση λίπους από την κοιλιά και το προγούλι.
Νέα επέμβαση με λέιζερ
Στην λιποαναρρόφηση με λέιζερ, ο πλαστικός χειρουργός χρησιμοποιεί την ενέργεια του λέιζερ για να διαλύσει τα λιπώδη κύτταρα. «Με την τεχνική αυτή», εξηγεί ο πλαστικός χειρουργός κ. Απόστολος Γαϊτάνης, «επιτυγχάνεται μικρή απώλεια αίματος, αλλά και η αφαίρεση του λίπους γίνεται πιο εύκολα. Η θερμική βλάβη που γίνεται στους ιστούς έχει ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση και τη σύσφιξή τους».
Έως σήμερα, στη λιποαναρρόφηση με λέιζερ χρησιμοποιείται συνήθως μήκος κύματος 1.064 nm Νd Υag, αλλά με χαμηλή ισχύ 6,12 και 18 Watt. «Η νέα μέθοδος λιποαναρρόφησης με λέιζερ χρησιμοποιεί δύο συχνότητες», εξηγεί ο κ. Γαϊτάνης: «Τα 1.064 nm Νd Υag, που επιτυγχάνουν τον μικρότερο δυνατό τραυματισμό των ιστών και τη γρηγορότερη επούλωση, καθώς και τα 1.320 nm Νd Υag, που επιτυγχάνουν τη διάλυση του λίπους. Έτσι η ενέργεια που δίνει το λέιζερ εναλλάσσεται μέσα στους ιστούς ανά δευτερόλεπτο γεγονός που προσφέρει διπλή δράση».
Μέσω μιας πολύ μικρής οπής εισάγεται μέσα στο σώμα τού ασθενούς η οπτική ίνα, η οποία μεταφέρει την ενέργεια που θα βοηθήσει στη διάλυση του λίπους. Η οπτική αυτή ίνα είναι καλυμμένη μέσα σε μια πολύ λεπτή κάνουλα, που μεταφέρει στην άκρη της τη θερμική ενέργεια.
«Με τη βοήθεια της θερμικής ενέργειας, λειώνει το λίπος», επισημαίνει ο κ. Γαϊτάνης. «Αφού ο γιατρός περάσει από όλους τους ιστούς που θα υποβληθούν σε λιποαναρρόφηση, εισάγει μετά μια κάνουλα λιποαναρρόφησης που απορροφά το λίπος και το αποβάλλει από τον οργανισμό. Χρειάζεται προσοχή από τον γιατρό, για να αποφευχθεί η δημιουργία εγκαύματος στην περιοχή».
Η μόδα στις δίαιτες κρύβει κινδύνους…
Nέα διατροφικά σχήματα για αδυνάτισμα εισάγονται δυναμικά στην καθημερινότητά μας μέσω της διαφήμισης, για εξυπηρέτηση του «ιερού σκοπού»: τον υπέρ πάντων αγώνα κατά των κιλών! Η Μαντόνα χρησιμοποιεί για διατήρηση της σιλουέτας της εκχυλίσματα φυτών του Αμαζονίου, ενώ η Τζένιφερ Λόπεζ δηλώνει ότι αδυνατίζει χάρη στα υποκατάστατα γευμάτων.
Υποκατάστατα γευμάτων: Eίναι μείγματα ουσιών σε σκόνη, τα οποία έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Διαλύονται σε λίγο νερό ή γάλα και προτείνονται ως υποκατάστατα ενός ή περισσοτέρων γευμάτων της ημέρας.
«Δίνουν 250-400 θερμίδες το καθένα συμβάλλοντας στη μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας», εξηγεί ο διαιτολόγος κ. Ξένος. «Έχουν βελτιωθεί σε σχέση με τα παλαιότερα υποκατάστατα γευμάτων (έχουν π.χ. χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και περιέχουν απαραίτητα λιπαρά οξέα), είναι εύκολη λύση και μελέτες δείχνουν ότι πράγματι βοηθούν στην απώλεια βάρους. Έχουν όμως σοβαρά μειονεκτήματα».
Τα μειονεκτήματά τους είναι τα εξής: Δεν βοηθούν στη διατήρηση του απολεσθέντος βάρους μετά τον δεύτερο χρόνο, ενοχοποιούν τη φυσιολογική διατροφή και δεν βοηθούν στην τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς (δεν μαθαίνει κανείς να ελέγχει την ποσότητα της τροφής του, να διαλέγει την ποιότητα κ.λπ.).
«Είναι καταστροφή για την υγεία», σχολιάζει ο καθηγητής κ. Καφάτος. «Είναι αδύνατον σε ένα φακελάκι να συμπεριλάβει κανείς όλα τα θρεπτικά συστατικά (πάνω από 100 είναι σήμερα μόνο τα γνωστά). Μακροπρόθεσμα, η χρήση των υποκατάστατων γευμάτων οδηγεί σε ανεπάρκειες στοιχείων και πτώση της σωματικής και πνευματικής απόδοσης».
Εκχυλίσματα βοτάνων: Eίναι σκευάσματα σε μορφή χαπιών ή υγρών σε σταγόνες και περιέχουν εκχυλίσματα βοτάνων, κυρίως από τον Αμαζόνιο.
«Συνήθως, περιέχουν εκχύλισμα του βοτάνου γκουαρανά, που περιέχει καφεΐνη σε μεγάλη περιεκτικότητα», εξηγεί ο κ. Ξένος. «Αν και υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η καφεΐνη προσφέρει μια μικρή αύξηση του μεταβολισμού και περιορισμό κάπως της όρεξης, τα σκευάσματα αυτά δεν βοηθούν στη διατήρηση του βάρους μακροπρόθεσμα, ενώ μπορεί να έχουν- λόγω της πρόκλησης ψεύτικης εγρήγορσης στο νευρικό σύστημα- σοβαρές συνέπειες για την υγεία, όπως υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα».
Άλλα σκευάσματα, με βάση εξωτικά βότανα, προτείνονται για αποτοξίνωση του οργανισμού. «Δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν τη δράση τους αυτή, ενώ υπάρχει περίπτωση να έχουν σοβαρές παρενέργειες», σχολιάζει ο κ. Ξένος.
Η μέθοδος του κορεσμού: Μια νέα διατροφική προσέγγιση στην υπόθεση του αδυνατίσματος υποστηρίζει ότι πρέπει να διαλέγουμε τρόφιμα που μας χορταίνουν εύκολα.
«Φαίνεται πως οι πρωτεΐνες έχουν την υψηλότερη δύναμη κορεσμού, οι υδατάνθρακες έχουν μέτρια επίδραση στον κορεσμό, ενώ το λίπος έχει τη χαμηλότερη δύναμη κορεσμού», λέει ο κ. Ξένος. «Επιπλέον, το βάρος ή ο όγκος των τροφίμων συμβάλλουν στο αίσθημα της πληρότητας, ανεξαρτήτως της περιεκτικότητάς τους στα μακροθρεπτικά συστατικά».
Μια έρευνα μελέτησε 38 είδη τροφίμων ως προς την ιδιότητά τους να ικανοποιούν το αίσθημα του κορεσμού. Φάνηκε πως το ψωμί ολικής αλέσεως, καθώς και το πολύσπορο, το τυρί, τα αυγά, τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, τα ποπ κορν, τα ανεπεξέργαστα δημητριακά (τύπου αll bran), τα ψημένα φασόλια, τα φρούτα (σταφύλια, μήλα, πορτοκάλια), το βοδινό κρέας και το ψάρι (τύπου μουρούνα) συγκαταλέγονται στα τρόφιμα με υψηλό σκορ κορεσμού.
Τα συγκεκριμένα τρόφιμα θεωρούνται ως τα πιο «χορταστικά», λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε νερό, φυτικές ίνες ή πρωτεΐνη.
Ποια τρόφιμα έχουν το χαμηλότερο σκορ κορεσμού και μπορούν εύκολα να υπερκαταναλωθούν; «Τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος, ζάχαρη ή επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως πατατάκια, γλυκά, σοκολάτες και λευκό ψωμί», απαντά ο κ. Ξένος.
Με ποιον τρόπο μπορούμε να αξιολογήσουμε το αγαπημένο μας φαγητό ως προς τη δύναμη του κορεσμού; «Με τη βοήθεια της μαθηματικής εξίσωσης», λέει ο κ. Ξένος.
«Για μία δεδομένη μερίδα γεύματος διαιρούμε το βάρος του με τις θερμίδες που περιέχει. Στη συνέχεια, πολλαπλασιάζουμε με το τέσσερα. Τέλος, προσθέτουμε σε αυτό το σκορ το ποσό της πρωτεΐνης και των φυτικών ινών (σε γραμμάρια) και λαμβάνουμε το σκορ του κορεσμού».
5 συμβουλές για αδυνάτισμα
* Να μασάτε καλά το φαγητό σας
* Να τρώτε καθιστοί
* Να διαθέτετε χρόνο για κάθε γεύμα
* Να μην τρώτε μπροστά στην τηλεόραση
* Εάν έχετε άγχος, να καταφεύγετε στο περπάτημα ή σε έναν φίλο και όχι στο ψυγείο
