Από τα πληθωρικά κατάλοιπα του πολυμήχανου φορμαλιστή Λάμπρου Λαρέλη, όπου καταμετρήθηκαν αισίως πάνω από χίλια ποιήματα, ταξινομούνται στην παρούσα έκδοση μόνο τριάντα δύο. Απτονται επί πολλών ετεροκλήτων θεμάτων. Βαθύς γνώστης των ανθρωπίνων παθών, των κυριοτέρων ατομικών και κοινωνικών μωροφιλοδοξιών, των δυτικοευρωπαϊκών αισθητικών ρευμάτων, των μυστικών της μετανεωτερικής τέχνης, της κειμενογλωσσολογίας, αλλά και των γεωτεκτονικών δεδομένων, ο Λ.Λ. δεν διστάζει να επιδοθεί τόσο στην προσωπική, μάλλον ειλικρινή, αποδόμησή του όσο και στην αποκαθήλωση πλείστων ειδώλων και καταστατικών εμβλημάτων της αγοράς. Ευρηματικός γλωσσοπλάστης, ήκιστα λυρικός, πεισματικά οχλολοίδωρος, εστιάζεται κατά κανόνα στην εν θερμώ κριτική χαρακτήρων.

Λαμβάνοντας υπόψη τις αντιπροσωπευτικότερες πτυχές της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, επιχειρεί να απονείμει δικαιοσύνη εκεί όπου βλέπει την απροκάλυπτη μωρία να ιδρύει υπερδομές. Οι λεκτικές του δράσεις διακρίνονται από την αμεσότητα της ρητορικής τους ορμής. Από την άποψη αυτή, ενεργεί ως να ήταν ένας κατεξοχήν στρατευμένος ποιητής της αδιαπραγμάτευτης παρρησίας. Γνήσιο τέκνο της ταραγμένης εποχής του, ο Λ.Λ. παραμένει κατά βάθος ένας ιδιαίτερα διεξοδικός ρεαλιστής. Καταγγέλλοντας τους ψευδορομαντικούς των ημερών, στηλιτεύει ό,τι κυρίως εκπροσωπούν: την ακμάζουσα παραλογοτεχνία.

Οι αλλεπάλληλοι κατοπτρισμοί της πραγματικότητας ουδόλως θολώνουν το τελικό λογοτεχνικό προϊόν. Γνωρίζει άλλωστε πολύ καλά πότε να βάλει στη θέση της εκφυλιστικής αναπαραγωγής ειδήσεων το ρήμα της ποιητικής ορθότητας.

Δυναμικό πλεονέκτημα

Η επικαιρότητα αποδίδεται συνοπτικά. Ο πολιτικός ποιητής δεν είναι ο παροδικός ακτιβιστής, ο ευκαιριακός σχολιαστής των επιφαινομένων, αλλά ο πιστός ακόλουθος του πραγματισμού. Μέσα από τον πυρετό των γεγονότων, εκείνος βλέπει μακροσκοπικά. Ετσι το δράμα τον καθιστά συγκινησιακά αιχμάλωτό του. Διατηρεί όμως τη ψυχραιμία του στο ακέραιο. Αυτό είναι το δυναμικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης στάσης του. Διακρίνει δηλαδή, πέρα από το ένα δέντρο των συμπτωμάτων και των συγκυριών, το δάσος του τραγικού. Κάθε σημαδιακό εμπειρικό δεδομένο είναι ήδη ελεγεία. Γραμμένη όχι στα σύννεφα της βολικής αποχής, αλλά στα πεζοδρόμια των πειραγμένων δεκαπεντασύλλαβων. Εστω το εξής παράδειγμα για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής: «Ο πυρετός των εκλογών νυχθημερόν ανέρχεται· / η χώρα εις αναμέτρησιν αβέβαιον προσέρχεται· / το γόητρόν μας διεθνώς χλευαστικώς κατέρχεται· / φίλων κ’ εχθρών η υπομονή μειούται και παρέρχεται· / εις νέαν δίνην και δεινήν η Ελλάς πάλιν εισέρχεται». Οι αφορισμοί του επικαλούνται, όπως επιβεβαιώνει άλλωστε και ο ίδιος, τη ρυθμική του αυτόχειρα Napoléon Lapathiotes. Η παρεπόμενη αναμνημόνευση των συλλογικών αβελτηριών και των θλιβερών αποτυχιών της κοινωνικής κυψέλης αυτοσυγκρατείται πάντα μέσα στο πλαίσιο των επιβεβλημένων μουσικών εντολών της όλης σύνθεσης. Οι στροφές παρακολουθούν από κοντά τους βηματισμούς των μαζών. Ητοι: «Πλην της μωρίας του ο λαός ουδόλως πλέον εξέρχεται· /από τας ψευδαισθήσεις του το πλήθος δεν συνέρχεται· / ανίδεον ήδη την οδόν της απονοίας διέρχεται· / ως φάρσα η καταστροφή, ως κωμωδία επέρχεται. / –Ο Ψηφοφόρος έρχεται… Ο Ψηφοφόρος έρχεται…». Στο βαθμό μάλιστα που «η Ελευθερία είναι αδιάλλακτη», όπως ορίζει ο προλαλήσας επιφανής συνάδελφός του Νικόλαος Κάλας, η σημασιοσυντακτική στρατηγική του ποιητή δεν τσιγκουνεύεται τρόπους εμπέδωσης: ο στίχος πότε ως μαστίγιο, πότε ως φορείον κλαυσιγέλωτος προκαλεί με θετικό πρόσημο την ανάγνωση.

Επινοημένος ή μη, ο Λάμπρος Λαρέλης παρίσταται με σάρκα και οστά. Φέροντας το ευκρινές προσωπείο του Κώστα Κουτσουρέλη, εγγράφεται πράγματι στο μητρώο των καθ’ όλα επαρκών δημιουργών ευθύβολης σάτιρας. Εχει ήδη αποδείξει ότι, αν για τον Μάρτιν Χάιντεγκερ η εντελέχεια του ανθρώπου είναι ο Λόγος, για εκείνον ειδικότερα αρκεί μόνο το ρηξικέλευθο σκώμμα.

Ολοκλήρωση

Σαν την πλοκή ενός Μέλλοντος

Η ομολογία, την οποία αποσπώ από το μεσαίο μέρος της συλλογής, συνοψίζει τα αίτια και τα αιτιατά της καλλιτεχνικής ολοκλήρωσης. Ητοι:«Ας ανακεφαλαιώσουμε: / Η Τέχνη / επαναλαμβάνεται γιατί η Ζωή η ίδια είναι τόσο αχνή / που τα εκμαγεία δεν μπορούν / να την αποτυπώσουν όλη μονομιάς / κι έτσι ανεκκλήτως να τη μνημειώσουν –/ ίσως και από πρόνοια / ή συνετή προοικονομία –/ σαν την πλοκή ενός Μέλλοντος / που μας αποκαλύπτεται πριν ξεκινήσει. / Παντού, α παντού / το ποίημα φυτρώνει». Κι εδώ ο Λ.Λ. δεν αστειεύεται. Κυριολεκτεί όχι από πολυασκημένη πόζα, αλλά από συνετή μελέτη των φαινομένων του ανθρώπινου βίου. Δεν παραλείπει να είναι διαρκώς προσανατολισμένος στην αισθητική αποτύπωση του χωροχρόνου του.

Η αναβάθμιση της εξ αντικειμένου πραγματικότητας σε μια άλλη ποιότητα συνιστά λοιπόν υπόθεση συνειδητών χειρισμών Ανάπλασης. Η κατακλείδα της εν λόγω ανθολόγησης, αφιερωμένη εμφανώς στη ματαιότητα των εγκοσμίων, ίσως έπειτα από μιαν ακόμη κατανυκτική ανάγνωση του βιβλικού Εκκλησιαστή, στον οποίον προφανώς έχει εντρυφήσει προ πολλού ο βιβλιομανής Λ.Λ., εγγράφεται αντιστικτικά στον αντίποδα των προαναφερομένων δηλώσεων και συνδηλώσεων. Δεν πρόκειται, φρονώ, για εσπευσμένη ακύρωση του ποιητικού αγώνος, αλλά για παροδική κειμενοαγρανάπαυση. Παραθέτω κατά λέξη τα εξής: «Μια και καλή / γυρίζω πια σελίδα. / Μια και καλή / αφήνω πίσω μου όσα είδα. / Ποτέ δεν θα επιστρέψω πια / στις λέξεις, / ποτέ δεν θα μπλεχτώ ξανά / με σκέψεις. / Θ’ αφήσω την Μπριτάνικα / στη σκόνη, / τον Ομηρο θα ρίξω / απ’ το μπαλκόνι. / Γιατί είναι η λήθη / ό, τι αλήθεια ορίζω, / μιας και –αφελής! –πάντα αγνοώ / όσα καλά γνωρίζω. / Στίχους κενούς δεν έχω πια, / λόγια καμπόσα. / Θα πάρω διαζύγιο / απ’ τη γλώσσα».Κοντολογίς, η πιθανή επανεμφάνιση του Λ.Λ. στην ποιητική μας σκηνή δεν θα πρέπει να αποκλειστεί. Η δόκιμη γραφή του δεν θα υπομείνει για πολύ την αυτοεξορία της στη φθονερή επικράτεια της σιωπής. Επ’ αυτού θα συμφωνούσε, ισχυρίζομαι, και ο ειδήμων Κώστας Κουτσουρέλης.

Κώστας Κουτσουρέλης

Λάμπρου Λαρέλη

Vita Poetica

Εκδ. Gutenberg, 2016, σελ. 94

Τιμή: 8 ευρώ

Τελευταία Νέα