Tabula rasa

Στα θέματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων κατά κανόνα προκαλούν θόρυβο μόνον οι ανόητες δηλώσεις ορισμένων υπερπατριωτών που ζητούν να πάρουμε τα όπλα για να ανακαταλάβουμε την Πόλη. Μας διαφεύγει, όμως, ότι η πιο συνηθισμένη αντίδραση εκ μέρους των Ελλήνων είναι η ακριβώς αντίθετη, δηλαδή η ηττοπάθεια. Κάθε φορά που μεταδίδονται ειδήσεις, διεκδικήσεις ή απειλές της Τουρκίας […]

Κανείς δεν μπορεί να είναι δικαστής στις δικές του υποθέσεις: nemo iudex in causa sua. Η θεμελιώδης αυτή αρχή δικαιοσύνης μάς έρχεται από το ρωμαϊκό δίκαιο, παραμένει όμως ισχυρή επιταγή και στο σύγχρονο δίκαιο, και μάλιστα υπερβαίνει το θετό δίκαιο, συνιστώντας μια ύψιστη ηθική και πολιτική δέσμευση. Μας λέει, κατ’ ουσίαν, ότι κανείς δεν μπορεί […]

Ο πολωνός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Ζίγκμουντ Μπάουμαν (1925-2017) εισήγαγε την έννοια της ρευστής (liquid) νεωτερικότητας αποδίδοντάς της χαρακτηριστικά που ενισχύουν την αίσθηση της αβεβαιότητας και της αμφιθυμίας στο άτομο. Πρόκειται για μια χαοτική συνέχεια της νεωτερικότητας, κατά την οποία μπορεί κανείς να μετακινείται από τη μία κοινωνική θέση στην άλλη με ρευστό τρόπο. Η ιδέα […]

Η Βιομηχανία 4.0, γνωστή και ως Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση ή 4IR, αντιπροσωπεύει το επόμενο στάδιο ψηφιοποίησης του βιομηχανικού τομέα. Βασίζεται σε επαναστατικές τεχνολογίες, όπως η αυξημένη διαθεσιμότητα δεδομένων, η συνδεσιμότητα, οι προηγμένες αναλύσεις, η διάδραση ανθρώπου – μηχανής και η ρομποτική, οι οποίες ήδη μεταμορφώνουν την παγκόσμια βιομηχανία. Αυτή η μετάβαση, που ξεκίνησε στα μέσα […]

Ηταν δεδομένο πως με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015, από τη βραδιά δηλαδή που δύο στους τρεις Ελληνες ψήφισαν «Οχι» στην Ευρώπη – αυτό έκαναν και δεν χρειάζεται να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας ότι τάχα το «Οχι» ήταν κάτι διαφορετικό –, θα γινόντουσαν πολλές συζητήσεις για το γεγονός. […]

Τι κοινό μπορεί να έχουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Μπιλ Κλίντον; Ισως ένα και μόνο: Πως και οι δύο υιοθέτησαν κάποτε ένα πολιτικό στρατήγημα που ο εμπνευστής του το είχε βαφτίσει «τριγωνοποίηση». Οπου ο πολιτικός ηγέτης παίρνει απόσταση από το κόμμα που εκπροσωπεί, στέκει πάνω από τον κλασικό άξονα Αριστεράς – Δεξιάς, τσιμπολογάει εκλεκτικά […]

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ επαναφέρει τη συζήτηση για τις «παθογένειες» του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Για πολλοστή φορά επισημαίνεται η ανάγκη για ριζικές αλλαγές. Ταυτοχρόνως, υπογραμμίζεται η δυσκολία να πραγματοποιηθούν. Η Ελλάδα μοιάζει παγιδευμένη σε έναν αέναο κύκλο ελπίδων και απογοητεύσεων – όπως ο μύθος του Σισύφου. Πρέπει, κάποτε, η συζήτηση να αγγίξει τα αίτια της […]

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η στήλη φιλοξενεί άποψη σχετική με το πρόσωπο – κλειδί των εκδόσεων Gutenberg, τον Γιάννη Μαμάη, όμως υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι για τους οποίους δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά και ο συγκεκριμένος ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Η σχολαστικότητα και επιμέλεια που δείχνει πάνω στη δουλειά του είναι παροιμιώδεις, […]

Ακόμα και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ καταφέρουν να πετύχουν μια απόλυτη στρατιωτική νίκη επί του Ιράν – με τη διάλυση των ενόπλων δυνάμεων, την κατάρρευση του καθεστώτος και την καταστροφή του πυρηνικού του προγράμματος, το πιθανότερο αποτέλεσμα δεν θα είναι η ασφάλεια, αλλά η είσοδος σε μια πιο επικίνδυνη εποχή διεθνούς αστάθειας. […]

Το 1982, όταν ορίζονταν οι ποσοστώσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η Ελλάδα αναζητούσε ένα προϊόν που να μην καλλιεργείται σε άλλη χώρα, ώστε να μεγιστοποιήσει την επιδότηση που θα εισέπραττε. Κάποιος είχε την ιδέα: βαμβάκι. Η χώρα παρήγε τότε 150.000 τόνους τον χρόνο, η μεγαλύτερη αν όχι η μόνη παραγωγός στην Ευρώπη. Κι έτσι από […]

Μου έρχεται κατά νου τελευταία το βραβευμένο με Πούλιτζερ (1967) θεατρικό έργο Μια Εύθραυστη Ισορροπία του σπουδαίου αμερικανού συγγραφέα Εντουαρντ Αλμπι (1928-2016). Αυτό οφείλεται στον τίτλο του έργου, ο οποίος αναδύεται συχνά στις συζητήσεις μου με φίλους αυτόν τον καιρό. Μπορεί δήθεν η παγκοσμιοποίηση να φέρεται ως κατάσταση ασφαλούς ισορροπίας, αλλά ως σύστημα είναι τόσο […]

Την περασμένη εβδομάδα σε εκδήλωση του ΟΠΕΚ απονεμήθηκε το βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας «Γιάννος Κρανιδιώτης» σε δύο εξέχουσες προσωπικότητες της Κύπρου, την πρώην υπουργό Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή και τον Τουμάζο Τσελεπή, στέλεχος του ΑΚΕΛ και βαθύ γνώστη του κυπριακού προβλήματος (τα βραβεία απένειμε ο γράφων). Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε χρονική στιγμή ιδιαίτερης έντασης στην ευρύτερη περιοχή […]

Ως σκάνδαλο η ιστορία του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει όλα τα χαρακτηριστικά για να γίνει μεγάλο σουξέ. Εχει επιδοτήσεις και χρήμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εχει υπουργούς και υφυπουργούς εμπλεκόμενους. Εχει ευρωπαίους εισαγγελείς. Εχει δικογραφία γεμάτη από καταγραφές τηλεφωνικών συνομιλιών που θα ενθουσιάσουν το κοινό και γιατί οι εμπλεκόμενοι έχουν καταπληκτικά προσωνύμια, όπως ο «Φραπές». Θα μας στοιχίσει, […]

Στα ταραγμένα χρόνια της χρεοκοπίας, ένας σπουδαίος αμερικανός οικονομολόγος, που έπαιζε, για κάποιο διάστημα, κι έναν ρόλο συμβούλου των ελληνικών κυβερνήσεων, σε ένα πέρασμά του από την Αθήνα, βολιδοσκοπούσε μια μικρή παρέα συνομιλητών. «Ενα πράγμα δεν καταλαβαίνω», έλεγε. «Πώς γίνεται και η πλειοψηφία των Ελλήνων υποστηρίζει τόσο πεισματικά την παραμονή στο ευρώ, παρότι γνωρίζετε ότι […]

Η εξωτερική πολιτική είναι το κατεξοχήν δυναμικό πεδίο. Ούτε στατική μπορεί να είναι ούτε επιπόλαιη. Σήμερα δε που έχουμε καταδυθεί σε μία απόλυτη ανατροπή των διεθνών κανόνων και η εντροπία έχει κυρίαρχο ρόλο στις διεθνείς σχέσεις, απαιτείται επιφυλακή, κινητικότητα από τη μεριά μας, συμμαχίες, ευελιξία αλλά και στρατηγικό βάθος. Η διπλωματία δεν έχει απλώς να […]

Κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος βιολογίας, ο δάσκαλος της τάξης, αντιλαμβανόμενος ότι κανένας από τους μαθητές του δεν αναγνώριζε το φύλλο ενός πουρναριού, αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα. Εγραψε στον πίνακα ότι το όνομα του φυτού είναι «μικρό λάχανο». Κανένας από τους μαθητές δεν αντέδρασε. Οχι μόνον αυτό, αλλά και όλοι, αβίαστα και χωρίς καμία […]

Η μοίρα το έφερε ώστε δύο από τους μεγαλύτερους πολιτικούς ηγέτες να έχουν σχέση με την 23η Ιουνίου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έφυγε μια μέρα σαν αυτή το 1996 και ο Κώστας Σημίτης γεννήθηκε μια μέρα σαν αυτή το 1936. Με αφορμή τα 30 χρόνια από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου διαβάζω πολλά επικολυρικά «πατριωτικά» αναγνώσματα […]

Δίστασε πράγματι πριν αποφασίσει; Το ζύγιζε στ’ αλήθεια ή υποκρινόταν και κέρδιζε χρόνο; Μικρή σημασία έχει πια. Ο πρόεδρος Τραμπ ανέλαβε ένα ρίσκο ιστορικών διαστάσεων. Εκανε αυτό που τέσσερις προκάτοχοί του είχαν αποφύγει. Εκείνος που θα έκλεινε τα ανοιχτά πολεμικά μέτωπα μέσα σε 24 ώρες από την εκλογή του, εκείνος που θα διεκδικούσε το Νομπέλ […]

Στο μάθημα της Φιλοσοφίας συνήθως γράφω στον πίνακα ευκρινώς μια λέξη, μια έννοια, την οποία προτείνω να συζητήσουμε και πάντα τους θυμίζω ότι «αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις». Η λέξη επίσκεψις σημαίνει εξέταση, έρευνα, επισκόπηση και η εν λόγω υπόδειξη αποδίδεται στον φιλόσοφο Αντισθένη (444-365 π.Χ.), τον ιδρυτή της σχολής των Κυνικών, ο οποίος […]

Η δημοσιογραφία ως επάγγελμα φαίνεται να βρίσκεται στις μέρες μας σε κρίσιμη καμπή, ακροβατώντας ανάμεσα στην ελπίδα και την ανησυχία, ενδεχομένως και την απογοήτευση. Οι απόψεις για τον ρόλο και τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) στο δημοσιογραφικό πεδίο κυμαίνονται από τον φόβο ότι τα «ρομπότ» θα αντικαταστήσουν τους ανθρώπινους συντάκτες, μέχρι την αισιοδοξία ότι […]

Η δυσλεξία, παρότι είναι μια ειδική μαθησιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ελλείμματα στην ανάγνωση, δεν είναι σε καμία περίπτωση συνώνυμη με την ακαδημαϊκή ή επαγγελματική αποτυχία. Αυτό ισχύει όχι μόνο για επαγγέλματα του καλλιτεχνικού χώρου αλλά και για όλους τους τομείς εργασίας, συμπεριλαμβανομένου του επαγγέλματος του δασκάλου. Μάλιστα, πρόσφατες έρευνες αναδεικνύουν ότι οι δάσκαλοι με […]