Μια έκπληξη έκρυβε η τελετή που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα στα γραφεία της εισαγγελίας του Μανχάταν και η οποία σήμανε το τέλος μιας έντονης δικαστικής διαμάχης με «όμηρο» έναν «Γυμνό αυτοκράτορα». Διότι μαζί με το αξίας 1,33 εκατ. δολαρίων γλυπτό, ηλικίας 2.000 ετών που είχε λεηλατηθεί από την Τουρκία, οι Αρχές παρέδωσαν στη γείτονα και μια μαρμάρινη κεφαλή του αρχαίου έλληνα ρήτορα Δημοσθένη, την οποία και κατέσχεσαν από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Το μαρμάρινο ρωμαϊκό αντίγραφο του περίφημου ελληνικού χάλκινου αγάλματος του γλύπτη Πολύευκτου, το οποίο χρονολογείται περί το 280 π.Χ. και απεικόνιζε τον ρήτορα Δημοσθένη, βρισκόταν στις συλλογές του Μητροπολιτικού Μουσείου από το 2012 μέσω δωρεάς ενός συλλέκτη, με την προέλευσή του να είναι γνωστή από το 1973 και εξής. Η έρευνα έδειξε ωστόσο ότι δύο από τις γκαλερί που είχαν ανά διαστήματα την κεφαλή στην ιδιοκτησία τους είχαν πλαστογραφήσει τα έγγραφα που αφορούσαν την προέλευσή της. Η μία εξ αυτών μάλιστα, η Fortuna Fine Arts, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με κατηγορίες για απάτη σε ομοσπονδιακό δικαστήριο.

Το Μητροπολιτικό Μουσείο, σε ανακοίνωσή του, ανέφερε ότι «νέα στοιχεία κατέστησαν σαφές πως το έργο ανήκει δικαιωματικά στην Τουρκία. Το μουσείο έχει πραγματοποιήσει αρκετούς επαναπατρισμούς τα τελευταία χρόνια, ενώ η ομάδα των ερευνητών προέλευσης – η μεγαλύτερη παγκοσμίως μεταξύ μουσείων – συνεχίζει την αυστηρή επανεξέταση της συλλογής, σε συνεργασία με ειδικούς εντός και εκτός του μουσείου, συμπεριλαμβανομένης της εισαγγελίας, η οποία συχνά διαθέτει πληροφορίες που δεν θα μπορούσε να αποκτήσει διαφορετικά το μουσείο». Η αξία του γλυπτού εκτιμάται στα 800.000 δολάρια.

Πρόσφατα, το μουσείο παρέδωσε ακόμη 12 αντικείμενα – κοσμήματα, ξίφη, πήλινα αγγεία, λίθινους πελέκεις και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα που χρονολογούνται από το 2700 έως το 400 π.Χ. – συνδεδεμένα με τη συγκεκριμένη γκαλερί, τα οποία επίσης είχαν κατασχεθεί από την εισαγγελία.

Ο «ανήξερος» συλλέκτης

Και μπορεί να μην είχε ανακοινωθεί ως τη Δευτέρα, οπότε και πραγματοποιήθηκε η τελετή, η κατάσχεση της μαρμάρινης κεφαλής του Δημοσθένη από το Μητροπολιτικό Μουσείο, δεν ίσχυε το ίδιο όμως για το χάλκινο γλυπτό που χρονολογείται μεταξύ του 50 και του 250 μ.Χ. και εκτιμάται ότι προέρχεται από την πόλη Βουβώνα της Νοτιοδυτικής Τουρκίας. Σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα, ο 74χρονος συλλέκτης Ααρον Μέντελσον από τη Σάντα Μόνικα αγόρασε το άγαλμα το 2007 από έναν έμπορο τέχνης της Νέας Υόρκης, που δεν βρίσκεται πλέον εν ενεργεία, ενώ ως πρότερος κάτοχος φερόταν ιδιώτης συλλέκτης από τη Βοστώνη, ο οποίος το είχε αγοράσει από την Ελβετία.

Αν και ο συλλέκτης δήλωνε άγνοια για το γεγονός ότι ο «Γυμνός αυτοκράτορας» ήταν ένα από τα τουλάχιστον 13 αγάλματα ρωμαίων αυτοκρατόρων και συζύγων τους που κατέληξαν τη δεκαετία του 1960 από τη Βουβώνα σε γκαλερί, μουσεία και ιδιώτες συλλέκτες στη Δύση, μέσω κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας, οι Αρχές προσκόμισαν στοιχεία στη Δικαιοσύνη, βάσει των οποίων ο Μέντελσον γνώριζε την παράνομη προέλευση του γλυπτού.

Μπροστά στον κίνδυνο να συλληφθεί για κατοχή κλεμμένων πολιτιστικών προϊόντων και παρά την υπερπροσπάθεια των δικηγόρων του – οι οποίοι υποστηρίζαν ότι δεν υπήρχε σαφής απόδειξη ότι το έργο προέρχεται από τον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο και ότι οι εισαγγελείς της Νέας Υόρκης δεν είχαν δικαιοδοσία στην Καλιφόρνια, όπου βρίσκεται το άγαλμα –, ο Μέντελσον παρέδωσε το άγαλμα στις Αρχές. Στην ίδια τελετή παραδόθηκαν στην Τουρκία και αρχαϊκά φρυγικά πήλινα διακοσμητικά.

Τελευταία Νέα