Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Κάθε πρωί οι ένοικοι γνωστού ξενοδοχείου της Σίφνου έβλεπαν την ίδια εικόνα: ένας άνδρας να είναι σκυμμένος πάνω από το τετράδιο στο οποίο σημείωνε και που στην πρώτη του σελίδα έγραφε με λατινικούς χαρακτήρες «Πλατύ Γιαλός - Σίφνος - Ιούλιος 2000». Στις 70 σελίδες του ζωντάνεψε μια ιστορία παράφορων συναισθημάτων, «ένα δράμα σε ιστορικό περιβάλλον» όπως σημειώνεται στην παρτιτούρα της όπερας «Αντρέα Σενιέ» του Ουμπέρτο Τζορντάνο. Εκείνο το καλοκαίρι του μακρινού 2000, ο σπουδαίος Νίκος Πετρόπουλος είχε αναλάβει να μεταφέρει το σπουδαίο έργο του βερισμού για το Θέατρο Ολύμπια στην οδό Ακαδημίας, υπογράφοντας τα σκηνικά, τα κοστούμια, τη σκηνοθεσία αλλά και τους φωτισμούς. Επειτα από 22 χρόνια η παραγωγή που αφορά τον φλογερό και αιματοβαμμένο έρωτα ανάμεσα στον γάλλο ποιητή Αντρέα Σενιέ (1762-1794) και την αριστοκρατικής καταγωγής αγαπημένη του, άνοιξε τη νέα χρονιά στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Ανασύροντας εικόνες από εκείνη την εποχή που ήταν βυθισμένος στο έργο του ιταλού συνθέτη, ο Νίκος Πετρόπουλος θυμάται ότι στην απαιτητική προσέγγισή του είχε δύο πολύτιμα εργαλεία. Αρχισε να δουλεύει έχοντας στο μυαλό του να δημιουργήσει ένα σκηνικό κινηματογραφικής ακριβείας. Ενα ντοκιμαντέρ της εποχής εκείνης. «Καταρχήν το δίτομο βιβλίο που αφορούσε τη Γαλλική Επανάσταση, του Le Blanc και ήταν γραμμένο μόλις 90 χρόνια αργότερα. Το είχα κληρονομήσει από τη γαλλίδα γιαγιά μου. Εκτός από τις προσωπογραφίες των πρωταγωνιστών της εποχής, στις σελίδες του υπάρχουν εκπληκτικές γκραβούρες με σκηνές από όλες τις μεγάλες στιγμές. Από την άλλη ήμουν τυχερός γιατί έχω όλα τα σχέδια του γάλλου αρχιτέκτονα Ledoux». Τα δύο αυτά βιβλία ήταν τα «ιερά ευαγγέλια» πάνω στα οποία δούλεψε και άντλησε έμπνευσή για να δώσει σάρκα και οστά στην ιδέα του. Ομως ο Νίκος Πετρόπουλος δεν σταμάτησε εδώ: «Πήγα στο Παρίσι για να συνεχίσω την έρευνα. Φωτογράφισα το μουσείο της Λεγεώνας της Τιμής. Από τον Le Blanc πήρα όλα τα κοστούμια. Για ύψος και τα χρώματα και το φως - γιατί τότε έκανα και τους φωτισμούς - άντλησα στοιχεία από τους πίνακες του Ντελακρουά και άλλων ζωγράφων της εποχής. Ολα αυτά ήρθαν και έδεσαν».
Σε αυτή την εκδοχή της αναβίωσης από τον Ιωνα Κεσούλη οι ήρωες κινούνται σε ένα σκηνικό, πλάτους 28 μέτρων, ύψους 11 και βάθους 12, έχει χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά το ξύλο. Επίσης πολλά από τα κοστούμια αλλά και περούκες του έργου, κυρίως των πρωταγωνιστών, δημιουργήθηκαν από την αρχή: περίπου 320 ενδυματολογικά μέρη, σακάκια, γιλέκα παντελόνια, φορέματα, μεσοφόρια και οτιδήποτε άλλο παραπέμπει ενδυματολογικά στην εποχή που αφορά την τετράπρακτη αυτή όπερα.
Για τον Νίκο Πετρόπουλο η ευθεία αναφορά την εποχή ήταν μονόδρομος. «Πρόκειται για μια παλιά παραγωγή, "χαλκέντερη", η οποία παίχτηκε για πρώτη φορά στην Εθνική Λυρική το 2000. Είναι ένα έργο που δεν σηκώνει λαθροχειρίες, με ένα καταπληκτικό λιμπρέτο, διότι μέσα σε μικρό χρόνο μπόρεσε να χωρέσει ολόκληρη περίοδο. Είναι μια ιστορία διπλού έρωτα, ο οποίος γεννήθηκε μέσα σε μια τρελή εποχή, όπου η Γαλλία καρατόμησε την άλλη μισή Γαλλία. Το ν' αλλάξεις την εποχή, κάτι που είναι της μόδας τώρα, δεν γίνεται. Απτεται μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, της Γαλλικής Επανάστασης. Επίσης βασίζεται σε ένα πραγματικό πρόσωπο, τον Αντρέα Σενιέ. Δεν είναι για παράδειγμα ο Ριγκολέτο που αφορά την ιστορία που έγραψε ο Βίκτωρ Ουγκώ με τίτλο "Ο βασιλιάς διασκεδάζει" και αργότερα μετονομάστηκε. Δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Επίσης αναφέρονται πάρα πολλά πρόσωπα της Επανάστασης, τα οποία βγαίνουν από τη συνέλευση που είχαν - και ενσαρκώνει η χορωδία - και τους φωνάζει με το όνομά τους. Θα ήταν τέρας κατά την άποψή μου η οποιαδήποτε μεταφορά. Τώρα, αν αργότερα κάποιος τη μεταφέρει στην εποχή των "Κίτρινων γιλέκων"... μπορεί να το δούμε και αυτό».
Το αριστούργημα του Ουμπέρτο Τζορντάνο γνώρισε την αποθέωση ήδη από το βράδυ της πρεμιέρας του στη Σκάλα του Μιλάνου, στις 28 Μαρτίου του 1896, αλλάζοντας τη ζωή του συνθέτη για πάντα. Την ίδια χρονιά ο Τζορντάνο παντρεύτηκε την κόρη του ιδιοκτήτη του Γκραντ Οτέλ του Μιλάνου. Πρόκειται για το ξενοδοχείο όπου διέμενε μέχρι το τέλος της ζωής του - το 1901 - ο Τζουζέπε Βέρντι. Ωστόσο η τύχη δεν υπήρξε το ίδιο ευνοϊκή για τον επώνυμο ήρωα της όπερας, τον ποιητή Αντρέ Σενιέ, ο οποίος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από γάλλο πατέρα και ελληνίδα μητέρα. Η ελληνική μάλιστα καταγωγή του, τονίζει ο σκηνοθέτης της παράστασης, αναφέρεται και στο λιμπρέτο που έγραψε ο Λουίτζι Ιλίκα: «Οταν τον καλούν στο δικαστήριο ακούγεται "Αντρέα Σενιέ, γεννηθείς στην Κωνσταντινούπολη κ.λπ."».
Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΗΝ ΓΚΙΛΟΤΙΝΑ. Το 1789 στους αριστοκρατικούς κύκλους του Παρισιού ο Σενιέ υποστηρίζει την Επανάσταση και συντάσσεται με τον Ζεράρ στο επαναστατικό κίνημα. Ο Ζεράρ από υπηρέτης των αριστοκρατών γίνεται ηγετική φιγούρα των Sans-cullotes (των Αβράκωτων, οι οποίοι φορούσαν παντελόνια, σε αντίθεση με τους αριστοκράτες που φορούσαν βράκες), των ανθρώπων των χαμηλών στρωμάτων της αστικής τάξης που συμμετείχαν ενεργά στον πολιτικό στίβο της Επανάστασης. Ωστόσο, ο έρωτας για την ίδια γυναίκα μετατρέπει τη φιλία των δύο ανδρών σε αντιζηλία. Τρία χρόνια αργότερα, όταν ο Σενιέ συλλαμβάνεται ως συνωμότης κατά της Επανάστασης, ο Ζεράρ θα συντάξει την καταδίκη του. Αν και αργότερα ο Ζεράρ, συνειδητοποιώντας το λάθος του, θα προσπαθήσει να ελευθερώσει τον ποιητή, η προσπάθειά του θα αποβεί μάταιη και ο Σενιέ θα οδηγηθεί στην γκιλοτίνα. Τους τελευταίους στίχους που έγραψε περιμένοντας την εκτέλεσή του στη φυλακή, ο λιμπρετίστας Λουίτζι Ιλικα τούς περιέλαβε αυτούσιους στη σύντομη τέταρτη πράξη της όπερας. Λίγες ώρες πριν ο Σενιέ οδηγηθεί στην γκιλοτίνα ο Ροβεσπιέρος είχε απορρίψει την αίτηση χάριτος του Σενιέ με τις λέξεις: «Ακόμη και ο Πλάτων εξόρισε τους ποιητές από την Πολιτεία του...».
INFO«Αντρέα Σενιέ», μουσική διεύθυνση Φιλίπ Ογκέν, σκηνοθεσία - σκηνικά - κοστούμια Νίκος Πετρόπουλος, αναβίωση σκηνοθεσίας Ιων Κεσούλης. Ερμηνεύουν οι Μαρσέλο Πουέντε, Μαρσέλο Αλβαρες, Τσέλια Κοστέα, Εύα - Μαρία Βέστμπρουκ, Δημήτρης Πλατανιάς, Ελτσίν Αζίζο. 29/1, 6/2. 10/2, 13/2, ΚΠΙΣΝ, τηλ. 2130885700