Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι η δυνατότητα των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν, δηλαδή «να κλειδώσουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν» με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης.
Η συνέχιση της εργασίας μετά τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων αυτών ή η αναβολή της υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση δεν μπορεί να καθιστά τη θέση του ασφαλισμένου δυσμενέστερη, έστω και εάν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης μεταβάλλονται στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα επί το δυσμενέστερον. Σύμφωνα με τη γενική αρχή περί ασφάλειας δικαίου, και εφόσον δεν υπάρχει ρητή αντίθετη διάταξη, ο ασφαλιστικός φορέας υποχρεούται να εφαρμόσει αυτεπαγγέλτως τις ευμενέστερες προϋποθέσεις, είτε είναι νεότερες είτε παλαιότερες. Ειδικότερα, οι ασφαλισμένοι/ες δικαιούνται να λάβουν πλήρη ή μειωμένη σύνταξη γήρατος αναλυτικά στις κατωτέρω περιπτώσεις, σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις του Ν4093/2012.
Συντάξεις γήρατος
Σύνταξη με 15ετία
(4.500 ημέρες ασφάλισης)
Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαφοροποιούνται ανάλογα με το εάν πρόκειται για πλήρη σύνταξη ή για μειωμένη. Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επέρχεται μόνο με τη συμπλήρωση των κατά περίπτωση απαιτουμένων συντάξιμων ετών, ενώ η συμπλήρωση του προβλεπόμενου ορίου ηλικίας δεν επιδρά στη θεμελίωση αλλά στον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης. Οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη συνταξιοδοτούνται με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται κατά τον χρόνο συμπλήρωσης των συντάξιμων ετών και όχι με τα ηλικιακά όρια που θα ισχύσουν κατά τον χρόνο που θα επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν.
Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης ανά έτος την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.
Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (ενσήμων) είναι δυνατός ο συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων με εξαγορά ή αναγνώριση.
Καθεστώς συνταξιοδότησης ασφαλισμένων
με 10.000 ημέρες εργασίας
Χρονική περίοδος από 1/1/2013
Για τους ασφαλισμένους/ες που συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης οι μεταβολές συνίστανται στα ακόλουθα:
– Ανακαθορίζονται από 1/1/2013 για τις γυναίκες ασφαλισμένες του ΙΚΑ τόσο το όριο ηλικίας όσο και ο συντάξιμος χρόνος που απαιτείται για τη λήψη πλήρους σύνταξης.
– Ανακαθορίζεται από 1/1/2013 το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των ανδρών ασφαλισμένων.
Συγκεκριμένα:
Α. Γυναίκες ασφαλισμένες
Από 1/1/2013 το όριο ηλικίας λήψης πλήρους σύνταξης αυξάνεται στο 62ο και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται στις 12.000 ημέρες.
Σε ό,τι αφορά τη λήψη μειωμένης σύνταξης, από 1/1/2013 το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 60ό και, εν συνεχεία, το όριο αυτό σταδιακά προσαυξάνεται μέσω της προσθήκης ενός εξαμήνου ανά έτος και μέχρι τη συμπλήρωση του 62ου έτους.
Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά τη συμπλήρωση των 10.000 ημερών ασφάλισης.
Β. Ανδρες ασφαλισμένοι:
Το 63ο έτος και 6 μήνες της ηλικίας που αποτελεί το όριο πλήρους συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 10.000 ημερών ασφάλισης μέχρι και 31/12/2012, ανακαθορίζεται από 1/1/2013 στο 67ο, ενώ το 60ό έτος της ηλικίας που αποτελεί το όριο μειωμένης συνταξιοδότησης με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης αυξάνεται από 1/1/2013 στο 62ο. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά τη συμπλήρωση των 10.000 ημερών ασφάλισης.
Σύνταξη 35ετίας
Ο θεσμός της χορήγησης από το ΙΚΑ σύνταξης 35ετίας ρυθμίζεται βασικά από τις διατάξεις του Ν3655/2008, όπως τροποποιήθηκε από τον Ν3863/2010 και στη συνέχεια από τον Ν4093/2012.
Χρονική περίοδος από 1/1/2013 (Ν.4093/2012)
Σύμφωνα με τον Ν4093/2012 έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές ως προς το απαιτούμενο για τη χορήγηση σύνταξης 35ετίας όριο ηλικίας, και ως εκ τούτου προστίθενται στα διαμορφούμενα όρια ηλικίας 2 έτη. Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας, οι μεταβολές που επέρχονται από 1/1/2013 συνίστανται:
– Στον ανακαθορισμό του χρόνου ασφάλισης, ο οποίος από 1/1/2013 αναπροσαρμόζεται στα 12.000 ημερομίσθια.
– Στην αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, το οποίο από 1/1/2013 διαμορφώνεται στο 62ο έτος.
Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης.
Μητέρες με ανήλικα παιδιά
«Οι μητέρες ανήλικων τέκνων, που μέχρι το έτος συμπλήρωσης προϋποθέσεων συμπληρώνουν σωρευτικά τις προϋποθέσεις των ημερών ασφάλισης και της ανηλικότητας του παιδιού τους, κατοχυρώνουν το μέχρι τότε ισχύον ηλικιακό όριο για πλήρη σύνταξη και το αντίστοιχο ηλικιακό όριο για μειωμένη, έστω και εάν αυτές συνταξιοδοτούνται μετά την ημερομηνία αυτή». Οι μητέρες ανήλικων τέκνων που το 2013 και μετά συμπληρώνουν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχουν ανήλικο τέκνο δικαιούνται:
α) στο 60ό έτος μειωμένη και στο 65ο έτος πλήρη, αν έχουν ασφαλιστεί μέχρι τις 31/12/1992,
β) στο 62ο έτος μειωμένη και στο 67ο έτος πλήρη, αν έχουν ασφαλιστεί μετά την 1/1/1993.
Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (ενσήμων) είναι δυνατός ο συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων με εξαγορά ή αναγνώριση. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται αναγνώριση-εξαγορά για ασφάλιση τέκνων για συνταξιοδότηση μητέρας με ανήλικο.
