Στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 ο πληθυσμός του λύγκα, του άγριου αιλουροειδούς που έχει μέγεθος περίπου διπλάσιο από έναν γάτο, είχε μειωθεί κατά πολύ στην Ιβηρική και ήταν μικρότερος από 150 ζώα. Απειλούνταν με εξαφάνιση.


Από το 2000 και μετά τα πράγματα άλλαξαν στην Ισπανία, χάρη σε ένα πρόγραμμα που έθεσε σε εφαρμογή ομάδα Ισπανών επιστημόνων και η Άστριντ Βάργκας, Πορτορικανή βιολόγος που είναι αφοσιωμένη στη διάθεση του λύγκα. Στόχος τους, να διασώσουν το θηλαστικό. Μέσα στο προστατευόμενο πάρκο Ντονάνα της Ανδαλουσίας παρακολουθούν με υπερσύγχρονες κάμερες τις κινήσεις του λύγκα και μελετούν την αναπαραγωγή του. Μάλιστα, το 2010 η ομάδα θα μπορέσει να αφήσει ελεύθερα εκτός πάρκου τα πρώτα νεαρά ζώα και από το 2011 θα απελευθερώνει 20- 40 κάθε χρόνο.

Λύγκες υπήρχαν και στην Ελλάδα μέχρι τα τέλη

ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

διέσωσαν το ζώο με ένα πρόγραμμα που άρχισε το 2000 σε προστατευόμενο πάρκο της Ανδαλουσίας

της δεκαετίας του ΄60. Ήταν το τρίτο μεγάλο σαρκοφάγο των δασών της Ελλάδας, μαζί με τον λύκο και την αρκούδα. Εκείνη την περίοδο, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, η Ελλάδα βρισκόταν σε φάση ανοικοδόμησης και ουδείς σκεπτόταν να ασχοληθεί με την άγρια πανίδα. Ούτε λόγος για προγράμματα διάσωσης όπως το αντίστοιχο της Ισπανίας. «Ήταν μια δύσκολη περίοδος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο και τον Εμφύλιο, κατά την οποία η Ελλάδα προσπαθούσε να ορθοποδήσει. Συνεπώς θα ήταν τρελό τότε να μελετήσει κάποιος την άγρια πανίδα» λέει στα «ΝΕΑ» ο Λάζαρος Γεωργιάδης, βιολόγος και υπεύθυνος δράσεων της περιβαλλοντικής οργάνωσης Αρκτούρος.

Πολλές μαρτυρίες

Από το ΄70 έως και σήμερα υπάρχουν αρκετές προφορικές αναφορές και μαρτυρίες για παρουσία του λύγκα στην Πίνδο, στο Δέλτα του Νέστου, στην περιοχή της Φλώρινας. «Ποτέ όμως δεν βρέθηκαν ίχνη του. Έως σήμερα δεν έχει αποδειχθεί κάτι. Μάλλον οι περισσότερες αναφορές είναι στη σφαίρα της μυθολογίας» λέει ο κ. Γεωργιάδης. Σήμερα, συμπληρώνει, ο πιο κοντινός στην Ελλάδα πληθυσμός λύγκα είναι βορειοδυτικά των Σκοπίων.

Πιο αισιόδοξος εμφανίζεται ο επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και συντονιστής της ομάδας ερευνητών για τα θηλαστικά για την επικαιροποίηση του «κόκκινου βιβλίου» (ο κατάλογος με τα απειλούμενα ζώα στην Ελλάδα) Αθανάσιος Σφουγγάρης, που λέει πως υπάρχουν μαρτυρίες ότι εμφανίζονται λύγκες σποραδικά. «Αυτές οι αναφορές δεν έχουν σταματήσει. Η πιο πρόσφατη μαρτυρία έφτασε σε εμένα πέρυσι και ανέφερε την εμφάνιση λύγκα στην ορεινή Καλαμπάκα. Επίσης, έχουμε μαρτυρίες για σκοτωμένα ζώα, όπως πρόβατα που έχουν δαγκωματιές οι οποίες δεν προέρχονταν από λύκο ή σκύλο αλλά πιθανότατα από λύγκα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αποδείξεις και φωτογραφίες». Πάντως, με την επικαιροποίηση του «κόκκινου βιβλίου», ο λύγκας αναμένεται να ενταχθεί στην κατηγορία των «κρισίμως κινδυνευόντων ζώων».

Τα τελευταία στοιχεία από το δίκτυο περιβαλλοντικών οργανώσεων των Βαλκανίων με κοινούς πληθυσμούς μεγάλων σαρκοφάγων θηλαστικών αναφέρουν ότι στα Σκόπια ζουν λιγότεροι από 30 λύγκες, στην Αλβανία 20- 25 και 40 στη Σερβία, ενώ επιβεβαιώθηκε η παρουσία του και στη Βουλγαρία. Όσο για την Ελλάδα, η πιο πρόσφατη έρευνα του Αρκτούρου το διάστημα 2002- 2004 για την καταγραφή πληθυσμών λύγκα στο ευρύτερο τόξο του Βόρα (Καϊμακτσαλάν) δεν απέφερε κάποιο καινούργιο στοιχείο. Δεν έχει επιβεβαιωθεί δηλαδή η παρουσία λύγκα. Δύσκολη η επανεισαγωγή

Το ενδεχόμενο επανεισαγωγής του λύγκα στα ελληνικά δάση, δεδομένου ότι το θηλαστικό ζει σε άλλες βαλκανικές χώρες, χαρακτηρίζεται πάντως δύσκολο εγχείρημα από τους Έλληνες ειδικούς και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. «Απαιτείται μελέτη και σχέδιο δράσης προτού επανεισαχθεί ένα είδος. Πρέπει προηγουμένως να έχει μελετηθεί ποιες ήταν οι αιτίες εξαφάνισης του λύγκα και αν έχουν εξαλειφθεί. Επίσης, πρέπει να εξετάσουμε αν υπάρχει κοινωνική αποδοχή. Για παράδειγμα, στην Ισπανία απαγορεύτηκε το κυνήγι λαγών στην περιοχή όπου μελετάται ο λύγκας, καθώς αποτελεί κύριο θήραμά του» αναφέρει ο κ. Γεωργιάδης. Παρόμοια άποψη διατυπώνει η υπεύθυνη προστατευόμενων περιοχών από την οργάνωση WWF Ελλάς Παναγιώτα Μαραγκού. «Τα προγράμματα επανεισαγωγής είναι πολύπλοκα. Χρειάζεται μελέτη προκειμένου να γνωρίζουμε πού θα αφεθούν τα ζώα και αν μπορούν να επιβιώσουν» λέει και προσθέτει ότι από τις ανεξέλεγκτες απελευθερώσεις ζώων μπορεί να προκληθούν προβλήματα, όπως έγινε με την απελευθέρωση αγριόχοιρων στην Πελοπόννησο που έχουν προκαλέσει ζημιές. Ελπίδα για τους ειδικούς αποτελούν οι προφορικές αναφορές για την παρουσία λύγκα στα δάση της Βόρειας Ελλάδας. «Αυτός ο “καπνός” αναφορών ίσως κάποια στιγμή να δείξει ότι υπάρχει και “φωτιά”. Εφόσον δηλαδή πυκνώσουν οι αναφορές, ίσως θα είχε νόημα να αρχίσει ένα νέο πρόγραμμα καταγραφής του λύγκα με σύγχρονα μέσα και ειδικές κάμερες. Γι΄ αυτό πρέπει πάντα να είμαστε επιφυλακτικοί και σε ετοιμότητα» σημειώνει ο κ. Γεωργιάδης.

Κτηνοτροφία και δρόμοι τα αίτια της εξαφάνισης


Η ΜΕΓΑΛΗΣ έκτασης καταστροφή δασών στη Βόρεια Ελλάδα πριν από περίπου 50 χρόνια, το κυνήγι και η αλλαγή των παραδοσιακών μορφών κτηνοτροφίας είναι μερικές από τις σημαντικότερες αιτίες που οδήγησαν στην εξαφάνιση του λύγκα από τη χώρα μας. Όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας του Παν/μίου Θεσσαλίας επικ. καθηγητής κ. Θ. Σφουγγάρης, ο λύγκας χρειάζεται εκτεταμένες περιοχές αδιατάρακτες. «Εδώ και χρόνια όμως στην ορεινή Ελλάδα έχουν δημιουργηθεί δρόμοι και έτσι τα θηλαστικά ενοχλούνταν. Επιπλέον, μειώθηκαν ή εξαφανίστηκαν πληθυσμοί που αποτελούσαν την τροφή του λύγκα όπως οι λαγοί ή τα ελάφια».

Τελευταία Νέα