Tabula rasa

Η Ελλάδα και η Τουρκία αποτελούν μια κλασική «ανταγωνιστική δυάδα» μεταξύ γειτονικών κρατών. Είναι μια από τις παλαιότερες παρατεταμένες διεθνείς συγκρούσεις με ιστορία άνω των εκατό ετών (αν ληφθεί ως σημείο εκκίνησης το 1912 ή το 1919) ή διακοσίων ετών (αν λάβουμε ως σημείο εκκίνησης την Ελληνική Επανάσταση του 1821-1830). Ακόμη και σήμερα παρά τα […]

Το κοινό προσκύνημα του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Πάπα στη Νίκαια, με αφορμή τον εορτασμό από τα 1.700 χρόνια της Οικουμενικής Συνόδου που διαμόρφωσε τον χαρακτήρα του Χριστιανισμού, καθώς και όλες οι κοινές δραστηριότητες τους που ακολούθησαν είναι μια ιστορική στιγμή. Μια πρωτοβουλία που προετοίμασαν μεθοδικά ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον Πάπα Φραγκίσκο, ο […]

O Γιώργος Παπαχρήστος, που ήταν ο πρώτος ο οποίος παρατήρησε πως η ιστορία του αυτοβιογραφικού πονήματος του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ξεθύμανε πολύ γρήγορα, έχει απόλυτο δίκιο. Τα απομνημονεύματα των πολιτικών έχουν ενδιαφέρον όταν γράφονται στο τέλος της καριέρας τους: ο Τσίπρας είναι πολύ νέος και θέλει στην κεντρική πολιτική σκηνή να επιστρέψει. Δεν μπορεί […]

Το τελεσίγραφο έληγε την περασμένη Πέμπτη. Η προθεσμία πέρασε. Εμειναν στο τραπέζι ένα ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων, ένα άλλο 19 σημείων και η εκκρεμότητα ενός ακόμη γύρου συνομιλιών που ξεκινούν και πάλι, αύριο, σε Μόσχα και Ουάσιγκτον. Ορατότης μηδέν. Οι διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, δέκα μήνες τώρα, κινούνται τυλιγμένες σε μια βαριά ομίχλη. Παρασέρνουν στη […]

Μία αιφνίδια στάση εργασίας έξι ωρών του μετρό και του τραμ και μία ασθενής ψιχάλα ήταν αρκετά την Τετάρτη ώστε να υπάρξει χάος στους δρόμους της Αθήνας. Η στήλη αποσαφηνίζει πως η στάση εργασίας ήταν απολύτως δικαιολογημένη λόγω του θανάσιμου τραυματισμού ενός εργάτη στο μετρό του Πειραιά. Δεν είναι όμως καθόλου δικαιολογημένη η συχνότητα των […]

Κάποτε η φιλία χτιζόταν μέσα από κοινές εμπειρίες: συναντήσεις, γέλια, σιωπές που μιλούσαν από μόνες τους, συζητήσεις που κρατούσαν ως το ξημέρωμα. Ηταν ο δεσμός που γεννιόταν από την παρουσία, το βλέμμα, τη φωνή του άλλου. Σήμερα, όμως, φαίνεται πως ο «καλύτερος τρόπος για να κρατήσεις επαφή» δεν είναι να συναντηθείς για καφέ ή να […]

Ανήκω στη μικρή κατηγορία εκείνων που προτιμούν να χρησιμοποιούν τα πάντα μέχρι τελικής… πτώσης, αρνούμενοι να τα οδηγήσουν με την ευκολία της συνήθειας στον κάλαθο των αχρήστων. Παλαιότερα, στην ανά χείρας στήλη, είχα αφιερώσει ένα κείμενο στη συλλογή διηγημάτων «Κιντσούγκι» (εκδ. Ιωλκός) της Αντιγόνης Ζόγκα, που είναι εμπνευσμένη από την τάση των Ιαπώνων να ανακατασκευάζουν […]

Η γήρανση είναι κάτι που όλοι αναγνωρίζουμε στο σώμα και στο βλέμμα μας με την πάροδο των χρόνων, αλλά πίσω από αυτήν κρύβεται μια πολυσύνθετη βιολογική διαδικασία. Δεν είναι τυχαίο γεγονός, ούτε μια απλή φθορά. Είναι μια προγραμματισμένη διαδικασία, σμιλεμένη από τα γονίδιά μας, τις εμπειρίες μας, το περιβάλλον και – κυρίως – από τον […]

Από τη διατλαντική σύνοδο για την ενέργεια στην Αθήνα ως την ανακοίνωση του αμερικανικού (ή αμερικανορωσικού) σχεδίου για την Ουκρανία δεν μεσολάβησαν ούτε καν 15 ημέρες. Δεν πρόλαβαν να αποτυπωθούν στις δημοσκοπήσεις οι θετικές εντυπώσεις από τις νέες ενεργειακές συμφωνίες και τη βιαστική πολιτική τους μετάφραση – «η Αμερική ψήφισε Ελλάδα», «η πολιτική μας δικαιώθηκε», […]

Επειτα από 265 χρόνια λειτουργίας, το ιστορικό καφέ Antico Caffè Greco της Ρώμης, στη διάσημη εμπορική Via dei Condotti, κοντά στην Piazza di Spagna, έκλεισε οριστικά, επειδή η αύξηση του ενοικίου και η άρνηση του επενδυτικού fund που το αγόρασε να ανανεώσει τη μίσθωση οδήγησαν σε πολυετή δικαστική διαμάχη. Το καφενείο αποτελούσε διαχρονικό σημείο συνάντησης […]

«Αν το έγραφε το 2019 που πήγε στην αντιπολίτευση, τα πάθη ήταν ακόμα πάρα πολύ “ζεστά”. Ισως τώρα αυτή η απόσταση των 10 ετών να είναι και πιο ψύχραιμη», ανέφερε ο εκδότης της «Ιθάκης» του Αλέξη Τσίπρα. Το βιβλίο του πρώην πρωθυπουργού, βέβαια, δεν είναι αντικειμενικό, δεν είναι η ιστορία των τελευταίων δεκαπέντε χρόνων, αλλά […]

Σε μια εποχή που η ιατρική πρόοδος επιτρέπει σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να ζουν περισσότερο, αναδύεται ένα κρίσιμο ερώτημα: ζούμε πράγματι καλύτερα; Η υγιής μακροζωία – όχι απλώς η παράταση της ζωής, αλλά η παράταση της ζωής με ποιότητα – αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο καίρια ζητούμενα των κοινωνιών μας. Η σοφία του […]

Εχω ένα βασανιστικό δίλημμα. Στις 24 Νοεμβρίου κυκλοφορεί το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα με τίτλο «Ιθάκη». Επειδή προφανώς ο μήνας αυτός κάτι έχει, στις 30 Νοεμβρίου κυκλοφορεί και το νέο βιβλίο του Νταν Μπράουν – το «Μυστικό των μυστικών». Η πρόθεση είναι ίδια: και οι δύο θέλουν να μας μυήσουν σε νέους κόσμους. Ο Τσίπρας […]

Τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής του εκστρατείας ο Ντόναλντ Τραμπ επαναλάμβανε, καθημερινά σχεδόν, τη διαβεβαίωση ότι τον πόλεμο στην Ουκρανία θα τον τελειώσει αμέσως, στο διάστημα μεταξύ της εκλογής και της ορκωμοσίας του. Οταν εκ των υστέρων ο ίδιος επιχείρησε να παρουσιάσει τις δηλώσεις αυτές ως «σχήμα λόγου» και όχι ως δέσμευση, το CNN μέτρησε […]

Η κρίση στη Νέα Αριστερά έχει την καταβολή της στην κρίση του ΣΥΡΙΖΑ. Και με κάθε σεβαστή και υπερβολική σύγκριση, έχει την καταβολή της στο περίφημο «σταυρικό ζήτημα» της Αριστεράς που είχε διατυπώσει ο Ηλίας Ηλιού. Θα πάει με το Κέντρο ή θα επιμείνει μόνη της; Οι επιταχυντές της Ιστορίας από το 2010 και μέχρι […]

Σε μια εποχή όπου η πολιτική επιρροή διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από την ψηφιακή παρουσία, η προεκλογική εκστρατεία του Ζόραν Μαμντάνι αποτέλεσε ένα νέο μοντέλο οργάνωσης με πρωτοβουλία των νέων και με κινητήρια δύναμη τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η νίκη του στις πρόσφατες δημαρχιακές εκλογές της Νέας Υόρκης δεν αποτέλεσε απλώς ένα πολιτικό ορόσημο, αλλά […]

Σε δύο προηγούμενα σχόλιά μου με αντικείμενο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις («Ανατομία της ηττοπάθειας», 22-07-25, και «Καταγέλαστη ισχύς», 22-09-25) υπογράμμισα τον ακατανόητο χαρακτήρα της ελληνικής ηττοπάθειας έναντι της Τουρκίας και επισήμανα ότι η περιβόητη ισχύς της γειτονικής χώρας έχει εκ των πραγμάτων καταντήσει καταγέλαστη. Ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τη διακυβερνητική διατλαντική συνάντηση για την ενέργεια […]

Κάτι αλήθεια συμβαίνει εδώ. Σαν να ξεπάγωσε απότομα ο χρόνος και άρχισε να κινείται ό,τι μήνες τώρα μετεωριζόταν ακίνητο, τυλιγμένο σ΄ένα σύννεφο αβεβαιότητας. Μήνες τώρα, όλοι προσπαθούσαν να μαντέψουν αν και πώς, με ποιο σχήμα και τι στόχους, θα εμφανιζόταν και στα μέρη μας ο ίσκιος του ανατρεπτικού βολονταρισμού με τον οποίο παρεμβαίνει στα διεθνή […]

Αν κάποιος πρέπει να μετρήσει τους πολιτικούς του προοδευτικού χώρου στην Ελλάδα που πανηγύρισαν τις τελευταίες μέρες με τη νίκη του Ζοράν Μαμντάνι στον Δήμο της Νέας Υόρκης, θα ήταν γρηγορότερο και ευκολότερο να ψάξει αυτούς που δεν τοποθετήθηκαν υπέρ του. Κι όμως, όσα σημαντικά κι αν σημαίνει η νίκη του για την άλλη πλευρά […]

Στα μέσα επικοινωνιακής δικτύωσης αποτυπώνουμε μια ψηφιακή εκδοχή μας, την οποία τρόπον τινά κατασκευάζουμε θέλοντας να μιμηθούμε διάφορους γκουρού ή ανεκδιήγητους γκαουλάιτερ, τους οποίους αποκαλούμε influencers. Μια συμβουλή που αποδίδεται σε ιάπωνα μοναχό λέει πως τάχα η γαλήνη εντός σου δεν θα έλθει διορθώνοντας τα στραβά της ζωής σου, αλλά μαθαίνοντας να κάθεσαι ήρεμα μέσα […]

«Οι κάμερες ξεκίνησαν» ανακοίνωσε πρόσφατα ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κ. Κυρανάκης. Πρόκειται, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, για «έξυπνες κάμερες» ελέγχου κυκλοφορίας οι οποίες «εκπαιδεύονται» από αλγόριθμο και οι οποίες θα αναγνωρίζουν/καταλογίζουν με αυτοματοποιημένο τρόπο παραβάσεις του ΚΟΚ, χωρίς δηλαδή να «υπάρχει άνθρωπος από πίσω τους να τις ελέγχει». Δεν θα χρειάζεται, πληροφορούμαστε, φυσικός […]

Διαβάζω τις περιγραφές των ρεπορτάζ. «Λίγα λεπτά αργότερα ακούστηκαν αλλεπάλληλοι πυροβολισμοί – άλλοι λένε δέκα, άλλοι δώδεκα. Προκλήθηκε πανικός. Οι παρευρισκόμενοι αστυνομικοί έσπευσαν αρχικά να καλυφθούν. Προέκυψε χάος. Από τα πυρά σκοτώθηκαν ο 39χρονος πατέρας πέντε παιδιών και μια 56χρονη γυναίκα. Αρχικά υπήρξε η πληροφορία ότι έφυγε εξαιτίας καρδιακής προσβολής. Αποδείχθηκε ότι δέχτηκε κι αυτή […]

Πώς εξηγείται, λοιπόν, αυτό το φαινόμενο, με το όνομα Ζόραν Μαμντάνι, που εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα εκλεγεί αύριο δήμαρχος της μεγαλύτερης αμερικανικής πόλης; Ενας σοσιαλιστής να διοικεί την πρωτεύουσα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος; Δεν είναι κάπως σαν ένας άθεος να αναλαμβάνει τη διοίκηση της Κουρίας στο Βατικανό; Και επιπλέον ένας μουσουλμάνος που υποστηρίζει τους Παλαιστίνιους, […]

Περισσότερο και από την ίδια την πολιτική κρίση στην οποία έχει ήδη μπει η χώρα μας βαθύτερη είναι η κρίση προσανατολισμού της. Δηλαδή το πώς στέκεται στο συγκεκριμένο σημερινό γεωπολιτικό στερέωμα και τι κοινωνικό συμβόλαιο επιφυλάσσει στο σύνολο, των πολιτών της. Η κουβέντα για τον προσανατολισμό της χώρας επανέρχεται κατά καιρούς κυρίως με όρους θεωρητικών […]

Η μελέτη της ιστορίας των μέσων επικοινωνίας αποκαλύπτει εύκολα τον ενθουσιασμό – συχνά συνοδευόμενο από υπερβολές έως και υστερίες – που συνοδεύει κάθε νέα τεχνολογική καινοτομία. Παράλληλα, όμως, παρατηρείται ένας διαχρονικός φόβος. Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα και εκτείνονται διαχρονικά: από την έντυπη επικοινωνία, τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση έως, πιο πρόσφατα, το Διαδίκτυο. […]

Φτάνω στο θέατρο που στην πραγματικότητα είναι μια τζαμαρία. Εξω στο πεζούλι κάθονται κάτι τύποι και στρίβουν τσιγάρα. Δεν ξέρω τίποτα για την παράσταση, ρωτώ κάποιον αν γνωρίζει τη διάρκεια. Βασικό αυτό, γιατί, για να είμαι ειλικρινής, βαριέμαι λίγο. Βρίσκομαι εκεί από υποχρέωση, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. «Μία ώρα», μου λένε. «Θαύμα», σκέφτομαι. […]

Είπε ο Βενιζέλος: «Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι ότι η χώρα έχει καταστεί μη διακυβερνήσιμη». Απάντησε, θυμωμένος, ο Μητσοτάκης ότι ο Βενιζέλος είναι «κατά τεκμήριο σοβαρός άνθρωπος» αλλά όχι, η χώρα δεν έχει πρόβλημα, έχει σταθερή κυβέρνηση, με άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και «αποτελεί εξαίρεση στην Ευρώπη». Και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος προσέθεσε πως «είναι δικαίωμα του […]

Τι είναι για σένα η πατρίδα σου; Αυτή είναι η πιο δύσκολη ερώτηση που μπορείς να κάνεις σε έναν Ελληνα, γιατί στην πραγματικότητα δεν ξέρει ούτε τι θέλει να πει ούτε τι θες να ακούσεις εσύ που τον ρωτάς, μπας και αποφύγει να απαντήσει στ’ αλήθεια. Είναι και λίγο κριντζ να μιλάς πια για τέτοια […]

Οταν σκεφτόμαστε τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας – το λαμπρότερο σύμβολο της αρχαίας γνώσης –, φανταζόμαστε παπύρους, μελετητές και έναν αόρατο παλμό πνευματικής αναζήτησης. Κι όμως, οι ρίζες της ανάγονται σε έναν άνθρωπο που ποτέ δεν επισκέφθηκε την Αλεξάνδρεια: τον Αριστοτέλη τον Σταγειρίτη. Αν και πέθανε δεκαετίες πριν από την ίδρυσή της, οι ιδέες και η […]

Λίγες πνευματικές συναντήσεις υπήρξαν τόσο γόνιμες όσο εκείνη του Ιπποκράτη και του Αριστοτέλη – δύο μορφών που θεμελίωσαν την επιστήμη, την ηθική και την ψυχοσωματική υγεία. Ο Ιπποκράτης, «πατέρας της ιατρικής», όρισε την υγεία ως δυναμική ισορροπία σώματος και ψυχής· ο Αριστοτέλης, «πατέρας της βιολογίας και της ηθικής», ανήγαγε αυτή τη θεώρηση στην έννοια της […]

Εδώ και κάμποσο καιρό η εγχώρια πολιτική συζήτηση περιστρέφεται γύρω από κάποια πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Τις δημοσκοπήσεις, που είναι σαν τις αγωνιστικές του ελληνικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου: ακολουθούν η μία την άλλη χωρίς να υπάρχουν μεγάλες εκπλήξεις. Το δυστύχημα των Τεμπών και όλα του τα συνακόλουθα. Τα κόμματα που ίσως προκύψουν και την τύχη όσων υπάρχουν. […]

Ο αείμνηστος πρέσβης Βύρων Θεοδωρόπουλος, που είχε ζήσει αυτή την ιστορία από την αρχή της, πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη το 1955, τον καιρό των Σεπτεμβριανών, συνήθιζε να λέει ότι η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, που διαρκεί πια 70 χρόνια, ξεκίνησε με το Κυπριακό. Για να πιέσει η Τουρκία την Ελλάδα στο Κυπριακό, όταν αυτό ανακινήθηκε τη δεκαετία του […]

Ο «θείος που κάθεται με τη νεολαία» είναι ένα βασικό σημερινό πρόβλημα για το πολιτικό σύστημα. Το χάσμα με τις νεότερες γενιές δεν προσδιορίζεται μόνο με την αποστροφή της νεολαίας στο σημερινό κομματικό τόξο. Δεν εκφράζεται απλώς με τη χαμηλή συμμετοχή τους στις πολιτικές νεολαίες – για να είμαστε έντιμοι, από τον κανόνα εξαιρείται η […]

Η αμεροληψία, δηλαδή η ισορροπημένη και δίκαιη παρουσίαση των γεγονότων, χωρίς προσωπικές προκαταλήψεις, συγκεκριμένες απόψεις ή συμφέροντα, θεωρείται θεμελιώδης αξία της δημοσιογραφίας διεθνώς. Ωστόσο, πόσο πραγματικά την επιθυμεί το κοινό; Και πώς επηρεάζονται οι αντιλήψεις για αυτήν στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Στην ψηφιακή εποχή, αυξάνονται οι ενδείξεις ότι πολλοί πολίτες προτιμούν ειδήσεις που […]

Η αρχή είναι τόσο γνωστή ώστε απασχολεί όχι μόνο τη θεολογία ή διάσημους στοχαστές, αλλά ενσωματώνεται ακόμη και σε δημοσιογραφικά κείμενα – έστω και ως στερεοτυπική έκφραση. Το τέλος, όμως, στο «Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο» παραμένει εν πολλοίς ξεχασμένο, παρόλο που περιέχει μία από τις ευστοχότερες μεταφορές. Αφορμή για να την ξαναθυμηθούμε δίνει η νέα μετάφραση […]

Η πόλωση και η αντιδικία χαρακτηρίζουν τη συζήτηση που απασχολεί την κοινή γνώμη· η συζήτηση είναι πολυπαραμετρική. Ενα βασικό θέμα αφορά την ακρίβεια και την καθημερινή διαβίωσή μας. Οι αυξημένες τιμές στα βασικά αγαθά και υπηρεσίες, από τα είδη διατροφής έως το κόστος της ενέργειας, ανησυχούν μόνιμα πλέον τα νοικοκυριά. Αυτή η μείωση της αγοραστικής […]