Στη νέα εποχή που η γλώσσα του ψηφιακού κόσμου έχει εξαπλωθεί και στην πραγματικότητα, οι λεξικογράφοι αντιμετωπίζουν το δίλημμα εμπλουτισμού ή απαλλαγής ενός λεξικού από λέξεις που δεν σημαίνουν τίποτα στους σύγχρονους ανθρώπους. Το αμερικανικό λεξικό Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary, παρά την πτώση πωλήσεων της σκληρόδετης έκδοσής του, έκανε ένα γενναίο βήμα μπροστά αποφασίζοντας να κυκλοφορήσει τη νέα του 12η έκδοση, εντάσσοντας 5.000 νέες λέξεις, από αυτές που χρησιμοποιούν οι μυημένοι στην tech κουλτούρα και οι influencers.
Το λεξικό, που αναμένεται να κυκλοφορήσει στις 18 Νοεμβρίου, ανανεώνεται ύστερα από 22 χρόνια. Ανάμεσα στα λήμματα που αφορούν το παρόν είναι λέξεις όπως «petrichor», «teraflop», «dumbphone», «ghost kitchen».
Το «petrichor» αναφέρεται στην ευχάριστη οσμή μετά τη βροχή, που ακολουθεί μια ζεστή, ξηρή περίοδο. «Teraflop» είναι μονάδα μέτρησης υπολογισμού της ταχύτητας ενός υπολογιστή. «Dumbphones» είναι oι κινητές («ηλίθιες») συσκευές που χρησιμοποιούσαμε πριν από την άφιξη των έξυπνων κινητών (smartphones) τηλεφώνων. Οι «ghost kitchens», που αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα στην πανδημία, είναι επαγγελματικοί χώροι εστίασης που λειτουργούν μόνο για online παραγγελίες.
Μεταξύ των προσθηκών περιλαμβάνονται: «cold brew» (παγωμένος καφές), «Farm-to-table» (από το αγρόκτημα στο τραπέζι), «rizz» (αναφέρεται στην ακαταμάχητη γοητεία που κάνει κάποιον ελκυστικό με έναν ρομαντικό τρόπο), «dad bod» (σώμα μπαμπά), «hard pass» (φράση που τονίζει την έντονη άρνηση), «adulting» (αντιμετώπιση των υποχρεώσεων της ενηλικίωσης), «cancel culture» (κουλτούρα ακύρωσης). Οπως και οι εκφράσεις και οι σύνθετες λέξεις: «beast mode» (κατάσταση μέγιστης απόδοσης), «dashcam» (κάμερα αυτοκινήτου), «doomscroll» (συνεχής κακή ενημέρωση στα social media), «WFH» (εργασία από το σπίτι) και «side-eye» (ύποπτο βλέμμα).
Ολες οι προστιθέμενες λέξεις στη νέα έκδοση του Collegiate – το οποίο χρησιμοποιείται στην ανώτατη εκπαίδευση και από μεμονωμένους χρήστες – ήταν ήδη διαθέσιμες στο Merriam-Webster. com.
Η εκδοτική εταιρεία, προκειμένου να δημιουργήσει χώρο για το νέο περιεχόμενο, αφαίρεσε δύο ενότητες από την 11η έκδοση του Collegiate, που περιείχαν λιγοστά βιογραφικά και γεωγραφικά στοιχεία. Σύμφωνα με το σκεπτικό του Γκρεγκ Μπάρλοου, προέδρου του Merriam-Webster, οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν τα λεξικά για να μάθουν για την τοποθεσία του Kalamazoo (πόλη στα νοτιοδυτικά της Πολιτείας Μίσιγκαν) ή ποιος ήταν ο Nikolai Rimsky-Korsakov (ρώσος συνθέτης που πέθανε το 1908.) Από το νέο λεξικό αφαιρέθηκαν επίσης μερικές παρωχημένες και σπάνιες λέξεις, όπως το «enwheel», που σημαίνει «περιβάλλω».
Εντυπα και ψηφιακά λεξικά
Η νέα, ογκώδης έκδοση με σκληρό περίβλημα, δεμένη με λινό ύφασμα, φτάνει τα πέντε κιλά και κυκλοφορεί σε μια εποχή που οι πωλήσεις έντυπων λεξικών στις ΗΠΑ παρουσιάζουν πτώση. Σύμφωνα με την Circana BookScan, που καταγράφει περίπου το 85% της αγοράς, οι πωλήσεις λεξικών μειώθηκαν κατά 9% τους τελευταίους δώδεκα μήνες.
Οι φωνές για τον θάνατο των έντυπων λεξικών ακούγονται από τότε που ανέβηκαν στο Διαδίκτυο, λέει στο Associated Press ο Γκραντ Μπάρετ, λεξικογράφος, πρώην επιμελητής λεξικών για το Oxford University Press και συμπαρουσιαστής της δημόσιας ραδιοφωνικής εκπομπής «Α Way with Words». «Σήμερα βρισκόμαστε στην παράξενη κατάσταση όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το λεξικό αλλά δεν θέλουν να πληρώσουν για αυτό, επειδή έχουν συνηθίσει να παίρνουν τα πράγματα δωρεάν στο Ιντερνετ» είπε.
Η Merriam-Webster καταγράφει περίπου ένα δισεκατομμύριο επισκέψεις ετησίως στην ιστοσελίδα της, η οποία λειτουργεί και ως βάση για γλωσσικά παιχνίδια. Τα τελευταία δέκα χρόνια, τα συνολικά έσοδα της εταιρείας αυξήθηκαν σχεδόν 500%, κυρίως χάρη στην ψηφιακή της παρουσία. Η νέα έκδοση προσφέρει καινοτομίες, όπως θεματικές λίστες λέξεων («λέξεις της δεκαετίας του ’90», «δέκα λέξεις για πράγματα που συνήθως δεν έχουν όνομα»), περισσότερες ετυμολογίες και πάνω από 20.000 νέα παραδείγματα χρήσης. Για τους πιο φανατικούς, διατηρεί και τα χαρακτηριστικά «κοψίματα» στο πλάι των σελίδων, που διευκολύνουν την περιήγηση. Καθώς η τελευταία αμερικανική εταιρεία που τα κατασκεύαζε έκλεισε, η εκτύπωση ανατέθηκε σε τυπογραφείο της Ινδίας.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα έντυπα λεξικά διατηρούν ξεχωριστό ρόλο, τόσο ως δώρα όσο και ως μέσο διατήρησης γλωσσών ή ακόμη και ως εργαλείο σε σχολεία που απαγορεύουν τα κινητά. «Η ύπαρξη έντυπου λεξικού σηματοδοτεί τη νομιμότητα μιας γλώσσας» εξηγεί η Λίντσεϊ Ρόουζ Ράσελ, διευθύντρια της Dictionary Society of North America. «Πολλές ιθαγενείς γλώσσες της Αμερικής δεν καταγράφηκαν ποτέ επειδή είχαν συστηματικά κατασταλεί. Το λεξικό είναι απόδειξη ότι μια γλώσσα υπάρχει».
Αλλοι βλέπουν στα λεξικά ένα μέσο στοχασμού. «Πολλοί τα χρησιμοποιούν σχεδόν διαλογιστικά. Ανοίγουν τυχαία μια σελίδα και αφήνουν το μυαλό τους να περιπλανηθεί» λέει ο Γκραντ Μπάρετ.
