Να δώσουν φορολογικά κίνητρα ώστε να αναπτυχθούν λογαριασμοί αποταμίευσης και επενδύσεων για να επενδύουν οι Ευρωπαίοι μέρος των καταθέσεών τους σε μετοχές, ομόλογα και επενδυτικά κεφάλαια, καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών η επίτροπος για τις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες της ΕΕ Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε στη συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες.
«Υπάρχει έλλειψη ευκαιριών για να αξιοποιήσουν οι Ευρωπαίοι τα χρήματά τους, ενώ παράλληλα το επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού κατά μέσο όρο στην ΕΕ είναι χαμηλό» δηλώνει η πορτογαλίδα επίτροπος. Πρόκειται για δύο προβλήματα που η Κομισιόν επιχειρεί να αντιμετωπίσει μέσω της Σύστασης για τους λογαριασμούς αποταμίευσης και επενδύσεων και τη Στρατηγική για τη βελτίωση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, που αποτελούν μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της ΕΕ για τη δημιουργία Ενωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.
«Η πρόταση της Κομισιόν εμπνέεται από ορισμένες βέλτιστες πρακτικές εντός της ΕΕ, αλλά και εκτός και για το πώς μπορούν να αναπαραχθούν σε ολόκληρη την ΕΕ, έτσι ώστε κάθε πολίτης να μπορεί να επωφεληθεί ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται. Στην Ευρώπη οι πολίτες διατηρούν ένα πολύ μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους σε καταθέσεις όπου η απόδοση είναι πολύ χαμηλή. Θέλουμε να τους δώσουμε την ευκαιρία να πάρουν ένα μέρος αυτών των χρημάτων και να το αξιοποιήσουν σε προϊόντα στις κεφαλαιαγορές» επισημαίνει η Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε. «Δεν προτείνουμε όλες οι καταθέσεις να μπαίνουν σε αυτούς τους λογαριασμούς αποταμίευσης και επενδύσεων. Ενα μέρος των χρημάτων θα μπορούσε να παραμείνει σε καταθέσεις» επισημαίνει.
Ποια είναι λοιπόν η πρόταση; «Συνιστούμε στα κράτη-μέλη να παράσχουν φορολογικά κίνητρα, ώστε να ωθήσουν τους ανθρώπους να εξετάσουν αυτή τη δυνατότητα και να τη χρησιμοποιήσουν» τονίζει, αναφέροντας ως χώρες με πετυχημένους τέτοιους λογαριασμούς τη Σουηδία, αλλά και την Ιαπωνία με τον λογαριασμό αποταμίευσης και επενδύσεων Nippon (NISA). «Τον εισήγαγαν το 2014 χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Το 2023 έκαναν τα φορολογικά κίνητρα πιο γενναιόδωρα, επιτρέποντας παράλληλα τις επενδύσεις σε επενδυτικά κεφάλαια και μετοχές να μην έχουν γεωγραφικούς περιορισμούς. Σε ένα έτος η απορρόφηση αυξήθηκε κατά 70%» σημειώνει.
Τα μέτρα που προτείνει η Κομισιόν περιλαμβάνουν εκπτώσεις για το άνοιγμα λογαριασμών ταμιευτηρίου και επενδύσεων, απαλλαγές από το εισόδημα από επενδύσεις και ένα σύστημα αναβολής (deferrals), ώστε τα άτομα να φορολογούνται μόνο όταν κάνουν ανάληψη από τους λογαριασμούς, ενώ η συνεισφορά μπορεί να είμαι μικρή. Η αρμόδια επίτροπος ξεκαθαρίζει πάντως ότι η όποια επιλογή των φορολογικών κινήτρων «θα πρέπει να ταιριάζει στο φορολογικό καθεστώς κάθε κράτους-μέλους. Αλλά η κύρια ιδέα είναι “κάντε το τουλάχιστον τόσο καλό όσο το καλύτερο φορολογικό κίνητρο που μπορεί να έχετε ήδη σε ισχύ”». Μάλιστα, η Κομισιόν σκοπεύει «να παρακολουθεί τις εξελίξεις ανά κράτος μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου» είπε η Αλμπουκέρκε, αναφερόμενη στη διαδικασία βάσει της οποίας τα κράτη-μέλη συντονίζουν τις πολιτικές τους με τους κοινοτικούς στόχους.
Πώς, όμως, θα διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις παραμένουν εντός Ευρώπης και θα μεταφέρονται σε άλλες αγορές, όπως στις ΗΠΑ, τη ρωτάμε. «Εξετάζοντας τις βέλτιστες πρακτικές βλέπουμε ότι η έλλειψη γεωγραφικών περιορισμών και η ύπαρξη ελκυστικών φορολογικών κινήτρων οδηγεί πραγματικά σε ένα καλό αποτέλεσμα. Αυτό το καλό αποτέλεσμα μεταφράζεται σε περισσότερες ευκαιρίες, σε υψηλότερες αποδόσεις μακροπρόθεσμα» απαντά. «Τα χρήματα πηγαίνουν στις ΗΠΑ επειδή υπάρχει εκεί μια αποτελεσματική αγορά και υπάρχουν αποδόσεις». Θεωρεί ότι εάν δημιουργήσουμε μια αποτελεσματική αγορά και δώσουμε αποδόσεις στην Ευρώπη, καθώς υπάρχει μια φυσική τάση για εγχώριες επενδύσεις, οι άνθρωποι θα προτιμήσουν να επενδύουν σε αυτό που γνωρίζουν καλύτερα. «Αν δεν επενδύσουν εδώ είναι επειδή δεν βρίσκουν τις ελκυστικές ευκαιρίες» λέει. Τονίζει επίσης την ανάγκη διαφοροποίησης.
«Η διαφοροποίηση είναι ένας τρόπος διαχείρισης του κινδύνου. Ετσι, οι άνθρωποι θα πρέπει να επενδύουν σε διαφορετικούς τομείς, σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές». Υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι «στόχος είναι επίσης η δημιουργία κουλτούρας κινδύνου. Πρέπει να παίρνουμε ρίσκο, αλλά να το διαχειριζόμαστε με τον κατάλληλο τρόπο». Τονίζει, όμως, ότι «η πρότασή μας αφορά τον μέσο επενδυτή. Ομόλογα, μετοχές, επενδυτικά κεφάλαια θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον λογαριασμό. Οτιδήποτε είναι πολύ περίπλοκο, πολύ επικίνδυνο θα πρέπει να αποκλειστεί. Συνιστούμε να εξαιρεθούν τα κρυπτονομίσματα». Επισημαίνει επίσης ότι «οι άνθρωποι θα πρέπει να προσαρμόσουν το επενδυτικό τους προφίλ στον επενδυτικό τους ορίζοντα, κάτι που θα βοηθήσει η παροχή γνώσεων που θα τους επιτρέπουν να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις», που αποτελεί στόχο της Στρατηγικής χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού.
«Εάν έχουμε περισσότερους πόρους στις αναπτυσσόμενες κεφαλαιαγορές, οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πηγές χρηματοδότησης» είπε η αρμόδια επίτροπος, αναφερόμενη στην κρίσιμη πρόκληση της ΕΕ, η οποία επιδιώκει να αξιοποιήσει τις καταθέσεις των πολιτών παρέχοντας απαραίτητα κεφάλαια στις επιχειρήσεις της. «Αν κοιτάξετε τα στατιστικά στοιχεία θα δείτε ότι στην πραγματικότητα ο πλούτος των νοικοκυριών βρίσκεται σε καταθέσεις σε πάρα πολλά κράτη-μέλη και στα μικρότερα τείνουν να είναι χειρότερα». Εκτός από τη συμβολή των κυβερνήσεων θεωρεί ότι «χρειαζόμαστε επίσης ο χρηματοπιστωτικός τομέας να αντιμετωπίσει την πρόκληση. Χρειαζόμαστε να προσφέρονται περισσότερα προϊόντα, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να επενδύσουν σε αυτά. Πρέπει να είναι μια κοινή προσπάθεια. Πρέπει να έχει την αποδοχή όλων των εμπλεκομένων, του χρηματοπιστωτικού τομέα, της βιομηχανίας, των εποπτικών Αρχών, των ενώσεων προστασίας των καταναλωτών. Επίσης οι συνδικαλιστικές ενώσεις μπορούν να είναι χρήσιμες όσον αφορά τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό». Στις επισκέψεις που έχει ήδη κάνει σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διαπίστωσε ότι η αντίδραση που έχει λάβει από τα κράτη-μέλη είναι θετική. Το ίδιο λέει και στην περίπτωση της Ελλάδας. «Η αντίδραση στην Ελλάδα ήταν πολύ θετική σε αυτά τα στοιχεία, ιδιαίτερα για τους λογαριασμούς αποταμίευσης και επενδύσεων».
