Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Χιλιάδες μαθητές σε όλο τον κόσμο εγκατέλειψαν το πρωί της Παρασκευής τις σχολικές αίθουσες για να ενώσουν τις φωνές τους και να απαιτήσουν άμεση δράση από τις κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η Greta Thunberg, το θαρραλέο κορίτσι από τη Σουηδία που ξεκίνησε πέρυσι αυτή τη διαμαρτυρία, ταξίδεψε ως τη Νέα Υόρκη, όπου σήμερα ξεκινά η ετήσια σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ηγέτες από όλο τον κόσμο βρίσκονται ήδη εκεί. Ακόμη, όμως, κι αν ακούσουν τις φωνές των μαθητών, λύση δεν θα βρεθεί αν δεν αναλάβουν δράση εκείνοι που ευθύνονται περισσότερο για το πρόβλημα.
Η Κίνα, πρώτη σήμερα στον κατάλογο των ρυπαντών, έχει δεσμευθεί ότι θα εφαρμόσει ένα φιλόδοξο εθνικό σχέδιο μείωσης των εκπομπών και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος. Τα σοβαρότατα προβλήματα ρύπανσης που την ταλανίζουν τα τελευταία χρόνια και το τεράστιο κόστος για την αντιμετώπισή τους, ήταν ο βασικός λόγος που την έπεισαν να αλλάξει τακτική. Ωστόσο, ο εμπορικός πόλεμος που έχει ξεκινήσει σε παγκόσμιο επίπεδο, χαλάρωσε τους περιβαλλοντικούς ελέγχους με αποτέλεσμα οι εκπομπές της να σημειώσουν πάλι άνοδο, ενώ καθυστερεί η λειτουργία της αγοράς άνθρακα, βασικό εργαλείο της πολιτικής της για το κλίμα.
Αύξηση των εκπομπών σημείωσαν τελευταία και οι ΗΠΑ. Ο Τραμπ έχει ανακοινώσει την αποχώρηση από τη διεθνή συμφωνία για το κλίμα του 2015 και για όσο διάστημα παραμένει στο τιμόνι δεν αναμένεται να αλλάξει τη στάση του.
Η ΕΕ είναι η μόνη δύναμη που έχει μέχρι σήμερα αναπτύξει μια ολοκληρωμένη πολιτική για το κλίμα. Εξαρχής έθεσε φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών, τους οποίους μέχρι στιγμής τους έχει πετύχει. Ανέπτυξε τη μεγαλύτερη αγορά άνθρακα στον κόσμο. Περίπου 40% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ έχουν τεθεί υπό αυτό το σύστημα, όπου τα κράτη-μέλη χορηγούν άδειες εκπομπών, τις οποίες οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν, να αγοράσουν αν δεν επαρκούν ή να πουλήσουν αν έχουν πλεόνασμα. Επιπλέον, έλαβε μέτρα για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων, τη χρήση βιοκαυσίμων στις μεταφορές, τον οικολογικό σχεδιασμό ενεργοβόρων προϊόντων κ.ά. Προσπαθεί έτσι να επηρεάσει τη διεθνή κοινότητα δίνοντας το καλό παράδειγμα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, ελάχιστα κράτη ακολούθησαν τα βήματά της. Ακόμα κι όταν προσπάθησε να ασκήσει πιέσεις μέσα από μονομερή μέτρα, εντάσσοντας λ.χ. την πολιτική αεροπλοΐα στο σύστημα εμπορίας ρύπων, κατηγορήθηκε ότι παραβιάζει τη διεθνή νομοθεσία και υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση. Η οικονομία είναι η βασική της προτεραιότητα.
Η ανάθεση από τη νέα πρόεδρο της Επιτροπής ενός χωριστού χαρτοφυλακίου για την προώθηση μια «νέας πράσινης συμφωνίας» (green new deal) και ενός νέου πακέτου για το κλίμα στον Franz Timmermans, δείχνει ότι η ΕΕ ενδιαφέρεται σοβαρά για την κλιματική αλλαγή. Είναι αλήθεια ότι έχει πολλά περιθώρια να βελτιώσει τη δράση της. Κατ' αρχάς εναρμονίζοντας τις άλλες πολιτικές της με τη δράση για την κλιματική αλλαγή. Μεταφορές, εμπόριο, γεωργία, αλλά και πολιτική για τη μετανάστευση. Θα μπορούσε ακόμη να πείσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που βρίσκονται εκτός ευρωπαϊκού εδάφους να εφαρμόσουν τις προδιαγραφές της για το περιβάλλον και το κλίμα.
Παρότι δεν έχει ελπίδες να είναι η πρώτη οικονομική δύναμη στον κόσμο, η ΕΕ μπορεί να γίνει η πρώτη δύναμη στον πλανήτη όπου η οικονομική της ανάπτυξη θα συμβαδίζει πράγματι με την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Η Εμμανουέλα Δούση είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια διεθνών θεσμών στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και κάτοχος έδρας UNESCO στην κλιματική διπλωματία.
