Η ιστορική έρευνα φθάνει ακόμη μία φορά στο δικαστήριο. Την προηγούμενη, πριν από 11 μήνες, ήταν ο γερμανός συγγραφέας – ιστορικός Χάιντς Ρίχτερ στο Ρέθυμνο, ο οποίος όμως αθωώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Αυτή τη φορά είναι η Σέιλα Λεκέρ, συντονίστρια ιταλικών του Τμήματος Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Imperial College του Λονδίνου, συγγραφέας του βιβλίου «Το νησί του Μουσολίνι. Φασισμός και ιταλική κατοχή στη Σύρο» που κυκλοφόρησε το 2013 (μεταφρασμένο από το αγγλικό πρωτότυπο του 2009: «Mussolini’s Greek Island: Fascism and the Italian Occupation of Syros in World War II», I.B. Tauris) με θέμα το φασιστικό επεκτατικό όραμα του Μουσολίνι στο Αιγαίο, στο επίκεντρο του οποίου είχε τη Σύρο. Η Λεκέρ και οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια θα βρεθούν στο εδώλιο την ερχόμενη Πέμπτη, κατηγορούμενοι από τους κληρονόμους τουΒαΐτση Βάγια, πρώην νομάρχη Σύρου που διορίστηκε το 1944 από τις δυνάμεις Κατοχής. Σύμφωνα με την αγωγή, από τις λίγες γραμμές του βιβλίου στις οποίες καταγράφεται το γεγονός, μεγάλο μέρος της κοινωνίας της Σύρου θεωρούσε τον Βαΐτση Βάγια δωσίλογο και η αναφορά αυτή στο βιβλίο προσβάλλει τη μνήμη του, όπως υποστηρίζεται.

Είναι όμως αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η κατοχική κυβέρνηση της εποχής όρισε τον Βαΐτση Βάγια νομάρχη Σύρου και δεδομένων των συνθηκών της εποχής, μια τέτοια θέση-διορισμός προκαλούσε εξ ορισμού αντικρουόμενες κρίσεις στην τοπική κοινωνία του νησιού που ήταν άλλωστε μοιρασμένη σε δύο θρησκευτικά δόγματα (ορθόδοξο – καθολικό) με ό,τι αυτό συνεπαγόταν.

ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ. Ομως χρέος του επιστημονικού μελετητή που ερευνά την Ιστορία είναι η καταγραφή των γεγονότων. «Αυτό ακριβώς έκανε η Σέιλα Λεκέρ. Η παράλειψη τέτοιων πληροφοριών σε μια μελέτη με θέμα την κατοχή σε μια τοπική κοινωνία θα συνιστούσε, αντίθετα, αθέμιτη αποσιώπηση, αυτολογοκρισία ή ολιγωρία του μελετητή» επισημαίνουν σε κείμενό τους τουλάχιστον 400 ακαδημαϊκοί και ερευνητές (ανάμεσά τους οι Πολυμέρης Βόγλης, Σταύρος Τσακυράκης, Αννα Φραγκουδάκη, Βάσω Κιντή, Κωνσταντίνος Ράντης, Αννα Λυδάκη, Θάλεια Δραγώνα,Νίκη Μαρωνίτη, Βαγγέλης Μανωλόπουλος,Κωστής Καρπόζηλος,Δημήτρης Χριστόπουλος,Πάρις Παπαμίχος Χρονάκης,Ηλίας Κολοβός,Μαρία Μάρκου,Ελένη Κυραμαργιού,Νίκος Ποταμιάνος,Κωστής Κορνέτης). Υπογραμμίζουν μάλιστα ότι «η συγγραφέας αποφεύγει να χαρακτηρίσει η ίδια τη δράση και το έργο του διορισμένου από την κατοχική κυβέρνηση νομάρχη Σύρου. Αναφέρεται όμως στις κρίσεις των ανθρώπων του νησιού» και κάνουν λόγο για κατάφωρη παραβίαση της ελευθερίας της έρευνας.

Ως μια «πρωτοποριακή και συγκινητική μελέτη για την ιταλική κατοχή της Σύρου στη διάρκεια του πολέμου», εξάλλου, είχε περιγράψει την έρευνα της Λεκέρ ο διεθνούς ακτινοβολίας ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ. «Δεν γνωρίζω άλλη μελέτη που να δείχνει την πραγματικότητα της ιταλικής φασιστικής κατοχής –σε διάκριση από τη γερμανική –ξεκινώντας από τα κάτω, χάρη στην ύπαρξη ενός πολύ πλούσιου αρχείου στο νησί σχετικά με την τοπική διοίκηση κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου» σημείωνε ανάμεσα σε άλλα διθυραμβικά ο Μαζάουερ.