Ο Σλάβομιρ Σιερακόφσκι είναι πολωνός κοινωνιολόγος, εκδότης της εφημερίδας Krytyka Polityczna και ιδρυτής μιας λέσχης διανοούμενων με την ίδια ονομασία. Γράφοντας στους New York Times ένα άρθρο για τον Βάτσλαβ Χάβελ με αφορμή τη συμπλήρωση δυο χρόνων από τον θάνατο του πρώτου προέδρου της μετακομμουνιστικής Τσεχοσλοβακίας και «ταπεινού σοφού», ο Σιερακόφσκι αρχίζει με μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση: σε σχέση με την πολιτεία πολλών σημερινών πολιτικών, η ιστορία κάποιων ηγετών μοιάζει με παραμύθι.

Σαν παραμύθι θα μπορούσε να διηγηθεί κανείς για παράδειγμα την ιστορία του Τόμας Μάζαρικ, του πρώτου προέδρου της Τσεχοσλοβακίας. Θα πήγαινε κάπως έτσι: Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα παλιό και όμορφο κάστρο μιας παλιάς και όμορφης πόλης ζούσε ένας βασιλιάς – φιλόσοφος. Αυτός ο βασιλιάς – φιλόσοφος πέτυχε εκεί όπου είχαν αποτύχει όλοι οι φιλόσοφοι από την εποχή του Πλάτωνα: στην οικοδόμηση ενός κράτους. Η χώρα του έγινε μέσα σε λίγα χρόνια πολύ πλούσια –η μοναδική πλούσια ανάμεσα στις σλαβικές χώρες. Και ήταν από τις λίγες χώρες της Ευρώπης που δεν έπεσαν στα δίχτυα του ολοκληρωτισμού τη δεκαετία του 1930.

Η Τσεχοσλοβακία είχε την τύχη να ζήσει ακόμη ένα παραμύθι μερικές δεκαετίες αργότερα χάρις στον Χάβελ, έναν άλλον βασιλιά – φιλόσοφο. Ο Χάβελ έφτασε στο παλιό και όμορφο κάστρο στην παλιά και όμορφη Πράγα το 1990. Πέρασε την πύλη φορώντας ένα τζιν, υπό την ιαχή του πλήθους «Ο Χάβελ στο Κάστρο, ο Χάβελ στο Κάστρο» κι αφού είχε φυλακιστεί ξανά και ξανά επειδή διεκδίκησε την ελευθερία του. Ηταν η κεντρική φιγούρα μιας επανάστασης που ονομάστηκε «βελούδινη» γιατί δεν άνοιξε ρουθούνι. Βγήκε από το Κάστρο του έπειτα από 14 χρόνια κι ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι που έκανε τα μάτια πολλών να γεμίσουν δάκρυα. Φορούσε κοστούμι.

Η εποχή μας είναι απομυθοποιητική. Δεν αγαπά τους ήρωες, δεν εμπιστεύεται τους μεσσίες, συγκινείται πολύ δύσκολα. Αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε να διηγηθούμε σαν παραμύθι την ιστορία του Μαντέλα όπως κάποτε διηγηθήκαμε σαν παραμύθι την ιστορία του Γκάντι και πιο παλιά την ιστορία του Αβραάμ Λίνκολν ή όπως ο Σλάβομιρ Σιερακόφσκι διηγήθηκε τις ιστορίες του Μάζαρικ και του Χάβελ. Γι’ αυτό θα διηγηθούμε και στο μέλλον κάποιες ιστορίες πολιτικών σαν παραμύθια.

Ασφαλώς, δεν ξέρουμε ποιες θα είναι αυτές. Ξέρουμε, όμως, ποιες δεν θα είναι. Γιατί τα παραμύθια έχουν βασιλιάδες και κάστρα. Αλλά δεν έχουν πλαστές πινακίδες, επενδύσεις στην JP Morgan, αιώνιους συνδικαλιστές που αποζημιώνονται σαν γκόλντεν μπόις, τριάντα ακίνητα, σαράντα ακίνητα. Δεν έχουν ύβρεις, μισαλλοδοξία και κηρύγματα ηθικής ανωτερότητας. Γιατί τα αληθινά παραμύθια δεν έχουν καν δράκο.

Τελευταία Νέα