Το σωτήριο έτος 1898 ήταν σκέτη καταστροφή για την Ισπανία. Τη χρονιά εκείνη η χώρα της Ιβηρικής έχασε όλες της τις αποικίες και μαζί με αυτές τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην Ευρώπη. Ηταν ένα χτύπημα που δύσκολα θα μπορούσε να αντέξει ένας ένθερμος πατριώτης όπως ο Ανχελ Γκαβινέ. Η παρακμή της χώρας του τον έκανε να βουτήξει στα παγωμένα νερά του ποταμού Νταουγκάβα στη Ρίγα της Λετονίας όπου είχε διοριστεί πρόξενος. Κάποιοι έτρεξαν να τον σώσουν αλλά εκείνος τους απώθησε. Ηταν μόλις 33 χρόνων. Κι έκανε τον καταλανό συγγραφέα Σέρζι Πάμιες, που διηγήθηκε αυτό το επεισόδιο σε άρθρο του στο λογοτεχνικό ένθετο της Libération, να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα: Δεν υπάρχει τίποτε που μπορείς να κάνεις απέναντι στην αυτοκαταστροφική έπαρση ενός Ισπανού. Ο Πάμιες ξεσκόνισε από τη λήθη και μια διαπίστωση του αυτόχειρα: «Η Ισπανία είναι μια παράδοξη χώρα. Αλλά η παραδοξότητά της είναι η δύναμή της και ο θεμέλιος λίθος της».

Ο ΚΑΤΑΛΑΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ θέλησε να ξετυλίξει το κουβάρι που θα τον οδηγούσε στην εξήγηση της ισπανικής κρίσης. Αναζήτησε την άκρη του ακόμη πιο πίσω, στην Ιερά Εξέταση, στον πελατειακό δεσποτισμό, στην αυτοκρατορική μανία της Ισπανίας, στην εθνικο-καθολική της ιδεολογία. Με ένα τέτοιο παρελθόν να βαραίνει τους ώμους τους, πώς θα μπορούσαν οι Ισπανοί να οικοδομήσουν ένα σύγχρονο κράτος; Να λοιπόν πώς εξηγούνται τα μοναρχικά σκάνδαλα, τα αεροδρόμια που κατασκευάστηκαν για να μείνουν έρημα, οι χαμηλές επιδόσεις των ισπανών μαθητών στις διεθνείς αξιολογήσεις, ο μουγκός εθνικός ύμνος. Να τι εξηγεί το γεγονός ότι αυτή η χώρα προτιμά να συζητά παρά να δρα, ιδού πώς ερμηνεύεται η διαφθορά του πολιτικού συστήματος, να τι κρύβεται πίσω από το γεγονός ότι η Ισπανία ξέρει να δημιουργεί και να καταστρέφει αλλά όχι να συντηρεί.

ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ, το πιο επικίνδυνο φάντασμα που πλανιέται πάνω από την Ευρώπη είναι το φάντασμα της νομοτέλειας. Η μέγγενη που απειλεί να την συνθλίψει είναι η μοιρολατρία, η πλήρης παράδοση στη σκέψη ότι το παρελθόν καθορίζει αναπόδραστα το μέλλον. Είναι μια αντίληψη περισσότερο μεταφυσική και καθόλου επιστημονική, που λέει ότι αρκεί να χαρτογραφήσουμε το ιστορικοκοινωνικό μας DNA για να διαγνώσουμε τις ανίατες ασθένειες από τις οποίες θα προσβληθούμε στο μέλλον. Η Ιστορία γίνεται μια κατάρα από την οποία δεν έχουμε καμία ελπίδα να ξεφύγουμε. Αν είναι έτσι, η αυτογνωσία χάνει την αξία της, η αναμέτρηση με το παρελθόν, τόσο χρήσιμη για να διορθώσει κανείς τα λάθη του και τις ατέλειές του, στερείται νοήματος. Ο ιστορικός Μπενουά Πελιστραντί διαμαρτύρεται στο χθεσινό φύλλο της εφημερίδας. Μα πώς μπορεί να παραβλέπει κανείς την αναρχική εποποιία της Ισπανίας, τη δονκιχωτική της κουλτούρα, το μεταφυσικό νόημα της ταυρομαχίας; Και πώς μπορεί να αγνοεί ότι η κρίση αυτή ξεκίνησε από τον σαφώς πιο τακτοποιημένο αγγλοσαξονικό κόσμο;

Τελευταία Νέα