Η κριτική κατά του ΣΥΡΙΖΑ εκ μέρους των «ευρωπαϊστών» εστιάζει έως σήμερα κυρίως στην αναβίωση των πλέον χαρακτηριστικών στοιχείων της πολιτικής ζωής της Μεταπολίτευσης: λαϊκισμού, δημαγωγίας, συγκεχυμένων αντιλήψεων, ρηχότητας επιχειρημάτων, έλλειψης συνοχής και στρατηγικού σχεδίου, υπεράσπισης μιας «μικράς πλην εντίμου Ελλάδος».

Ολα αυτά που αποτελούν ενδείξεις «νεο-παλαιοκομματισμού» αποδίδονται μάλλον δικαίως στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο το σοβαρό στοίχημα των ευρωπαϊστών είναι να ανταποκριθούν στο βαθύτερο αίτημα υπέρ της μεταβολής του κράτους, της κοινωνίας, της οικονομίας, της επιδίωξης της κοινωνικής αλληλεγγύης, της προστασίας των ασθενέστερων, της κατοχύρωσης ενός ελάχιστου ευπρεπούς επιπέδου διαβίωσης και απασχόλησης για όλους. Το αίτημα αυτό φαίνεται ότι υπερβαίνει τις ικανότητες αντίληψης και έκφρασης των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι δεν μπορούν να διακρίνουν τίποτα πέρα από τον αποδιοπομπαίο τράγο που οι ίδιοι φιλοτεχνούν, δηλαδή το Μνημόνιο, τη Μέρκελ κ.ά.

Είναι κοινός τόπος ότι η στρατηγική και η επικοινωνία των κομμάτων των ευρωπαϊστών είναι εσφαλμένες. Επειδή η ΝΔ διαθέτει σήμερα το προβάδισμα στην εκλογική επιρροή των ευρωπαϊστών, είναι χρήσιμο να ανατρέξουμε στη δική της πορεία. Το αποτέλεσμα της 6ης Μαΐου τεκμηριώνει την αποτυχία της εκλογικής στρατηγικής της ΝΔ. Στράφηκε σε μια δεξιόστροφη ατζέντα, παραβλέποντας τα βαθύτερα αιτήματα υπέρ των αλλαγών. Εμεινε δέσμια των παλαιοκομματικών χαρακτηριστικών της συγκεντρωτικής ηγεσίας, της προσωποποιημένης εκλογικής εκστρατείας, ενώ έκανε διαδοχικές εσφαλμένες διαγνώσεις του πολιτικού πλαισίου. Ποια είναι, λοιπόν, η ενδεδειγμένη τακτική;

Ο μακαρίτης Κωνσταντίνος Καραμανλής δικαίως αποτελεί παράδειγμα ηγεσίας, γιατί διέθετε εξαιρετική διάγνωση του πολιτικού πλαισίου της Μεταπολίτευσης το 1974. Δηλαδή, τον ριζοσπαστισμό της δεκαετίας του ’60, την αποτυχία των παλαιών κομμάτων να τον εκφράσουν, να συνεννοηθούν και να αποτρέψουν τα χειρότερα (χούντα), το πλήγμα του Κυπριακού.

Με τις επιλογές του (δημοψήφισμα για πολιτειακό, νομιμοποίηση του ΚΚΕ, νέο Σύνταγμα, δίκη των πρωταιτίων της χούντας κ.ά.) ο Καραμανλής πέτυχε τη σύμπλευση με τα ευρύτερα αιτήματα της κοινωνίας. Αν και ο ίδιος αποτελούσε στοιχείο του παλαιού κομματικού συστήματος, γνώρισε τη διακομματική αποδοχή και λειτούργησε διαπλαστικά με το πρόταγμα του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού (βλ. ιδρυτική διακήρυξη ΝΔ) σε δύο επίπεδα: την άμβλυνση των πολωτικών και αντιδημοκρατικών διαθέσεων στο εσωτερικό της παράταξής του και την επικράτηση της επιλογής του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας.

Τα κόμματα των ευρωπαϊστών πρέπει να προσπελάσουν τα στεγανά της κοινής γνώμης με ένα σαφές σχέδιο ριζοσπαστικών αλλαγών όλων εκείνων των παθογενειών του κράτους, των κομμάτων, της οικονομίας, της κοινωνίας, που οδήγησαν στη σημερινή πολύμορφη κρίση. Χρειάζεται στρατηγική ριζοσπαστικού εξευρωπαϊσμού για την ανάταξη της χώρας.

Πρέπει να ξαναπιάσουμε τον μίτο του εξευρωπαϊσμού που κράτησαν (με επιτυχίες και αποτυχίες) οι ηγεσίες του παρελθόντος (ο Ελ. Βενιζέλος, ο Κ. Καραμανλής, ο Α. Παπανδρέου, ο Κ. Μητσοτάκης, ο Κ. Σημίτης), προκειμένου να εξέλθουμε από τον εφιαλτικό λαβύρινθο της ύφεσης, της ανεργίας, της επιδείνωσης των δεικτών ευημερίας του πληθυσμού και της απειλής χρεοκοπίας.

Το σοκ του Μνημονίου μάς αποκάλυψε και τους σκελετούς που κρύβαμε στην ντουλάπα: την κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος, την προσοδοθηρική τάση συντεχνιακών ομάδων, την αναποτελεσματικότητα του κράτους πρόνοιας, τη διάχυτη διαφθορά κομμάτων – διοίκησης – επιχειρήσεων – πολιτών, την κατάρρευση μη παραγωγικών, μη ανταγωνιστικών επιχειρήσεων κ.λπ.

Οι κατευθύνσεις των αλλαγών προσδιορίστηκαν ήδη, αν και με αποσπασματικό τρόπο. Η εξοικονόμηση των πόρων που απορροφούσε η διαφθορά στη δημόσια υγεία και η σπατάλη στις κρατικές λειτουργίες, η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, η ουσιαστική καθιέρωση του ανταγωνισμού σε όλο το εύρος της οικονομίας, η θεμελίωση ενός αξιόπιστου φοροσυλλεκτικού μηχανισμού. Ο ριζοσπαστικός εξευρωπαϊσμός έχει στόχο την άμεση προσαρμογή στα καλύτερα πρότυπα και πολιτικές που εφαρμόζονται στα άλλα κράτη-μέλη.

Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου πρέπει να διαθέτει σαφές κυβερνητικό σχέδιο για τον ριζοσπαστικό εξευρωπαϊσμό της κοινωνίας με γνώμονα το αίτημα μεταρρυθμίσεων, κοινωνικής δικαιοσύνης και προστασίας των ασθενέστερων που εκφράζει η ελληνική κοινωνία. Μια ισχυρή συμμαχία υποστήριξης για ένα τέτοιο κυβερνητικό πρόγραμμα θα προκύψει μόνο μέσα από τη συνάρθρωση των επιμέρους προγραμμάτων όσων κομμάτων της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς εμπράκτως ακολουθούν την ευρωπαϊκή οδό για την αποκατάσταση της απασχόλησης, της κοινωνικής προστασίας και της παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών από το κράτος προς όλους τους φορολογούμενους πολίτες.

Ο Μάνος Γ. Παπάζογλου είναι λέκτορας Πολιτικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Σύγχρονη πολιτική ηγεσία. Κρίση και νέα θεμέλια διακυβέρνησης» (εκδ. Παπαζήσης)

Τελευταία Νέα