Εφτασε στην Κρήτη στην Κατοχή ως πράκτορας και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Καρδαµύλη.

Ο Πάτρικ Λι Φέρµορ, από τους σηµαντικότερους συγγραφείς της παγκόσµιας ταξιδιωτικής λογοτεχνίας που «έφυγε» στα 96 του, αγάπησε την Ελλάδα περισσότερο ίσως και από την πατρίδα του τη Βρετανία
Ηταν 26 Απριλίου 1944. Ο Πάτρικ Λι Φέρµορ και ο λοχαγός Μπίλι Στάνλεϊ Μος ήταν έτοιµοι να εκτελέσουν µία σηµαντική αποστολή: να απαγάγουν τον γερµανό διοικητή Κρήτης Χάινριχ Κράιπε.

Ντυµένοι γερµανοί στρατιώτες, έχοντας µαζί τους και τρεις κρητικούς συντρόφους, ντυµένοι και αυτοί µε γερµανική στολή, σταµάτησαν το αυτοκίνητο του γερµανού στρατηγούτην ώρα που επέστρεφε στηνοικία του, τη Βίλα Αριάδνη, νότια του Ηρακλείου. Ο Μπίλι Μος που αργότερα θα εξελισσόταν σε ταξιδευτή,δηµοσιογράφο και µπεστσελερίστα συγγραφέα – δικό του ήταν το βιβλίο πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία για την απαγωγή του Κράιπε – εξουδετέρωσε τον οδηγό και πήρε το τιµόνι.Ο Φέρµορ κάθησε στη θέση του συνοδηγού βάζοντας στο κεφάλι το καπέλο του στρατηγού. Τον Κράιπε τον έβαλανκάτω από το πίσω κάθισµα και από πάνω κάθησαν οι τρεις κρητικοί σύντροφοί τους. Με το Οπελ του στρατηγούπέρασαν από 22 γερµανικά µπλόκα και µέσα από το κέντροτου Ηρακλείου.

Οταν βγήκαν από την πόλη, άφησαν το αυτοκίνητο και άρχισαν να πεζοπορούν επί τρεις εβδοµάδες στα βουνά. Στόχος, να φτάσουν σε σηµείο όπου τους περίµενε βρετανικό υποβρύχιο. Τακατάφεραν. Στον δρόµο, κάποια στιγµή ο Κράιπε ο οποίοςκοίταζε τα χιόνια στο όρος Ιδη άρχισε να απαγγέλει στα λατινικά µία ωδή του Οράτιου– σχεδόν από µέσα του – που είχε σχέση µε αυτά που έβλεπε. Οταν τελείωσε έναν στίχο και σταµάτησε, πήρε τησκυτάλη ο Πάτρικ Λι Φέρµορ που απήγγειλε από στήθους όλο το υπόλοιπο ποίηµα. «Ach so, HerrMajor!» («Α, έτσιταγµατάρχα») είπε οΚράιπε. «Ja, Herr General» («Ναι, Στρατηγέ»), απάντησε ο πολύγλωσσος Φέρµορ. Εκτοτε η σχέση τους άλλαξε. Και πολλά χρόνια αργότερα, τη δεκαετία του ‘70,βρέθηκαν στην ελληνική τηλεόραση µαζί, σε εκποµπή του Φρέντυ Γερµανού.

Αλλά ο Φέρµορ δεν είχε από την αρχή σκοπό να υπηρετήσει στη SOE. Οταν ξέσπασε ο πόλεµος που τον βρήκε να ζει έναν έρωτα στη Μολδαβία µε µία πριγκίπισσα µε βυζαντινές ρίζες, θέλησε να καταταγεί σε ιρλανδικό στρατιωτικό σώµα – ήταν άλλωστε κατά το ήµισυ Ιρλανδός. Νωρίτερα, το 1935, αναµείχθηκε σχεδόν κατά λάθος στο κίνηµα του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη αλλά από την πλευράτων φιλοβασιλικών, µε τους οποίους είχαν ταχθεί κάποιοι φίλοι του.

Οι Βρετανοί, πάντως, όταν ανακάλυψαν ότι µιλάει ελληνικά, τον έστειλαν πρώτα στην Αλβανία και µετά την επέλαση των Γερµανών, στην Κρήτη, όπου έµεινε δύο χρόνια. Θα πει αργότερα για τους Κρητικούς, µε αφορµή τη συµµετοχή τους στην απαγωγή τού Κράιπε: «Οι Κρητικοί ήταν εκ φύσεως οι καλύτεροι µαχητές αντάρτες στον κόσµο. Ηταν τόσο συνηθισµένοι στις απαγωγές κοριτσιών που την ιδέα της απαγωγής ενός γερµανού στρατηγού την είδαν σαν µια µεγάλη ευκαιρία για διασκέδαση».

Τα περισσότερα βιβλία του, ο Πάτρικ Λι Φέρµορ τα έγραψε στην Καρδαµύλη. Το µεγάλο του ταξίδι από την Ολλανδία στην Κωνσταντινούπολη του ενέπνευσε µια τριλογία της οποίας µόνο τα πρώτα δύο βιβλίαεξέδωσε: ήταν «Η εποχή της δωρεάς» και «Ανάµεσα στα δάση και τα νερά» που µόλις τα τελευταία χρόνια εκδόθηκαν στα ελληνικά (Μεταίχµιο). Η «Μάνη» και η «Ρούµελη» κυκλοφόρησαν αρκετά νωρίτερα (Κέδρος) ενώ «Τα βιολιά του Σαιν Ζακ» κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του ‘90 από την Εστία.

Γνωστό τον έκανε το «The Traveller’s tree» (ακυκλοφόρητοστην Ελλάδα)

που γράφτηκε το 1950 και έχει να κάνει µε ένα ταξίδι του στην Καραϊβική.

Για όλους όµως ήταν ένας Βρετανός που συνέδεσε τοόνοµά του µετην Ελλάδα. Και οίδιος, άλλωστε,είπε προς το τέλος της ζωής του: «Η καρδιά µου βρίσκεται και στις δύο χώρες. Η Αγγλία δεν είναι γιαµένα µία ξένη χώρα. Αγαπώ και τις δύο.Πραγµατικά τις αγαπώ».

«Εκπροσωπεί το πνεύµα µιας ουµανιστικής και δίκαιης Ευρώπης που ήλθε εδώ όχι για να εκµεταλλευθεί αλλά για να αναδείξει νέα στοιχεία της Ελλάδας, στην κατεύθυνση και ενός νέου ευρωπαϊκού πολιτισµού»

Γ. Γιατροµανωλάκης

«Ηταν ένας σύγχρονος Αρχίλοχος»


«Ο Πάτρικ Λι Φέρµορ ανήκει σε µια ιδιαίτερη γενιά άγγλων και γενικότερα ευρωπαίων φιλελλήνων», λέει στα «ΝΕΑ» ο κρητικός συγγραφέας και φιλόλογος Γιώργης Γιατροµανωλάκης.

«Είναι συνεχιστής του βυρωνισµού όπως ο Φίλιπ Σέπαρντ, ο Λόρενς Ντάρελ, µε έναν τρόπο και ο Κρις Γουντχάουζ. Αυτοί, προερχόµενοι από ανώτερες τάξεις, έρχονται στην Ελλάδα, την ανακαλύπτουν και µας τη γνωρίζουν και µας µε µία άλλη µατιά, φρέσκια, όπως λ.χ. βλέπουµε στον “Κολοσσό του Μαρουσιού” του Ντάρελ.

Ο Φέρµορ, ένας από τους καλύτερους ταξιδιωτικούς συγγραφείς του κόσµου, ανήκει στο είδος των ξένων διανοουµένων που έδωσαν στην Ευρώπη την εικόνα µιας Ελλάδας µε τα καλύτερά της πράγµατα. Υψηλής µόρφωσης, εκπροσωπεί το πνεύµα µιας ουµανιστικής και δίκαιης Ευρώπης που ήρθε εδώ όχι για να εκµεταλλευθεί αλλά για να αναδείξει νέα στοιχεία της Ελλάδας που βρίσκονται στην κατεύθυνση και ενός νέου ευρωπαϊκού πολιτισµού.

Σήµερα δεν υπάρχουν τέτοιες φωνές. Για την Ελλάδα µιλούν µόνο οικονοµολόγοι και τεχνοκράτες. Υπάρχουν βέβαια σηµαντικοί ελληνιστές αλλά η γενιά του Φέρµορ είχε οικουµενικότητα. Αγάπησε την Ελλάδα, πολέµησε τον ναζισµό. Ο Πάτρικ Λι Φέρµορ ενσάρκωνε το µοντέλο του Αρχίλοχου για τον τέλειο άνθρωπο: εραστής, ποιητής, πολεµιστής. Αντίστοιχοι άνθρωποι, για να µας υπερασπιστούν, δεν υπάρχουν πια», καταλήγει ο Γιώργης Γιατροµανωλάκης.