|
Ο τόνος μόλις αλιεύτηκε στο Αιγαίο και με την κατάλληλη διαδικασία σύντομα θα ταξιδεύει για την Ιαπωνία. Αν όλα γίνουν γρήγορα και σωστά, στην αγορά του Τόκιο μπορεί να πιάσει μέχρι και 10.000 δραχμές το κιλό
|
Παρασκευή 5 Ιανουαρίου, 16.45 στο Tsukiji Central Fish Market, τη μεγαλύτερη
ψαραγορά του Τόκιο, και όλα είναι έτοιμα για άλλη μία δημοπρασία κόκκινου
τόνου (bluefin tuna). Ο συγκεκριμένος ζυγίζει 202 κιλά και μόλις αλιεύτηκε από
τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ιδιοκτήτες εστιατορίων πολυτελείας αλλά και απλές
νοικοκυρές συνωστίζονται για να λάβουν μέρος ή απλά να παρακολουθήσουν το
παζάρι.
Το ψάρι είναι υψηλής ποιότητας και όλοι γνωρίζουν ότι θα πιάσει πολύ καλή
τιμή.
Όμως τα 20,2 εκατομμύρια γιεν (περίπου 63 εκατομμύρια δραχμές πάνω από
300.000 δραχμές το κιλό), με τα οποία τελικά κάποιος ανώνυμος αγοραστής
πλειοδότησε, αποτελούν μια μικρή έκπληξη καθώς είναι τιμή-ρεκόρ για το Τόκιο.
|
Αλιεία τόνου με κυκλικά δίχτυα. Η συγκεκριμένη μέθοδος θέτει σε κίνδυνο το είδος, καθώς στα δίχτυα παγιδεύονται και μικροί τόνοι, οι οποίοι βρίσκονται σε ηλικία αναπαραγωγής
|
Το παραπάνω γεγονός που πριν από ένα μήνα έκανε το γύρο του κόσμου μέσω του
Associated Press είναι σύνηθες σε όλες τις αγορές ψαριών της Ιαπωνίας.
Ο τόνος (honmaguro στα γιαπωνέζικα) είναι πλέον ένα ψάρι που σπανίζει στην
Ιαπωνία και καθώς οι Γιαπωνέζοι τον έχουν σε πολύ υψηλή θέση στις διατροφικές
τους συνήθειες η αξία του είναι μονίμως ανεβασμένη.
Το προηγούμενο ρεκόρ της αγοράς Tsukiji ήταν 5 εκατομμύρια γιεν για έναν τόνο
115 κιλών.
Σήμερα μεγάλα χρηματικά ποσά πάντως όχι τόσο υπέρογκα διαθέτουν οι Ιάπωνες
σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς η εγχώρια παραγωγή τους δεν επαρκεί.
Στο «χρηματιστήριο του τόνου», όπου τα τελευταία χρόνια συμμετέχει και η
Ελλάδα, η αλιεία του συγκεκριμένου ψαριού είναι χρυσός…
Το λατρεύουν και το ακριβοπληρώνουν οι Ιάπωνες και στην Ελλάδα
|
Ο Γιοσικούνι Κάκο, ιδιοκτήτης εστιατορίου στην Αθήνα, επιδεικνύει μια ποικιλία του εθνικού φαγητού της Ιαπωνίας: sushi (ξιδάτο ρύζι με ωμό ψάρι). Ο τόνος είναι από τα ψάρια που οι Γιαπωνέζοι προτιμούν για το sushi τους και τον αναζητούν σε όλες τις θαλάσσιες αγορές του κόσμου
|
Η αξία του τόνου άρχισε να ανεβαίνει από τη δεκαετία του ’80 και όπως
υποστηρίζουν οι περισσότεροι που ασχολούνται με την αλιεία, αυτό είχε να κάνει
με τη μεγάλη ζήτηση που υπήρχε και υπάρχει ακόμη στην Ιαπωνία. «Το
συγκεκριμένο ψάρι καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες από τους Ιάπωνες.
Ιδιαίτερα το sushi, το οποίο γίνεται από ωμό τόνο, είναι κάτι σαν
ιεροτελεστία, σαν εθνικό φαγητό» επισημαίνει ο κ. Σταύρος Τσελάς, ο οποίος
εργάζεται στη Διεύθυνση Αλιευτικών Εφαρμογών του υπουργείου Γεωργίας. «Τα
αποθέματα της ιαπωνικής αγοράς δεν επαρκούσαν από το ’80 και έτσι
δημιουργήθηκε έντονο ενδιαφέρον για τον τόνο παγκοσμίως, με αποτέλεσμα την
εκτόξευση των τιμών». Ενδιαφέρον άρχισε να δημιουργείται και για την ελληνική
αγορά και όλο και περισσότεροι Ιάπωνες επισκέπτονταν τις ιχθυόσκαλες της χώρας
μας αναζητώντας τόνο καλής ποιότητας. Ενδεικτικό της ζήτησης είναι ότι το 1987
η τιμή του τόνου από 200 δραχμές το κιλό εκτοξεύτηκε στις 5.000.
«Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ακόμη οργάνωση στο εμπόριο του τόνου» δηλώνει ο
κ. Γιάννης Καραμπουρνιώτης, εξαγωγέας από την Καβάλα. «Αρχίσαμε σχεδόν
ερασιτεχνικά χωρίς καμία εμπειρία, γιατί αυτό το ψάρι δεν έχει ιδιαίτερη
ζήτηση στην Ελλάδα. Πάντως, τότε τα πράγματα ήταν καλύτερα. Το 1988 πουλήσαμε
τόνο στην Ιαπωνία σε τιμή-ρεκόρ: 30.000 δραχμές το κιλό. Φαντασθείτε το ποσό
σε σημερινές τιμές! Φέτος ο ελληνικός τόνος δεν φτάνει αυτές τις τιμές, ενώ
και οι εξαγωγές μας έχουν μειωθεί λόγω των ποσοστώσεων που έχει επιβάλει η
Ε.Ε.. Πάντως, γενικά η τιμή του τόνου εξαρτάται από το αν μετά την αλιεία
καθαριστεί και συσκευαστεί σωστά και από το αν θα σταλεί γρήγορα στον
προορισμό του, ώστε να παραμείνει φρέσκος».
Σε ό,τι αφορά τις ποσοστώσεις στην αλιεία του τόνου, επιβλήθηκαν από την Ε.Ε.
έπειτα από πρόταση της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση του Τόνου (ICCAT)
καθώς κρίθηκε ορατός ο κίνδυνος εξαφάνισης του ψαριού από την υπεραλίευσή
του. «Σύμφωνα με την οδηγία της Ε.Ε.», αναφέρει ο κ. Τσελάς, «σε όλη την
Ευρώπη γι’ αυτή τη χρονιά επιτρέπεται η αλιεία 21.000 τόνων του συγκεκριμένου
είδους ψαριού. Το αντίστοιχο ποσοστό για την Ελλάδα είναι 429 τόνοι».
Τις ανησυχίες της Ε.Ε. για το μέλλον του ψαριού δεν φαίνεται να συμμερίζεται ο
κ. Γιοσικούνι Κάκο, ο οποίος ήταν διακινητής τόνου από την Ευρώπη στην Ιαπωνία
και σήμερα διατηρεί sushi fast food στην Αθήνα. «Δεν νομίζω ότι το είδος του
τόνου κινδυνεύει με εξαφάνιση. Υπάρχει μείωση αποθεμάτων στην Ελλάδα αλλά αυτό
οφείλεται κυρίως στους Ισπανούς, οι οποίοι ψαρεύουν στα Στενά του Γιβραλτάρ
και έτσι τα ψάρια που έρχονται από τον Ατλαντικό στη Μεσόγειο δεν φτάνουν
εύκολα στις ελληνικές θάλασσες».
Πάντως ο κ. Κάκο εξακολουθεί να ψωνίζει από τις ελληνικές ιχθυόσκαλες και
δηλώνει ιδιαίτερα ικανοποιημένος από τη συνεργασία του με τους ντόπιους
ψαράδες και εμπόρους. «Η αλιεία του τόνου έχει ιδιαιτερότητες και οι Έλληνες
ξέρουν πλέον καλά τη δουλειά. Ο τόνος, μόλις αλιευθεί, πρέπει αμέσως να
αποκεφαλιστεί, να καθαριστεί εσωτερικά και να διατηρηθεί σε πάγο. Πολύ γρήγορα
πρέπει να μεταφερθεί στην ιχθυόσκαλα και να συσκευαστεί σε κιβώτια με πάγο. Η
μεταφορά του στην Ιαπωνία, αν είναι δυνατόν, πρέπει να γίνει και την ίδια
μέρα. Όσο πιο φρέσκο φτάσει το ψάρι στο Τόκιο, τόσο καλύτερη τιμή θα πιάσει».
Προσπαθούν να σώσουν τους τόνους με ηλεκτρονικές «μάρκες»
|
|
Το μεγάλο οικονομικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο τόνος σε όλο τον κόσμο έχει
και τις συνέπειές του. Η έντονη αλιεία του τα τελευταία χρόνια με ισχυρά και
πολυάριθμα αλιευτικά εργαλεία και υψηλής τεχνολογίας μέσα εντοπισμού των
κοπαδιών του, έχει δημιουργήσει εμφανή προβλήματα στα αποθέματά του. Από το
1996, παράλληλα με τη λήψη διαφόρων μέτρων για την προστασία του τόνου, έχει
ενταθεί και η προσπάθεια μελέτης της βιολογίας και των πληθυσμών του. Σε αυτή
την προσπάθεια λαμβάνει μέρος και το Πανεπιστήμιο Αθηνών, συμμετέχοντας μαζί
με το Πανεπιστήμιο του Μπάρι (Ιταλία), το Περιβαλλοντικό Κέντρο CEFAS της
Αγγλίας και το Ισπανικό Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας στο πρόγραμμα μελέτης των
μεταναστεύσεων του τόνου της Μεσογείου και του Ατλαντικού. «Πρόκειται για μία
έρευνα που έχει τελικό σκοπό την προστασία του τόνου» δηλώνει η κ. Περσεφόνη
Μεγαλοφώνου, καθηγήτρια Αλιευτικής Βιολογίας και υπεύθυνη του προγράμματος εκ
μέρους του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Τον τόνο θα είμαστε σε θέση να τον
προστατεύσουμε όταν μάθουμε περισσότερα για τη βιολογία του και τις συνήθειές
του. Ήδη, με τα μέσα που χρησιμοποιούμε, έχουμε δώσει απαντήσεις σε αρκετά
ερωτήματά μας».
|
«Τον τόνο θα είμαστε σε θέση να τον προστατεύσουμε όταν μάθουμε περισσότερα για τη βιολογία του και τις συνήθειές του. Ήδη, με τα μέσα που χρησιμοποιούμε, έχουμε δώσει απαντήσεις σε αρκετά ερωτήματά μας» δηλώνει η Περσεφόνη Μεγαλοφώνου
|
Οι πρώτες απαντήσεις ήρθαν από το μαρκάρισμα 59 τόνων με ηλεκτρονικές μάρκες
νέας τεχνολογίας. Οι μάρκες αυτές είναι προγραμματισμένες να μείνουν πάνω στο
ψάρι ένα ορισμένο χρονικό διάστημα και κατόπιν αποσυνδέονται αυτόματα και
αναδύονται στην επιφάνεια της θάλασσας, στέλνοντας τις πληροφορίες που έχουν
συλλέξει σε δορυφόρο. «Οι πληροφορίες αυτές», λέει η κ. Μεγαλοφώνου, «αφορούν
τη θερμοκρασία, την υδροστατική πίεση, την ένταση του φωτός και γενικά το
θαλάσσιο περιβάλλον που προτιμά να ζει ο κόκκινος τόνος. Σήμερα, με το
μαρκάρισμα μπορούμε να δούμε και την ακριβή του θέση και το συμπέρασμα που
βγαίνει είναι ότι το ψάρι σχηματίζει κοπάδια και πραγματοποιεί εκτεταμένες
μεταναστεύσεις από τον Ατλαντικό στη Μεσόγειο, για αναπαραγωγή και διατροφή.
Μάλιστα η πιο μεγάλη μετακίνηση που παρατηρήσαμε ήταν από τις Μπαρμπάτες της
Ισπανίας στην Αρκτική θάλασσα. Πάντως οι περιοχές ωοτοκίας του είναι ο Κόλπος
του Μεξικού και η Μεσόγειος». Εκτός από το «μαρκάρισμα», στο ίδιο πρόγραμμα
πραγματοποιούνται γενετικές αναλύσεις και οι μελετητές πιστεύουν ότι σχετικά
σύντομα θα μπορούν να προχωρήσουν στη διαδικασία αναπαραγωγής. «Ακόμη είμαστε
στο στάδιο της έρευνας» επισημαίνει η κ. Μεγαλοφώνου. «Πάντως, ήδη στην
Ισπανία λειτουργεί μονάδα πάχυνσης τόνου, όπου γίνονται και οι σχετικές
μελέτες και αναλύσεις για να επιτευχθεί και η αναπαραγωγή».
Η φυσική αναπαραγωγή του τόνου, τα τελευταία χρόνια, συναντά μεγάλες
δυσκολίες, κυρίως από την παράνομη αλιεία σε εποχές ωοτοκίας. Όπως αναφέρει
έκθεση της Greenpeace, «κάθε χρόνο 50 έως 100 πλοία με σημαίες ευκαιρίας
αλιεύουν τα αποθέματα τόνου του Ανατολικού Ατλαντικού και της Μεσογείου κατά
την περίοδο της ωοτοκίας, παρά τη συμφωνία με την ICCAT ότι η αλιεία θα
σταματήσει αυτή την περίοδο». Επίσης και η αλιεία νεαρών τόνων (μικρότερων του
έτους) δημιουργεί πρόβλημα στην αναπαραγωγή του είδους καθώς χώρες όπως
αναφέρει η κ. Μεγαλοφώνου «η Ισπανία και η Γαλλία κυρίως, χρησιμοποιούν
εξοπλισμένα σκάφη με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και ραντάρ, με τα οποία
εντοπίζουν εύκολα τα κοπάδια και τα παγιδεύουν με κυκλικά δίχτυα. Με αυτό τον
τρόπο παγιδεύονται και νεαρής ηλικίας τόνοι αλλά και άλλα ψάρια, που μετά
εγκαταλείπονται στη θάλασσα νεκρά».
LINKS:
