Υπολείμματα δύο ιδιαίτερα τοξικών φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν κατά
κόρον παλαιότερα στους αεροψεκασμούς στη χώρα μας για την καταπολέμηση του
δάκου αναζητούν με μετρήσεις τους στο λάδι (με πολλές υποψίες και για το
μέλι) οι ειδικοί του Τμήματος Μέτρησης Υπολειμμάτων του Γενικού Χημείου του
Κράτους (ΓΧΚ).
|
Το κράτος έχει γεωπόνους, αλλά για τα… γραφεία. Οι γεωργοί μας, δίχως γνώσεις, αγοράζουν ό,τι τους συστήσει ο γείτονας ή το «πρατήριο» πώλησης φυτοφαρμάκων. Σκαλίζουν και ραντίζουν τη γη δίχως μέτρα αυτοπροστασίας
|
Πρόκειται για τις δραστικές χημικές ουσίες DIMETHOETE και FENTHION που
περιέχονται σε φυτοφάρμακα. Ειδικά για το dimethoete υπάρχουν ενδείξεις για
καρκινογένεση στον άνθρωπο. Η χρήση των δύο δραστικών ουσιών έχει απαγορευθεί
στη χώρα μας, αλλά δίνεται άδεια για περιορισμένη χρήση σε συγκεκριμένες
περιπτώσεις και περιοχές της Ελλάδας επιτρέπονται κατά εποχές αεροψεκασμοί
παρά τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που τους έχει κρίνει
παράνομους και αντισυνταγματικούς από το 1995!
Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις του ΓΧΚ, σε σύνολο 48 δειγμάτων λαδιού από
διάφορες περιοχές της χώρας μας, βρέθηκαν ίχνη της ουσίας dimethoete σε 29
δείγματα και της ουσίας fenthion σε 17 δείγματα. Όπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» η
προϊσταμένη του Τμήματος Μέτρησης Υπολειμμάτων του ΓΧΚ κ. Δ. Τσίπη, σε όλες
τις περιπτώσεις τα υπολείμματα είχαν τιμές κατώτερες από τα μέγιστα επιτρεπτά
όρια: «Αυτό δεν σημαίνει πως ήταν απολύτως εντάξει, αλλά ούτε κι ότι δεν
μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα προϊόντα στην κατανάλωση. Μoνο ένα δείγμα στα
48 έδωσε τιμές μεγαλύτερες από τα μέγιστα επιτρεπτά όρια στην ουσία
dimethoete. Σ’ αυτή την περίπτωση ειδοποιήσαμε το υπουργείο Γεωργίας, να δοθεί
σήμα ταχείας πληροφόρησης ώστε να κατασχεθούν οι (εναπομείνασες) ποσότητες του
συγκεκριμένου προϊόντος και να ενημερωθούν και οι υπόλοιπες χώρες της
Κοινότητας ότι βρέθηκε κάτι επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία».
Σε πιο πρόσφατη ακόμα ανάλυση 30 δειγμάτων λαδιού (1999) από διάφορες πάλι
περιοχές, στα 15 (50%) δείγματα εντοπίστηκαν και πάλι οι ουσίες dimethoete και
fenthion, αλλά σε τιμές που δεν ξεπερνούσαν τα ανώτατα επιτρεπτά όρια του
Διεθνούς Κώδικα Τροφίμων. Αυτό το «ανώτατο όριο» λειτουργεί κάπως
κατευναστικά, αλλά έχει τελικά μεγάλη σημασία πόσο λάδι π.χ. λαμβάνει κανείς
με την τροφή του καθημερινά…
Μια τρίτη μελέτη του ΓΧΚ αφορά τα υπολείμματα της δραστικής ουσίας “καρμπαρίλ
” στο κρασί λευκό και κόκκινο. Οι μετρήσεις έγιναν σε 45 δείγματα και το 30%
των δειγμάτων βρέθηκε με θετικές τιμές στη δραστική ουσία, αλλά κατώτερες από
τα ανώτατα επιτρεπτά όρια. Επικίνδυνες για το καταναλωτικό κοινό τιμές
δραστικών ουσιών εντοπίστηκαν μέσα στο ’99 από το ΓΧΚ σε εισαγόμενα από τρίτες
χώρες προϊόντα, κυρίως μπαχαρικά, τα οποία κατασχέθηκαν στα τελωνεία. Το
περίεργο περισσότερο τραγικό είναι πως η Ελλάδα ως χώρα θεωρεί τα εξαγόμενα
προϊόντα της ιδιαίτερα ασφαλή, αλλά πολύ συχνά δέχεται «επιστροφές» λόγω
εντοπισμού τοξικών υπολειμμάτων στους ελέγχους των άλλων χωρών!
Φορτία ελιάς μάς επιστράφηκαν από τη Γερμανία λόγω εντοπισμού της δραστικής
ουσίας fenthion στο εθνικό μας προϊόν. Το λάδι μας κρίθηκε ακατάλληλο προς
χρήση! Εμείς που το πήραμε πίσω το καταστρέψαμε; Υπάρχει πρωτόκολλο
καταστροφής ή οι τόνοι ελιάς έχουν ήδη μπει και καταναλωθεί στα σπίτια μας;
Πρωτόκολλο δεν υπάρχει. Και πιθανότατα φάγαμε εμείς τις ελιές…
Τα πιο «βρώμικα» όλων!
DDT: εντομοκτόνο, απαγορευμένο στην Ελλάδα από το 1972, προκαλεί
καρκίνο και βλάβες στο νευρικό σύστημα. Παρουσιάζει μεγάλη χρονική παραμονή
στο έδαφος και στα συντηρούμενα τρόφιμα.
Lindane: εντομοκτόνο, περιορισμένης χρήσης στην Ελλάδα, απαγορευμένο σε
πολλές χώρες και με μεγάλη υπολειμματικότητα.
Drins (Dieldrin, Aldrin, Endrin): εντομοκτόνα, απαγορευμένα στην Ελλάδα
από το 1972, καρκινογόνα. Προκαλούν σοβαρές βλάβες στον εγκέφαλο.
2,3,5-Τ: ζιζανιοκτόνο, απαγορευμένο στην Ελλάδα, περιέχει προσμίξεις
3,37,8 διοξίνης που είναι ισχυρό καρκινογόνο.
Heptachlor: εντομοκτόνο, απαγορευμένο στην Ελλάδα, καρκινογόνο.
Paraquat: ζιζανιοκτόνο, επιτρέπεται στην Ελλάδα, απαγορευμένο σε πολλές
χώρες, ισχυρά τοξικό για σχεδόν όλα τα ζώα και τον άνθρωπο.
Pentachlorophenol: εντομοκτόνο, επιτρέπεται στην Ελλάδα στη συντήρηση
ξυλείας, προκαλεί βλάβες στο συκώτι και στο νευρικό σύστημα.
Campechlor: εντομοκτόνο, απαγορευμένο στην Ελλάδα, αντικατέστησε σε
πολλές χώρες το DDT, έχει όμως τις ίδιες παρενέργειες.
Parathion: εντομοκτόνο νευροτοξικό, επιτρέπεται στην Ελλάδα, ισχυρά
τοξικό.
Ethylene Dibromide: μυκητοκτόνο, επιτρέπεται στην Ελλάδα, ισχυρό
καρκινογόνο.
Chlordimeform: εντομοκτόνο, απαγορευμένο στην Ελλάδα, ισχυρά τοξικό,
προκαλεί καρκίνο και βλάβες στο στομάχι.
«Τίποτα δεν φυτρώνει αν δεν ρίξεις φάρμακα! »
Διανύουμε από χρόνια την εποχή που ακόμη και τα πιο δραστικά φυτοφάρμακα
έπαψαν να είναι… αποτελεσματικά. Η γη κορέστηκε, κουράστηκε και παραμένει
χέρσα, «τίποτα δεν φυτρώνει αν δεν ρίξεις φάρμακα! Τα παράσιτα, τα έντομα και
οι κάμπιες, έγιναν τόσο ανθεκτικά που δεν καταλαβαίνουν τίποτα…». Ο πρόεδρος
του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μεσολογγίου κ. Ν. Ρήγας είναι κατηγορηματικός:
«Έχουμε φέτος πρόβλημα κάμπιας στο τριφύλλι και σε κηπευτικά. Κανένα
φυτοφάρμακο όσα κι αν δοκιμάστηκαν δεν την “τρώει”. Αλλά ο αγρότης θέλει
να σώσει τη σοδειά του, αλλιώς πάει χαμένος. Και δοκιμάζει ό,τι του λένε,
ξεφεύγοντας από κάθε όριο. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα…». Το λάδι της
Αιτωλοακαρνανίας πηγαίνει στο ελεύθερο εμπόριο και από εκεί «φεύγει» για
εξαγωγή. Το θέμα είναι αν εξάγουμε πάντα… ελληνικό λάδι: «Κανείς δεν το…
ξέρει», λέει ο κ. Ρήγας. «Τα εξαγώγιμα λάδια μας δεν είναι πάντα ελληνικά.
Στην αγορά υπάρχει ένα συνονθύλευμα ελληνικών και ξένων λαδιών. Εμείς
αγοράζουμε π.χ. από Τουρκία και Ιταλία, αλλά και εξάγουμε σε Τουρκία και
Ιταλία είναι στη μέση το θέμα της εκμετάλλευσης των επιδοτήσεων
εισαγωγέων…».
Τραγέλαφος! Υπάρχει πιθανότητα ακόμη και εξαγώγιμο ελληνικό λάδι να…
επανεισαχθεί κανείς δεν ξέρει πόσο νοθευμένο ή αναμεμειγμένο με άλλα λάδια
και να εξαχθεί εκ νέου! «Η μόνη χώρα που δέχεται προϊόντα με ελάχιστους ή
καθόλου ελέγχους, είναι η… Ελλάδα σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν
γίνονται δεκτά προϊόντα αν δεν θεωρηθούν τέλεια ως προς την ποιότητα και τις
προδιαγραφές τους. Οι ξένοι θεωρούν τα δικά μας προϊόντα μειονεκτικά, γι’ αυτό
και έχουμε μεγάλο πρόβλημα και με τις εξαγωγές μας και με “επιστροφές”. Ο
καθένας στην Ελλάδα μπορεί να παράγει και να συσκευάζει ό,τι θέλει δίχως καμιά
κρατική παρέμβαση. Το κράτος έχει γεωπόνους αλλά για τα… γραφεία. Και το 90%
των γεωργών μας είναι αγράμματοι και δίχως γνώση για την επικινδυνότητα των
φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούν στις καλλιέργειές τους…».
Οι παραγωγοί δεν έχουν γνώσεις, οι γεωπόνοι δεν επιβλέπουν
Δεν είναι εύκολο να προσεγγίσει κανείς το μέγεθος της κατάχρησης των
φυτοφαρμάκων από τους παραγωγούς. Το πρόβλημα που αντιμετώπισαν με την περσινή
σοδειά καπνού οι καπνοπαραγωγοί και η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών
Αιτωλοακαρνανίας, είναι χαρακτηριστικό της έλλειψης γνώσης των παραγωγών, της
έλλειψης επίβλεψης των καλλιεργειών από γεωπόνους, αλλά και της έλλειψης
κρατικής παρέμβασης. Τα καπνά συγκεντρώθηκαν κανονικά και πουλήθηκαν στους
αγοραστές. Δεν υπήρχε κανένα εμφανές πρόβλημα μέχρι που κάποιοι αγοραστές
πολυεθνικές εταιρείες διαμαρτυρήθηκαν για μεγάλη υπολειμματικότητα δραστικών
ουσιών σε καπνά της περιοχής Αγρινίου τα γνωστά «μυρωδάτα» Αγρινίου. Οι
μετρήσεις σε δείγματα έδειξαν υπολειμματικότητα έως και τέσσερις – πέντε φορές
πάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια της Κοινότητας. Το πρόβλημα αφορούσε μια
ποικιλία καπνών, η ποσότητα της οποίας υπολογίστηκε σε 3.000 τόνους! Όπως μού
εξηγεί ο διευθυντής της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Αιτωλοακαρνανίας κ. Π.
Ζωγράφος, «κινητοποιήθηκε άμεσα ο μηχανισμός της Ένωσης και εννέα δικοί μας
γεωπόνοι ενημέρωναν όλη τη χρονιά συστηματικά τους καπνοπαραγωγούς της
περιοχής, επέβλεπαν τις καλλιέργειες και έκαναν δικές τους μετρήσεις. Η φετινή
μας σοδειά είναι “καθαρή” σε εκατό μετρήσεις που κάναμε, ένα ή δυο δείγματα
προσέγγιζαν απλώς το ανώτατο όριο υπολειμματικότητας. Το πρόβλημα που
αντιμετωπίσαμε πέρυσι ήταν μια προειδοποίηση, ένα καμπανάκι που έλεγε “ως εδώ
και μη παρέκει”. Και ακούσαμε το καμπανάκι…». Τι απέγιναν οι 3.000 τόνοι
καπνού «μυρωδάτου» Αγρινίου; Δεσμεύθηκαν και καταστράφηκαν; «Φυσικά και όχι »,
παραδέχεται ο κ. Ζωγράφος. «Πουλήθηκαν στην Κίνα»! «Δεν είναι μόνο τα
φυτοφάρμακα, είναι και τα λιπάσματα, για τα οποία το υπουργείο Γεωργίας
επιμένει να μην υλοποιεί τις δεσμεύσεις όσον αφορά στις άδειες λειτουργίας
καταστημάτων πώλησης λιπασμάτων. Το 30% των λιπασμάτων και μιλάμε για
χιλιάδες τόνους διανέμονται από ανθρώπους δίχως καμία γνώση. Κάποιοι που
πουλάνε τσιμέντα, πουλάνε και… λιπάσματα. Δίνουν ό,τι έχουν και όσα
περισσότερα δώσουν, τόσο καλύτερα είναι. Έτσι οι γεωργοί χρησιμοποιούν λάθος
λιπάσματα με κίνδυνο και για τις καλλιέργειες λάθος δόσεις, σε λάθος
εποχές. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει με τα “χλωρικά” που είναι φθηνά και εισάγονται
από πρώην ανατολικές χώρες. Κάποια απ’ αυτά, ελέγχονται αφού πέσουν στα
χωράφια…». «Στην περιοχή Αιτωλοακαρνανίας υλοποιείται ένα πρόγραμμα
ολοκληρωμένης διαχείρισης γεωργικής παραγωγής με προδιαγραφές λιπασμάτων και
σωστού χειρισμού γεωργικών φαρμάκων. Θα γίνονται συστηματικές αναλύσεις
εδαφών, λιπασμάτων, φύλλων, υδάτων. Βρισκόμαστε στο στάδιο κατασκευής του εργοστασίου…».
Υποσχέσεις ότι θα καταργηθούν τέτοιες ουσίες έως το 2005
Οι δύο δραστικές χημικές ουσίες fenthion και dimethoete ανήκουν στις πλέον
τοξικές και δηλητηριώδεις. Χ «Έχουν οξεία αλλά και χρόνια τοξική δράση» εξηγεί
στα «ΝΕΑ» ο κ. Στέλιος Ψωμάς, διευθυντής του ελληνικού τμήματος της
Greenpeace. «Αποδεδειγμένα τα οργανοφωσφορικά βιοκτόνα όπου ανήκουν είναι
τοξικά για το ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις,
αναπαραγωγικές ανωμαλίες, αλλά και αύξηση στη συχνότητα πολλών μορφών καρκίνου
στομάχου, πνευμόνων και κύστης. Γι’ αυτόν άλλωστε τον λόγο πολλοί διεθνείς
οργανισμοί έχουν ζητήσει την κατάργηση όλων των οργανοφωσφορικών βιοκτόνων και
η Ελλάδα υποσχέθηκε, στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βαρκελώνης, ότι θα
καταργήσει όλες αυτές τις ενώσεις, το αργότερο μέχρι το 2005».
