Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, έχει ήδη διατυπωθεί ένας σχετικιστικός λόγος, σύμφωνα με τον οποίο, τελικά, τα καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης ήταν πολύ καλύτερα από «τον καπιταλισμό». Η νεοκομμουνιστική αυτή προσέγγιση παραβλέπει κατά σύστημα τη γραφειοκρατία και, κυρίως, την ανελευθερία, τη λογοκρισία και τους διωγμούς των πολιτικών αντιπάλων, συστατικά εκείνων των ολοκληρωτισμών.

Προσωπικώς, όταν θέλω να αναφερθώ στον αυταρχικό χαρακτήρα του τότε ανατολικού μπλοκ, ανακαλώ την ιστορία που αφηγούνταν ο μακαρίτης ζωγράφος Στέλιος Αναστασιάδης (ο Κακομοίρας της «Χαμένης άνοιξης», τελευταίου μυθιστορήματος του Τσίρκα), ο οποίος έζησε στην ελληνική κοινότητα της Βουδαπέστης, μαζί με Ελληνες που είχαν διωχθεί στον Εμφύλιο (ανάμεσά τους, ο λογοτέχνης Δημήτρης Χατζής και ο γλύπτης Μέμος Μακρής). Στην ερώτηση «τι έκανες στη Βουδαπέστη;», ο Αναστασιάδης απαντούσε: «Πήδαγα τον Μάρκο (Βαφειάδη)». Δηλαδή;

«Υπήρχε μια πλάκα γραμμοφώνου με έναν ηρωικό θούριο που έλεγε «Εις τα ψηλά μας τα βουνά / γεια σου και χαρά σου Μάρκο μου. / Βροντούνε τα κανόνια, μπουμ, μπουμ, μπουμ, καλέ μπουμ, μπουμ, μπουμ». Την τελευταία φάση του Εμφυλίου, και στην ήττα, δεν υπήρχε δυνατότητα να τυπωθεί νέα πλάκα, με το όνομα του Ζαχαριάδη, αντί του Μάρκου. Ετσι κι εγώ, που ήμουν ο μικρότερος στην οργάνωση Βουδαπέστης, είχα εκπαιδευτεί στον χειρισμό γραμμοφώνου. Οταν στις τελετές της οργάνωσης παίζαμε την παλιά πλάκα με το συγκεκριμένο τραγούδι, έπρεπε να σηκώσω τη βελόνα μετά το «γεια σου και χαρά σου» και να την ξαναφήσω αμέσως μετά, στο «βροντούνε τα κανόνια». Ε, αυτό έκανα στη Βουδαπέστη. Πήδαγα τον Μάρκο».

Ο Αναστασιάδης, λίγο μετά, συνελήφθη ως αντεπαναστάτης, κλείστηκε σε ψυχιατρείο, απ’ όπου δραπέτευσε και πέρασε στη Δύση μέσα από ναρκοπέδιο. Ηταν από τους τυχερούς.

Τελευταία Νέα