Αναζήτηση
Σήμερα που η δημοκρατία μας γιορτάζει τα σαράντα χρόνια της, θα πρέπει νομίζω να το παραδεχτούμε: η περίοδος που άνοιξε με τη Μεταπολίτευση του 1974 αποτελεί μακράν την καλύτερη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Κι αυτό επειδή η «Μεταπολίτευση» (όπως έχει συνοπτικά ονομαστεί) κατόρθωσε να συγκεντρώσει συνολικά τα τέσσερα βασικά ζητούμενα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πολιτείας:
1. Δημοκρατική λειτουργία
2. Οικονομική ανάπτυξη
3. Πολιτική σταθερότητα
4. Κοινωνικό κράτος
Δεν το θυμίζω τυχαία. Το θυμίζω επειδή η κοινωνική και ψυχολογική διαταραχή της τελευταίας τετραετίας οδήγησε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού να αμφισβητεί συνολικά ό,τι προηγήθηκε ή (ακόμη χειρότερα) να χρεώνει τη σημερινή δύσκολη κατάσταση σε όσους και σε όσα έχουν προηγηθεί.
Μια δύσκολη κατάσταση η οποία (στη χειρότερη περίπτωση) μάς πήγε δέκα χρόνια πίσω _ δεν είναι λίγα, αλλά δεν είναι και «η κοινωνική γενοκτονία» που λέει ο Μαζιώτης…
Η διαταραχή δικαιολογεί ίσως τις γενικεύσεις και τα ισοπεδωτικά αποφθέγματα. Ακόμη περισσότερο που η περίοδος για την οποία μιλάμε δεν στερείται παθογενειών και στρεβλώσεων.
Η δημοκρατική λειτουργία έρεπε συχνά στον λαϊκισμό και τη φαυλότητα.
Η οικονομική ανάπτυξη ενίσχυσε τις ανισότητες και τον εύκολο πλουτισμό.
Η πολιτική σταθερότητα στηρίχτηκε σε ένα ανίκανο κι ενίοτε διεφθαρμένο πολιτικό προσωπικό.
Το κοινωνικό κράτος αποδείχθηκε συχνά ο πελατειακός μηχανισμός μιας αδίστακτης κομματοκρατίας.
Ολα αυτά ισχύουν και είμαι ο τελευταίος που θα κάνει ότι δεν τα βλέπει. Δεν προτείνω καν να μοιράσουμε συχωροχάρτια.
Αλλά πίσω από τον συμψηφισμό και την απαλλαγή ελλοχεύει ένας ακόμη μεγαλύτερος κίνδυνος: η ενοχοποίηση των πάντων και, τελικά, η δαιμονοποίηση της ίδιας της δημοκρατίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η ακραία και ισοπεδωτική κριτική στη δημοκρατία μας προέρχεται κυρίως από εκείνους που θέλουν (με τον έναν ή τον άλλον τρόπο) να την καταργήσουν. Από τα δυο άκρα του πολιτικού φάσματος.
Προέρχεται από εκείνους που μας προτρέπουν να πετάξουμε το μωρό μαζί με τα βρωμόνερα.
Κι αυτό είναι επικίνδυνο.
Ο Τζον Ρολς στον «Πολιτικό Φιλελευθερισμό» αποδίδει την κατάρρευση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης όχι μόνο στις οικονομικές ή κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν αλλά και στην απροθυμία των πολιτικών ελίτ να υπερασπιστούν το πολιτικό σύστημα και να το κάνουν να λειτουργήσει.
Πολύ φοβούμαι ότι σε ένα αντίστοιχο σημείο έχει φτάσει σήμερα η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Το πολιτικό σύστημα απειλείται από εκείνους ακριβώς που θα έπρεπε να το υπερασπίζονται.
Θέλω να ελπίζω, βεβαίως, ότι τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν τελικά όπως στη Γερμανία του ’30.
Αλλά δεν είμαι και σίγουρος.
