Ο Τζον Κένεντι εκστόμισε τη διάσημη φράση του «Ich bin ein Berliner» στο απόγειο της δημοτικότητάς του. Επρόκειτο για μια επίσκεψη στο Δυτικό Βερολίνο γεμάτη συμβολισμούς: Ηταν Ιούνιος του 1963, στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου, μέσα στην πόλη που βίωνε όσο καμία άλλη στην Ευρώπη τον μεταπολεμικό διχασμό. Μισό αιώνα μετά, ο Μπαράκ Ομπάμα, στη δύση της προεδρίας του, επισκέπτεται την Αθήνα. Την πρωτεύουσα της χώρας που χτυπήθηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή από την οικονομική κρίση. Εάν ο Ψυχρός Πόλεμος σημάδεψε την προεδρία Κένεντι, η οκταετία Ομπάμα είχε ως πολιτικό υπόστρωμα τη χειρότερη μεταπολεμική οικονομική κρίση. Και είχε την Ελλάδα ως το θέατρο των δημοσιονομικών επιχειρήσεων. Για την οποία οι Αμερικανοί αναγκάστηκαν να παρέμβουν ουκ ολίγες φορές στη διάρκεια της κρίσης.

Θα είναι η Αθήνα για τον Ομπάμα ό,τι ήταν το Βερολίνο για τον Κένεντι; Αν κοιτάξει κανείς πλάνα της εποχής, θα δει κόσμο κρεμασμένο στα μπαλκόνια του Βερολίνου να ζητωκραυγάζει υπέρ του αμερικανού προέδρου. Εκδηλώσεις λατρείας δεν αναμένονται στην Αθήνα για τον Ομπάμα, αλλά είναι πρόδηλο ότι ο αμερικανός πρόεδρος θα ήθελε να χρησιμοποιήσει τον Ιερό Βράχο ως κάδρο μιας από τις τελευταίες πολιτικές του παρεμβάσεις στο διεθνές πεδίο.

Η ομιλία του την ερχόμενη Τετάρτη δεν θα γίνει τελικά στον Λόφο της Πνύκας για λόγους ασφαλείας, αλλά σε κάποιον κλειστό και καλύτερα ελεγχόμενο χώρο. Αναμένεται πάντως να συγκεντρώσει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Δεν είναι μόνο το τηλεοπτικό καδράρισμα με φόντο την Ακρόπολη. Ούτε αφορά μόνο την πολιτική παρακαταθήκη ενός Δημοκρατικού προέδρου που επένδυσε χρόνο και πολιτική ενέργεια στην ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας και υγειονομικής ασφάλισης για τους πολίτες της χώρας του, υπερασπίστηκε το δικαίωμα γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και αυστηροποίησε το θεσμικό πλαίσιο της οπλοκατοχής. Ολος ο δυτικός κόσμος περιμένει να ακούσει από τον Ομπάμα μια ομιλία – απάντηση στον λαϊκισμό που κατακλύζει τις δυτικές κοινωνίες και το τσουνάμι οργής απέναντι στο πολιτικό κατεστημένο. Ισως και δημόσιας αυτοκριτικής για τις αποτυχίες και τα λάθη της δικής του προεδρίας, υπό το πρίσμα βέβαια της αναπάντεχης εκλογής Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Οπως σημειώνουν πλέον και διεθνείς αναλυτές, η επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα είναι ίσως περισσότερο σημαντική για τον ίδιο από ό,τι για τη χώρα μας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Μπαράκ Ομπάμα θα κάνει εκτενείς αναφορές στις έννοιες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας από τη γενέτειρά της. Και θα αναδείξει την ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα μας παρά την πρωτοφανή οικονομική κρίση.

Πέραν των υψηλών συμβολισμών της, η επίσκεψη Ομπάμα οφείλει να αξιολογηθεί και ως προς την ουσία της. Πλέον είναι σαφές ακόμη και για τους κυβερνητικούς –που βέβαια δεν το ομολογούν δημοσίως –ότι οι αναφορές του αμερικανού προέδρου στο ζήτημα του ελληνικού χρέους, που αφορά κυρίως τη Γερμανία και δευτερόντως τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δεν μπορούν να επηρεάσουν την εξέλιξη των πραγμάτων. Οι θέσεις της διοίκησης Ομπάμα για το θέμα είναι γνωστές, όμως η περίπτωση της Ελλάδας θα βρεθεί σύντομα στο ραντάρ της νέας διοίκησης του Λευκού Οίκου. Αν κρίνουμε από τις προεκλογικές δηλώσεις Τραμπ, ο νέος πρόεδρος δεν επιθυμεί να ασχοληθεί με την περίπτωση της χώρας μας και θέλει να αφήσει τις τύχες της Ελλάδας στα χέρια του Σόιμπλε. Ολα αυτά βέβαια μένει να αποδειχθούν στην πράξη. Εάν δηλαδή ο Ντόναλντ Τραμπ δει στην περίπτωση της Ελλάδας μια ευκαιρία για την έκφραση του αμερικανικού απομονωτισμού ή εάν επαναξιολογήσει τα οφέλη της Αμερικής από μια συμπαγή ευρωζώνη και μια σταθεροποιημένη Ελλάδα.

Το Προσφυγικό και το Κυπριακό

Ο πρόεδρος Ομπάμα αναμένεται επίσης να μιλήσει για το Προσφυγικό και να συγχαρεί τις ελληνικές Αρχές για την αφοσίωση που έδειξαν στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Οι σκέψεις που υπήρχαν για μετάβαση σε κάποιο νησί του Αιγαίου φαίνεται να εγκαταλείπονται, όμως στο μήνυμά του ο αμερικανός πρόεδρος αναμένεται να υπενθυμίσει ότι η διαχείριση του Προσφυγικού θα γίνει μόνο με συντονισμένη διεθνή κινητοποίηση και δεν μπορεί να περιλαμβάνει χτίσιμο φρακτών, αποκλεισμό συνόρων και μονομερείς ενέργειες. Κανείς δεν περιμένει βέβαια να ακούσει αυτοκριτική από το στόμα του αμερικανού προέδρου για τις δυτικές επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή που υποδαύλισαν την προσφυγική κρίση. Η Αθήνα αναμένει επίσης ενθαρρυντικά λόγια για την επίλυση του Κυπριακού, θέμα που η Αμερική εντάσσει στο κομμάτι της γεωπολιτικής σταθερότητας της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα αποτελεί τον πρώτο σταθμό του αποχαιρετιστήριου ταξιδιού του Μπαράκ Ομπάμα στην Ευρώπη, ενός ταξιδιού που αντίθετα με την πρακτική προηγούμενων αμερικανών προέδρων δεν συνδυάστηκε με πέρασμα από την Τουρκία. Μετά την Αθήνα ακολουθεί το Βερολίνο και έπειτα το Περού, που θα κλείσει το 52ο ταξίδι στο εξωτερικό του αμερικανού προέδρου –ο οποίος στο επόμενο δίμηνο θα πρέπει να επεξεργαστεί τρόπους ομαλής μετάβασης στη νέα αμερικανική διοίκηση, αλλά και διάσωσης των πυλώνων της οκταετούς του θητείας που ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έχει σαφέστατα εννοήσει πως πρόκειται να καταργήσει.

Τελευταία Νέα