«Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να προβλέψουμε τις τιμές των μετοχών ή των ομολόγων για τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες. Ομως είναι δυνατό να προβλέψουμε την ευρεία πορεία των τιμών αυτών για μεγαλύτερες περιόδους, όπως είναι τα επόμενα τρία με πέντε χρόνια. Αυτό διαπίστωσαν και ανέλυσαν οι βραβευμένοι (με το Νομπέλ Οικονομικών) της φετινής χρονιάς».
Με την ανακοίνωση αυτή η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών απένειμε το Νομπέλ Οικονομίας 2013 σε τρεις αμερικανούς καθηγητές, τον 74χρονο Γιουτζίν Φέιμα, τον 60χρονο Λαρς Πίτερ Χάνσεν και τον 67χρονο Ρόμπερτ Σίλερ. Οι τρεις πήραν το Νομπέλ επειδή ερεύνησαν ο καθένας χωριστά το πώς διαμορφώνονται οι τιμές στις αγορές και πώς αυτές επηρεάζονται σε μακροπρόθεσμη βάση. Πρόκειται για την πορεία των μετοχών, των ομολόγων, αλλά και των τιμών των ακινήτων. Η καλύτερη κατανόηση των παραγόντων αυτών θεωρείται ότι βοηθά στην καλύτερη λειτουργία των αγορών και επιτρέπει στους επενδυτές να αναγνωρίζουν ευκολότερα και –κυρίως –γρηγορότερα τη δημιουργία φούσκας.

Ο Φέιμα και ο Χάνσεν είναι καθηγητές στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ενώ ο Σίλερ είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ. Οι τρεις άνδρες εξήγησαν τις δυνάμεις που καθορίζουν την πορεία των αγορών και τα αποτελέσματα της δουλειάς τους βοήθησαν σημαντικά μεγάλες εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται στη διαχείριση χαρτοφυλακίων. Οι έρευνες των τριών καθηγητών συνέβαλαν επίσης στη δημιουργία πολύ σημαντικών εργαλείων οικονομετρικής ανάλυσης.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΟΧΕΣ. Ο Φέιμα θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας των σύγχρονων χρηματοοικονομικών, κυρίως λόγω των μελετών του που πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του 1960 πάνω στη θεωρία της αποτελεσματικότητας των αγορών. Ο ίδιος ανακάλυψε ότι όταν οι αγορές λειτουργούν σωστά, οι τιμές μέσα στις αγορές αυτές αντικατοπτρίζουν όλες τις τελευταίες πληροφορίες. Επομένως, οι προσπάθειες να κερδίσει κανείς επιλέγοντας μεμονωμένες μετοχές ήταν συχνά άκαρπες. Οι ανακαλύψεις του συνέβαλαν στη δημιουργία επενδυτικών σχημάτων που ποντάρουν περισσότερο στην πορεία δεικτών παρά μεμονωμένων μετοχών.
Δυο δεκαετίες αργότερα ο Σίλερ κατέληξε σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα. Ανακάλυψε ότι η βραχυπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των αγορών διαρκούσε λιγότερο από όσο πίστευε κανείς. Αντίθετα, οι τιμές παρουσίαζαν σημαντικές διακυμάνσεις οι οποίες δεν μπορούσαν να δικαιολογηθούν πάντα από οικονομικά μεγέθη. Ουσιαστικά ο ίδιος έδειξε ότι οι τιμές των μετοχών μεταβάλλονται λόγω πολλών παραγόντων και ότι δεν κινούνται πάντα με βάση τη λογική.
Ο Σίλερ είχε γίνει πολύ γνωστός πριν να λάβει το βραβείο Νομπέλ, αφού τα προηγούμενα χρόνια είχε κατορθώσει να προβλέψει με επιτυχία το σκάσιμο της φούσκας των τεχνολογικών μετοχών αρχικά και των ακινήτων στη συνέχεια. Εχει μάλιστα δώσει το όνομά του στον πιο σημαντικό δείκτη παρακολούθησης τιμών ακινήτων στις ΗΠΑ.

Ο Χάνσεν κατάφερε να αναπτύξει ειδικό οικονομετρικό εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται από αναλυτές των αγορών. Το εργαλείο αυτό μπορεί να προσδιορίσει τις σχέσεις μεταξύ πολλών μεταβλητών. Ουσιαστικά ανακάλυψε μια στατιστική μέθοδο με την οποία ελέγχονται θεωρίες για το πώς κινούνται οι τιμές στις αγορές. Οι καθηγητές Γιουτζίν Φέιμα, Λαρς Πίτερ Χάνσεν και Ρόμπερτ Σίλερ θα λάβουν μαζί με το βραβείο 1,2 εκατ. δολάρια, τα οποία θα τα μοιραστούν μεταξύ τους.