Ο Ευριπίδης ήταν ο αιρετικός της ιδρυτικής τριανδρίας, σε πείσμα του θεοσεβούμενου Αισχύλου. Αυτά δεν μαθαίναμε, μία ώρα πριν ή μία ώρα μετά το μάθημα των Θρησκευτικών; Η Αντιγόνη και ο Σωκράτης ήταν «χριστιανοί προ Χριστού»: πίστευαν στο δικό τους δαιμόνιο και ας γίνονταν παρανάλωμα της βίας. Ο Παπαδιαμάντης πρώτα ήταν «σαλός του Θεού» και μετά επιλογή λογοτεχνικών κειμένων στο Γυμνάσιο. Στην ίδια συλλογή το μπεστ σέλερ ήταν οι χριστιανικές αλληγορίες του Αντώνη Σαμαράκη. Ενας οικουμενικός συναισθηματισμός με τα δικά του σλόγκαν. Στον προθάλαμο των Πανελλαδικών, πάλι, το απόλυτο λυσάρι στην Εκθεση ήταν ο Παπανούτσος. Ενας τυφλοσούρτης που απέρριπτε οποιονδήποτε νεωτερισμό και επένδυε στις ιερεμιάδες για την απώλεια της γλώσσας.

Η ελληνική εκπαίδευση περιέχει πολύ συναίσθημα, κόντρα στην ορθολογική Ευρώπη, όπου βέβαια τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο με συννεφιά, τα άμοιρα. Θυμάμαι κάποτε έναν συμμαθητή μου –από αυτούς που χτυπούσαν εικοσάρια –να υπερασπίζεται, σε ένα αυτοσχέδιο ψευτοδίλημμα, τον Καζαντζάκη έναντι εκείνου του «μισάνθρωπου» Κάφκα.

Γι’ αυτό η μάχη χαρακωμάτων στο μάθημα των Θρησκευτικών είναι ένα μόνο κομμάτι του βαθύτερου δογματισμού. Και θα είναι σίγουρα χαμένη μέχρι τη στιγμή που η θρησκειολογία θα αντικαταστήσει την αποστήθιση αμφίων, φυλών του Ισραήλ, οικουμενικών συνόδων και μυστηρίων. Μέχρι τη στιγμή που τα βιβλία της Φυσικής συμπεριλάβουν το μποζόνιο στη δομή της ύλης. Ως μποζόνιο, όχι ως «σωματίδιο του Θεού».