Πριν από λίγο καιρό, χάσαμε έναν συμφοιτητή μου που ήταν και καλός φίλος. Μια σοβαρή αρρώστια άφησε στη μέση σειρά από δραστηριότητες, ενδεικτικές ενός ακάματου δημιουργικού ανθρώπου. Στην κηδεία συζητούσαμε ότι όλα τα σπουδαία και δημιουργικά που πρόλαβε να κάνει ο μακαρίτης τα έκανε μολονότι δεν είχε πάρει πτυχίο από τη σχολή –χρωστούσε αρκετά μαθήματα κι ύστερα, όταν άρχισε να δουλεύει, πρακτικά το πτυχίο δεν του χρησίμευε σε τίποτα, οπότε το ξέχασε.

Μερικούς μήνες μετά, ο μεν φίλος μου λείπει απ’ τους δικούς του, ο δε κωδικός αριθμός του φοιτητικού μητρώου του συνεχίζει να είναι καταγεγραμμένος στη γραμματεία της σχολής του. Μαζί, είναι καταγεγραμμένοι οι αριθμοί μερικών ακόμα που είχαν την ατυχία να πεθάνουν, ορισμένων άλλων που τα παράτησαν και πολλών ακόμα που χρωστάνε μαθήματα –συνήθως πολλά. Αναλόγως, σε όλες τις πανεπιστημιακές σχολές σε ολόκληρη την Ελλάδα, στα μητρώα, υπάρχουν εγγραφές ανάλογων περιπτώσεων.

Πρακτικά, όλες αυτές οι εγγραφές αφορούν πρόσωπα τα οποία δεν μπορούν να επιστρέψουν στη σχολή και να πάρουν το πτυχίο. Εκτός από τους πεθαμένους, που αντικειμενικά δεν μπορούν, αδυνατούν και όσοι τα παράτησαν πριν από πέντε, δέκα, δεκαπέντε ή είκοσι πέντε χρόνια. Πώς να γυρίσεις πίσω, να πιάσεις τα βιβλία, να γεφυρώσεις τον χρόνο, αφομοιώνοντας μάλιστα τις επιπλέον γνώσεις που προστέθηκαν στο επιστημονικό αντικείμενό σου ή τις νεότερες διδακτικές μεθόδους, κι όλα αυτά για να πάρεις ένα χαρτί το οποίο, σε γενικές γραμμές, δεν σου χρησιμεύει πια;

Ολα αυτά, κανονικά, τα γνωρίζουν οι πρυτάνεις των πανεπιστημίων, διότι προφανώς ζουν εδώ, δεν έχουν έλθει από άλλο πλανήτη. Γνωρίζουν απολύτως τι σημαίνει «αιώνιος φοιτητής», πόσο μη οργανική είναι η σχέση του με τις σχολές, πόσο αδιάφορος είναι (ως επί το πλείστον) για να επιστρέψει, όχι για μάθημα αλλά ούτε καν για το χαρτί. Αλλά τότε γιατί διαφωνούν όλοι αυτοί να διαγράφονται; Γιατί μιλούν για τη δημιουργία κοινωνικού προβλήματος, γιατί εκτιμούν ότι είναι κοινωνικό πρόβλημα η διαγραφή των αιώνιων φοιτητών και δεν είναι κοινωνικό πρόβλημα ότι τα πανεπιστήμια (όχι μόνο η γραφειοκρατία τους) είναι υποχρεωμένα να θεωρούν οργανικούς φοιτητές δεκάδες χιλιάδες ανύπαρκτους (η σχετική ανακοίνωση της συνόδου των πρυτάνεων τούς ανεβάζει στο 1/3 των φοιτούντων);

Είναι απλό. Διότι τα πανεπιστήμια μετράνε τις χρηματοδοτήσεις τους από το δημόσιο ταμείο και επί τη βάσει των αριθμών των φοιτητών που μπορούν να παρουσιάζουν. Συνεπώς δεν τους νοιάζει καν αν οι τύποις φοιτητές ανάμεσά τους ζουν, αν νοιάζονται, αν θέλουν να θεωρούνται φοιτητές. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να μετριούνται, να μπορούν να εμφανίζουν αριθμούς ως διαπραγματευτικά όπλα. Τηρουμένων των αναλογιών, οι αιώνιοι φοιτητές δεν διαφέρουν από τους ανάπηρους ή τους νεκρούς που συνταξιοδοτούνται.

Η μόνη διαφορά: την (όποια) μεταρρύθμιση του πανεπιστημίου δεν την επέβαλε κανένα Μνημόνιο.