Εχει άδικο η αντιπολίτευση. Εχουν άδικο όσοι καταλογίζουν στον Αλέξη Τσίπρα σχέδιο εξόδου από το ευρώ και ρήξης με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μπορεί η εσωκομματική του αντιπολίτευση να ήθελε ανοιχτά τη δραχμή. Μπορεί η φορά των πρωθυπουργικών χειρισμών να κατατείνει αντικειμενικά στην υλοποίηση αυτής της φαντασίωσης. Ομως, ο Πρωθυπουργός δεν φαίνεται πως είχε σχεδιάσει αυτό το αποτέλεσμα.

Αν ο Τσίπρας ήθελε τη ρήξη, γιατί έβαλε προηγουμένως την υπογραφή του σε ένα πακέτο μέτρων 8 δισ.; Αν είχε εξαρχής σκοπό να δραπετεύσει από τη νομισματική φυλακή του ευρώ για να ξαναστήσει μια χώρα όπως τη φαντάζεται, γιατί φιλήθηκε με τη νεοφιλελεύθερη λιτότητα;

Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι ότι την ώρα που υπέγραφε αυτό το προμνημόνιο, ήθελε ειλικρινώς τη συμφωνία. Την ήθελε, αλλά δεν την άντεξε. Δεν άντεξε το βάρος της απόφασης, που πιθανότατα θα δίχαζε το κόμμα του. Και αντί να διχάσει το κόμμα του, προτίμησε να διχάσει την κοινωνία.

Κάποιοι επιμένουν ότι ο Τσίπρας είχε υπολογίσει ακόμη και την παρόξυνση της ανασφάλειας, που συντελείται ήδη με το κλείσιμο των τραπεζών. Του αποδίδεται η επίγνωση ότι μόνο σε χαοτικές συνθήκες θα μπορούσε να οδηγήσει την κοινωνία σε μια απονενοημένη απόφαση. Σε μια απόφαση που η κοινωνία θα έπαιρνε μόνο αν είχε ψυχολογικά εξαντληθεί από τη διαρκή αβεβαιότητα και είχε έτσι εξοικειωθεί με το αποτρόπαιο.

Αν όμως ο Πρωθυπουργός είχε στ’ αλήθεια μετρήσει τον χρόνο, γιατί έφτασε να ανακοινώσει τελευταία στιγμή το δημοψήφισμα, χωρίς να έχει καν διασφαλίσει τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή του;

Είναι αλήθεια μεγάλος ο πειρασμός να ερμηνεύεται εκ των υστέρων ως σκόπιμη παρέλκυση, αυτό που μπορεί να ήταν σκέτο χάσιμο χρόνου. Οπως ήταν όλο αυτό τον καιρό ακατανίκητη η ροπή να ερμηνεύονται οι κινήσεις Τσίπρα ως μέρος ενός ορθολογικού σχεδίου.

Οποτε, όπως κι αν πήρε την απόφαση για δημοψήφισμα, η στάση του Τσίπρα αποτελεί συνέχεια της στρατηγικής του αμηχανίας. Επειτα από πέντε μήνες προσωπικής αμφιταλάντευσης, δεν είχε να προτείνει στο εκλογικό σώμα τίποτε άλλο παρά μία άρνηση. Μπορεί να πει ανοιχτά μόνο τι δεν θέλει. Αλλά δεν είναι ακόμη σε θέση να διατυπώσει καθαρά τι θέλει. Ούτε τι θα κάνει με αυτό το «όχι» αν καταφέρει να το αποσπάσει από την κάλπη.

Το «όχι» πια δεν είναι ένα. Είναι το «όχι» των ευρωπαϊστών και το «όχι» των δραχμικών του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι το «όχι» των ΑΝΕΛ και, βεβαίως, το «όχι» της Χρυσής Αυγής.

Το εκλογικό άθροισμα αυτών των ετερόκλητων αρνήσεων είναι τώρα εφικτό, επειδή ο Πρωθυπουργός χρησιμοποιεί μια συνταγματική διαδικασία ως οδό διαφυγής από το προσωπικό του δίλημμα. Επειδή χρησιμοποιεί την κάλπη για να ξεπλύνει μια υπογραφή του. Επειδή αποφάσισε να μην αποφασίσει.