Πόσες φορές έχουμε ακούσει τα τελευταία χρόνια πως η Αριστερά είναι σε κρίση; Τα γεγονότα επιμένουν: σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μόνο τέσσερις από τις 27 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης κυβερνώνται αυτή τη στιγμή από Σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό. Το γεγονός προξενεί έκπληξη: η οικονομική κρίση δεν είναι άραγε η αμφισβήτηση του φιλελεύθερου μοντέλου;

Κι αν η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση και πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τα λάθη που έκανε στο παρελθόν, η Δεξιά βρίσκεται επίσης καθώς, μεθυσμένη από την εξουσία, δεν συνειδητοποιεί ακόμη τη σημερινή κρίση, η ιδιαιτερότητα της οποίας είναι η αποστασιοποίηση και η απογοήτευση των πολιτών. Εξάλλου, το μοντέλο της για την κοινωνία δεν έχει μέλλον, όπως μπορεί κανείς να επισημάνει διαπιστώνοντας την απουσία απάντησης στην κρίση. Ωστόσο, πραγματιστική, καιροσκοπική και κυνική, η Δεξιά επιχείρησε να επωφεληθεί από το αίσθημα φόβου και ανασφάλειας που δημιουργείται.

Ευτυχώς, δεν πέφτουν όλοι οι πολίτες θύματα αυτής της προπαγάνδας που μερικές φορές έχει φασιστική αποφορά. Στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, η Δεξιά είναι μειοψηφική. Το επιβεβαιώνει η ηχηρή ήττα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι στο φέουδό του, το Μιλάνο, κατά τις ιταλικές δημοτικές εκλογές του Μαΐου.

Ιδια τιμωρία υπέστη η CDU της Ανγκελα Μέρκελ, η οποία δέχθηκε φέτος διαδοχικά χαστούκια στις επτά περιφερειακές εκλογές, για να μη μιλήσουμε για τις μερικές φορές ισχνές επιδόσεις του Φιλελεύθερου συμμάχου της σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Πρόκειται για δύο ηγέτες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόωρες εκλογές την επόμενη χρονιά, αν η κατάσταση δεν βελτιωθεί.

Περιμένοντας το 2012, και ιδιαίτερα τη Γαλλία όπου διαδοχικές δημοσκοπήσεις προαναγγέλλουν επιτυχία της Αριστεράς, μια πρώτη ένδειξη αυτής της αλλαγής ήρθε την Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου από τη Δανία, με τις βουλευτικές εκλογές που κέρδισε ο κόκκινος συνασπισμός με επικεφαλής την Χέλε Θόρνινγκ-Σμιτ. Η επιστροφή στην εξουσία των προοδευτικών στη Δανία αναγγέλλει χαλάρωση των μέτρων για τη μετανάστευση και την εφαρμογή ενός σχεδίου ανάκαμψης, δαπάνες για τις υποδομές, την παιδεία, την υγεία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η χρηματοδότηση αυτού του σχεδίου θα προέλθει από νέους φόρους στις τράπεζες, τα κέρδη του κεφαλαίου και τους πιο πλούσιους Δανούς.

Το πρόγραμμα αυτό φανερώνει τεράστια πρόοδο, με την έννοια ότι η ανάλυση της κρίσιμης κατάστασης της Αριστεράς ξεπεράστηκε προς όφελος προτάσεων που απαντούν στο ερώτημα: τι πρέπει να γίνει για να αναζωογονηθεί το προοδευτικό κίνημα;

Σε αυτή την προοπτική και αντίθετα από τη Δεξιά, η κουλτούρα της οποίας προωθεί την επιστροφή στην εθνική διάσταση, η αναγέννηση του προοδευτισμού είναι αδιαχώριστη από την αναζωογόνηση της Ευρώπης, που πρέπει να γίνει αντιληπτή ταυτόχρονα ως ιδεαλιστική έννοια, πολιτική αποστολή και πολιτικό σχέδιο. Γι’ αυτό πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα συμμαχία δυνάμεων της Κεντροαριστεράς που να εκτείνεται ως τις δυνάμεις της οικολογίας: μια συμμαχία που να βάλει στην καρδιά του προγράμματός της την πολιτική ένωση της Ευρώπης.

Σε αυτή την προοπτική πρέπει να υπογραμμίσουμε την ικανότητα της Χέλε Θόρνινγκ-Σμιτ να ενώσει τις δυνάμεις της Αριστεράς και να βγει από τη λαϊκιστική συζήτηση για την ασφάλεια και τη μετανάστευση που το Φιλελεύθερο Κόμμα του πρωθυπουργού Λαρς Λόκε Ράσμουσεν θεσμοποίησε επί δέκα χρόνια συμμαχώντας με το Κόμμα του Δανικού Λαού (DF, Dansk Folkparti) – έναν πολιτικό σχηματισμό της Ακρας Δεξιάς ο οποίος αναφέρεται στο μανιφέστο κατά των μεταναστών του νορβηγού φονιά Αντερς Μπέιρινγκ Μπρέιβικ.

Οπως και οι διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν αυτούς τους τελευταίους μήνες στη Μαδρίτη, στην Αθήνα και στο Λονδίνο, που εκ πρώτης όψεως μπορεί κανείς να κατατάξει στην ίδια κλίμακα, μόλο που κίνητρό τους ήταν διαφορετικές ανησυχίες, η σημερινή τάξη δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι, επ’ αόριστον.

Μια νέα κοινωνία βρίσκεται σε κίνηση, η οποία πρέπει να προσαρμοστεί στον νέο κόσμο που δημιουργείται, ρυμουλκούμενος από τις νέες τεχνολογίες. Οπως αποκαλύπτει η τελευταία εργασία του προγράμματος «Next Left» (Η επόμενη Αριστερά) που πραγματοποιεί το Ευρωπαϊκό Ιδρυμα Προοδευτικών Ερευνών (FEPS) μετά τα τρομερά αποτελέσματα των ευρωεκλογών του 2009, το μέλλον των προοδευτικών θα εξαρτηθεί από την ικανότητά τους να εξευρωπαΐσουν τα μέλη τους σε εθνικό επίπεδο, να εμβαθύνουν και να ενισχύσουν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ενεργώντας με τρόπο που θα κάνει την Ευρώπη να πάψει να εξασθενεί ώστε να προχωρήσει επιτέλους και να αποκτήσει βάρος στις διεθνείς σχέσεις.

Οι δανικές εκλογές ήταν οι πρώτες μιας σειράς που μπορεί να έχει αποτέλεσμα, τα δύο επόμενα έτη, μια πραγματική στροφή στην Ευρώπη. Η νίκη των προοδευτικών δυνάμεων μπορεί να επαναφέρει στην ΕΕ την ορμή και την εμπιστοσύνη που της έχουν λείψει εδώ και πολύ καιρό – περιχαρακωμένη καθώς είναι μόνο στην υπεράσπιση της νομισματικής σταθερότητας – και να της επιτρέψει επιτέλους να στραφεί προς την ανάπτυξη, προς το μέλλον, προς μια νέα πολιτική φάση.

Ο Μάσιμο ντ’ Αλέμα, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, είναι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Προοδευτικών Μελετών (FEPS)

Τελευταία Νέα