Αναζήτηση
Στην πολιτική του αυτοβιογραφία με τίτλο «My Life», ο πρώην αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον κάνει μόνο μία αναφορά στην Ελλάδα, περιγράφοντας την παρέμβαση της κυβέρνησής του στην κρίση των Ιμίων. Τα σχόλια μάλιστα που συνοδεύουν την αφήγηση είναι σαρκαστικά. Οτι δηλαδή Ελλάδα και Τουρκία βρέθηκαν «στα όρια της πολεμικής σύρραξης για μια συστοιχία βραχονησίδων, όπου βόσκουν μερικά πρόβατα». Πολιτικά απομνημονεύματα της δικής του προεδρίας δεν έχει εκδώσει ακόμη ο Μπαράκ Ομπάμα. Αν και είναι σχεδόν βέβαιο ότι, όταν γράψει, η περίπτωση της Ελλάδας θα απλώνεται σε περισσότερες από δύο σελίδες –δυσανάλογα πολλές σε σχέση με το πολιτικό εκτόπισμα της χώρας. Για το περιεχόμενο των παρεμβάσεων Ομπάμα στην ελληνική κρίση ίσως γίνουμε σοφότεροι τα επόμενα χρόνια. Ανθρωποι πάντως που χειρίστηκαν οριακές στιγμές στην εξαετία της κρίσης βεβαιώνουν ότι η ανάμειξη των Αμερικανών –όποτε χρειάστηκε –ήταν αποφασιστικής σημασίας. Και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη.
Η Αθήνα περιμένει ακόμη μια ηχηρή παρέμβαση, αυτή τη φορά σε ελληνικό έδαφος. Οι κυβερνητικές προσδοκίες άλλωστε από την επίσκεψη Ομπάμα είναι μεγάλες. Σε αυτό βοηθάει το γεγονός ότι ο αμερικανός πρόεδρος θα ταξιδέψει στο Βερολίνο αμέσως μετά την Αθήνα και θα μεταφέρει μια έξτρα πίεση στη γερμανική κυβέρνηση για λύση στο θέμα του χρέους. Πάντως όλα τα μηνύματα που εκπέμπει μέχρι στιγμής η Γερμανία είναι πως τίποτε δεν πρόκειται να δοθεί πριν από τις γερμανικές εκλογές. Αρα, μια πιθανή παρέμβαση Ομπάμα –παρά τους υψηλούς συμβολισμούς της –δεν αναμένεται να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού. Αλλωστε όταν ο Ομπάμα επισκεφτεί την Αθήνα, ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου θα έχει εκλεγεί. Και οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν τον όρο «lame duck» (κουτσή πάπια δηλαδή) για τον πρόεδρο που μένει ένα δίμηνο στην εξουσία, μέχρι να παραδώσει στον επόμενο. Δεν διαθέτει δηλαδή την επιρροή που κουβαλάει πια ο νεοεκλεγείς.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η επίσκεψη Ομπάμα δεν φέρει συμβολισμούς. Κι αυτό αφορά πρωτίστως τον ίδιο και τη δική του πολιτική παρακαταθήκη. Θεωρείται βέβαιο ότι ο αμερικανός πρόεδρος θα απευθυνθεί στο παγκόσμιο ακροατήριο μιλώντας για τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας, σε μια περίοδο κατά την οποία ο λαϊκισμός σαρώνει στις δυτικές κοινωνίες και το κύμα οργής απέναντι στο κατεστημένο παίρνει χαρακτήρα τσουνάμι. Η Αθήνα –ως γενέτειρα του δυτικού πολιτισμού –προσφέρει το καλύτερο τηλεοπτικό κάδρο μιας τέτοιας παρέμβασης και για τον λόγο αυτό, στελέχη της αμερικανικής πρεσβείας αναζητούν την τελευταία εβδομάδα το κατάλληλο μέρος για την ομιλία του Ομπάμα με φόντο τον Παρθενώνα.
Με τα φλεγόμενα μέτωπα στη Μέση Ανατολή να μαίνονται, τις σχέσεις με τη Ρωσία στο χειρότερο σημείο μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και την Τουρκία σε μια γενικευμένη αστάθεια, ο Μπαράκ Ομπάμα θέλει να αναδείξει τη σημασία μιας σταθεροποιημένης Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή. Αμερικανοί αξιωματούχοι περιγράφουν την Ελλάδα ως πυλώνα σταθερότητας που έχει παίξει αποφασιστικό ρόλο στη διαχείριση του Προσφυγικού και στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν την πιθανότητα αποσταθεροποίησής της. Παρότι δεν έχουν γίνει επίσημες ανακοινώσεις από τον Λευκό Οίκο για το πρόγραμμα της διήμερης παραμονής του αμερικανού προέδρου στην Αθήνα, πληροφορίες θέλουν το επιτελείο του Μπαράκ Ομπάμα να εξετάζει την πιθανότητα μετάβασής του στη ναυτική βάση της Σούδας στην Κρήτη. Σχετική νύξη για τη σημασία που της αποδίδουν έκανε ο νέος αμερικανός πρεσβευτής από το κατάστρωμα του «USS Mount Whitney» στον Πειραιά, κατά την παρθενική του ομιλία στην Ελλάδα, λέγοντας πως ο ίδιος πρόλαβε να επισκεφτεί τη βάση κατά τη σύντομη παρουσία του στη χώρα μας και την εκθείασε ως παράδειγμα στενής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ. Ενώ έμπειροι αναλυτές υπερτονίζουν τη χρησιμότητα της βάσης, λέγοντας ότι θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική λύση στην τουρκική βάση στο Ιντσιρλίκ, στη μάχη κατά του ISIS.
Η επίσκεψη Ομπάμα στην Ελλάδα προσδίδει αναμφίβολα προστιθέμενη αξία στη διεθνή εικόνα της χώρας, ακόμη κι αν ο Λευκός Οίκος έχει χαμηλώσει με δημόσιες παρεμβάσεις του εκπροσώπου του τις προσδοκίες της Αθήνας. Η στήριξη της Ελλάδας ως στρατηγικού εταίρου των ΗΠΑ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη εξυπηρετεί το αφήγημα της ελληνικής κυβέρνησης, χωρίς πάντως να αλλάζει δραματικά τα δεδομένα στη σχέση της με τους δανειστές. Ούτως ή άλλως, για την Αθήνα όπως και για τη λοιπή Ευρώπη τα βλέμματα είναι στραμμένα στις αμερικανικές εκλογές της Τρίτης. Εκεί θα φανεί αν σε μια πιθανή εκλογή Κλίντον, η Αμερική θα συνεχίσει στο γνώριμο μοτίβο της διεθνούς παρουσίας της ή αν θα δοκιμαστεί στα αχαρτογράφητα νερά μιας προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ. Στο πρώτο σενάριο, η Αθήνα ευελπιστεί ότι οι άνθρωποι που χειρίζονταν το ελληνικό ζήτημα θα πατήσουν στην εμπειρία της διοίκησης Ομπάμα και θα συνεχίσουν τη στήριξη στην ελληνική υπόθεση. Στο δεύτερο σενάριο, κανείς δεν μπορεί να διατυπώσει ασφαλείς προβλέψεις.
