Είκοσι χρόνια σήμερα απ’ τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου και στο χολ της μνήμης συνωστίζονται παλιοί και νέοι μνηστήρες. Κάποιοι διεκδικούν ανοιχτά την πολιτική του κληρονομιά. Κάποιοι μοιάζουν με «παιδιά» του, παρά την αρχική τους πλεύση. Και κάποιοι που ξεκίνησαν μαζί του, σήμερα είναι οι πιο καθαρόαιμοι αντίπαλοι του πολιτικού «αστερισμού» του.

Ο Τσίπρας κινήθηκε ανάποδα. Παιδί του ευρωκομμουνισμού, της ανανεωτικής Αριστεράς, των κινημάτων με κέντρο το Σιάτλ και τη Γένοβα, σήμερα μοιάζει με μετανοημένο ρεαλιστή έχοντας συνθηκολογήσει με τους δανειστές. Το ηχόχρωμα της φωνής του και οι απολήξεις του παράλληλου προγράμματος του κόμματός του φέρουν κάτι και από παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ. Το κάδρο της κυβέρνησής του επιχρωματίζεται από κομισάριους που έχουν ψηλά τον Ανδρέα, αν και σε διαφορετικό γήπεδο. Η κρίση του καπιταλισμού, ο βαθμός εξάρτησης της χώρας, η ήττα των δυνάμεων της εργασίας, η ΤΙΝΑ του νεοφιλελευθερισμού δεν αφήνουν περιθώρια για large διαχειρίσεις.

Επιπροσθέτως, τα μεγάλα αφηγήματα θέλουν και μεγάλους ηγέτες. Ο Ανδρέας ετοίμαζε τη δική του διακυβέρνηση τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν από το ’81 (με ομάδες εργασίας, όπως μου εξομολογείται καραβανάς του Κινήματος…). Η κοινωνική συμμαχία που έφερε στο προσκήνιο τον χαρισματικό άνδρα ήταν και τέκνο της Ιστορίας. Κάθε σύγκριση εποχών, προσώπων, εκθέτει τον φορέα της.

Η Φώφη, γνήσιο πρόσωπο του βιότοπου του Ανδρέα και δικαίως εγγυήτρια της μνήμης του, έχει ένα πρόβλημα. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ δεν είναι καθολικά ο συνεχιστής του Ανδρέα. Μοιάζει να εκφράζει ένα μόνο ρεύμα του. Εχουν μεσολαβήσει η διακυβέρνηση με Σαμαρά, τρία Μνημόνια και η κηδεία μιας κοινωνίας. Και κάτι σημαντικότερο: τα στρώματα που παραδοσιακά εξέφραζε το κόμμα, αγνοούνται μεταξύ φτώχειας και ΕΝΦΙΑ.

Ο Γιώργος Παπανδρέου, γιος και υπουργός του πατέρα του, έχει κάθε δικαίωμα να διεκδικεί την κληρονομιά του Ανδρέα. Το Καστελλόριζο όμως έχει άλλη άποψη, όσο κι αν στα νερά του ρυμουλκήθηκε η χώρα και λόγω της ανδρεϊκής διακυβέρνησης. Ο Καραμανλής Β’, που διατηρείται ως ρεύμα ιδεών στην κεντροδεξιά επικράτεια, μπορεί να μη διεκδίκησε ποτέ την ανδρεϊκή κληρονομιά. Πάντα όμως έμοιαζε να λοξοκοιτάζει προς εκείνη. Παραδόξως, το «αόρατο τόξο» που ξεκινάει απ’ το Μαξίμου και τέμνεται με την καραμανλική φρουρά, θέλει να έχει αναφορές στην περίοδο Ανδρέα. Για να είμαστε πιο ακριβείς, ίσως έχει περισσότερες ομοιότητες με τον ιστορικό ηγέτη από όσες έχουν οι δεκάδες μεταρρυθμιστές – φύλαρχοι του σημερινού Κέντρου. Ισως πάλι το σημερινό σημείωμα που μόλις διαβάσατε έχει μια υπερβολή. Γιατί ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν όλα τα παραπάνω.

Τελευταία Νέα