Πώς θα ήταν μια πόλη που ενημερώνει τους οδηγούς για τις πλησιέστερες διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης, με κάδους ανακύκλωσης που στέλνουν σήμα στις υπηρεσίες καθαριότητας όταν γεμίζουν ή με σύστημα φωτισμού που ενεργοποιείται όταν περνούν πεζοί και αυτοκίνητα από τους δρόμους; Οι έξυπνες πόλεις δεν είναι φουτουριστικά σχέδια επί χάρτου, ούτε ανέξοδες προεκλογικές υποσχέσεις δημάρχων. Οι δημότες πολλών ευρωπαϊκών πόλεων απολαμβάνουν ήδη τα οφέλη ανάλογων καινοτομιών που βελτιώνουν την καθημερινότητα στα υπερκορεσμένα από ανθρώπους και αυτοκίνητα αστικά κέντρα.

Τα ηλεκτρονικά συστήματα και οι εφαρμογές που κάνουν τις πόλεις πιο οικολογικές και λιγότερο σπάταλες σε ενέργεια και χρήμα παρουσιάστηκαν στο τελευταίο Συνέδριο Καινοτόμων Πόλεων που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουνίου στη Νίκαια της Γαλλίας. Εκεί αντάλλαξαν εμπειρίες εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών από όλη την Ευρώπη αλλά και στελέχη εταιρειών που προσφέρουν τεχνογνωσία για την εφαρμογή των πρωτοποριακών ιδεών.

Το Συνέδριο έμοιαζε με πασαρέλα, όπου οι πόλεις – μοντέλα προσπάθησαν να παρουσιάσουν το καλύτερό τους πρόσωπο για να εντυπωσιάσουν εταιρείες που αναπτύσσουν προγράμματα διαχείρισης δεδομένων ή κολοσσούς όπως η Veolia και η Siemens που προσφέρουν καινοτόμες λύσεις για την οικονομική χρήση υδάτινων πόρων και ενέργειας.

Η Βιέννη μπορεί να μην κατατάσσεται πρώτη ανάμεσα στις πόλεις με ήπια κυκλοφορία οχημάτων ή με εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, όμως τα τελευταία χρόνια συγκαταλέγεται ανάμεσα σε αυτές που χρησιμοποιούν με τον πλέον αποδοτικό τρόπο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ετσι, το πρόγραμμα Οικιακών Φωτοβολταϊκών Πάρκων δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους της αυστριακής πρωτεύουσας να απολαμβάνουν τα οφέλη του φθηνού ρεύματος ακόμα κι αν κατοικούν στο κέντρο της πόλης ή σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα και δεν μπορούν να εγκαταστήσουν ηλιακό πάνελ. Από την περασμένη χρονιά έχουν δημιουργηθεί τρία ηλιακά πάρκα μακριά από τον πολεοδομικό ιστό της πόλης. Η εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών χρηματοδοτείται μέσω ενός συνεταιριστικού σχήματος στο οποίο μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε κάτοικος καταβάλλοντας 950 ή 475 ευρώ για την αγορά ολόκληρου ή μισού πάνελ αντίστοιχα.

Η Στοκχόλμη είναι η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που διαθέτει ασύρματο δίκτυο τέταρτης γενιάς (4G) για σύνδεση στο Διαδίκτυο και για τηλεφωνική επικοινωνία. Ομως αυτό που ξεχωρίζει τη σουηδική πόλη από τις επίσης δικτυωμένες πρωτεύουσες των άλλων σκανδιναβικών χωρών είναι το πολεοδομικό σχέδιο Seaport, το οποίο μετατρέπει σταδιακά το λιμάνι της πόλης σε μια οικολογική γειτονιά. Οι νέοι κάτοικοι της περιοχής είναι υποχρεωμένοι να περιορίσουν δραστικά τη χρήση αυτοκινήτου, καθώς δεν θα βρίσκουν άλλωστε να παρκάρουν, αφοί προβλέπεται μόλις μία θέση στάθμευσης ανά δύο διαμερίσματα. Σε 15 χρόνια η πόλη θα είναι καθαρή όχι μόνο από τα καυσαέρια, αλλά και από τα σκουπίδια. Στην είσοδο κάθε πολυκατοικίας θα υπάρχει σύντομα μια μικρή χοάνη. Το υπόγειο δίκτυο θα «ρουφά» τους σάκους των σκουπιδιών –με κενό αέρος –και θα τα μεταφέρει απευθείας σε κέντρα ανακύκλωσης.

Η Νίκαια είχε ασφαλώς την τιμητική της στο Συνέδριο. Οχι μόνο επειδή φιλοξένησε τις καινοτόμες ιδέες όλων των πόλεων, αλλά και επειδή παρουσίασε τεχνολογίες και σχέδια που πολύ θα ζήλευαν οι ανταγωνιστές της. Η εφαρμογή Nice Park θα δίνει σύντομα τη δυνατότητα στους κατοίκους της γαλλικής πόλης να βλέπουν στην οθόνη του smartphone τους την πλησιέστερη θέση στάθμευσης ή το μενού του πιο κοντινού εστιατορίου.

Η πλήρης ανάπτυξη του σχεδίου Εξυπνη Πόλη θα μειώσει και τα λειτουργικά έξοδα του δήμου, καθώς τα φώτα των πιο μικρών δρόμων θα ανάβουν μόνο όταν περνά πεζός ή όχημα σε κοντινή απόσταση, ενώ η φωτεινότητά τους θα ρυθμίζεται σε σχέση με την υγρασία ή τη συννεφιά.

Εξυπνες λύσεις αναζητούν πάντως και οι πράσινες πόλεις του ευρωπαϊκού Βορρά οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα κυκλοφορίας όχι από τους οδηγούς αυτοκινήτων, αλλά από τον υπερκορεσμό της χρήσης ποδηλάτου. Η Κοπεγχάγη έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα παρά το γεγονός ότι διαθέτει ποδηλατόδρομους πλάτους έως και 4 μέτρων. Οταν το φανάρι ανάβει κόκκινο σε κεντρικές οδούς τα ποδήλατα σχηματίζουν ατέλειωτες ουρές κι έτσι τώρα οι δρόμοι ανακατασκευάζονται. Ομως σύντομα δεν θα χωρούν ούτε τον σημερινό αριθμό των αυτοκινήτων.