Στο ομώνυμο έργο του Ευριπίδη, που ανέβασε με οξυδέρκεια ο Βασίλης Παπαβασιλείου την προηγούμενη εβδομάδα στην Επίδαυρο, ο Κύκλωψ εμφανίζεται ως το βουλιμικό θηρίο έτοιμο να καταβροχθίσει τους ανθρώπους και ο Οδυσσέας αναλαμβάνει να προστατεύσει τους συντρόφους, σύμφωνα και με τα γνωστά από το ομηρικό έπος. Μία τέτοια αφήγηση είναι μάλλον προσφιλής για όσους σήμερα προσπαθούν να δημιουργήσουν αφηγήσεις για την τρέχουσα πολιτική συγκυρία, την τρόικα-θηρίο και τα ανυποψίαστα θύματα-πολίτες, οι οποίοι αναζητούν τον δικό τους Οδυσσέα για να κατατροπώσει το θηρίο.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Γιατί ο Κύκλωψ κρύβει πολλά από τα χαρακτηριστικά –τη βουλιμία, την ύβρη, την ανομία, την αδυναμία ευρείας οπτικής –που θεωρούμε γενεσιουργά αίτια της σημερινής κρίσης. Διατείνεται, για παράδειγμα, ότι «μόνο ο πλούτος είναι θεός και τα άλλα είναι όλα λόγια παχιά και όμορφα (…) και όσο γι’ αυτούς που βάλανε τους νόμους κακό χαμό να βρούνε». Ο Κύκλωψ, λοιπόν, δεν είναι οι άλλοι, αλλά όσοι από εμάς υιοθετήσαμε τέτοιες συμπεριφορές στο παρελθόν.

Από την άλλη πλευρά, ο Οδυσσέας δεν είναι ο από μηχανής θεός που δίνει μια άμεση και «μαγική» λύση, αλλά ο πολύτροπος ηγέτης που αναλαμβάνει μεθοδικές ενέργειες για τη σωτηρία των συντρόφων του.

Για να επιστρέψουμε στα πολιτικά πράγματα, οι πρόσφατες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΔΝΤ για την πορεία εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής προσφέρουν πλούσιο υλικό για συζήτηση. Είναι γνωστή η κριτική που έχουν δεχθεί για τα σφάλματα στην ανάλυση της κατάστασης και τον προσδιορισμό των μέτρων και το μερίδιο ευθύνης για την πολύχρονη ύφεση και την ανεργία-ρεκόρ.

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι αποτελούν χρήσιμα μεθοδολογικά εργαλεία για τον προσδιορισμό των στόχων της κυβέρνησης και την αξιολόγηση της πορείας εκπλήρωσής τους. Ουδέποτε στο παρελθόν διαθέταμε ανάλογα δημόσια εργαλεία, όταν η μεθοδικότητα εξαντλούνταν σε σημειωματάρια και η πολιτική επικοινωνία κάλυπτε τις αποτυχίες των πολιτικών.

Για παράδειγμα, επισημαίνεται ότι, παρά τα νέα θεσμικά εργαλεία, άλλοι παράγοντες παρακωλύουν τη συλλογή φόρων από τον κρατικό μηχανισμό. Ακόμη, διαπιστώνεται ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά προϊόντων θα ωφελήσουν τον ανταγωνισμό, αλλά και θα μειώσουν τις τιμές για τον καταναλωτή. Επιπλέον, παρατίθεται μια σειρά παραγόντων, εκ των οποίων κάποιοι είναι απρόβλεπτοι, οι οποίοι θα καθορίσουν τον κεντρικό στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος και των πρώτων ενδείξεων αναστροφής της ύφεσης εντός του 2014.

Επειδή στην Ελλάδα μάς αρέσει η μυθολογία, όπως και να θεωρούμε τους εαυτούς μας θύματα των ξένων, καλό είναι να αναλογιστούμε ότι Κύκλωψ και Οδυσσέας βρίσκονται κατά κύριο λόγο στους κόλπους μας –στο κράτος, την κυβέρνηση, τα κόμματα, την οικονομία, την κοινωνία.

Είναι γεγονός ότι η έκνομη, βουλιμική και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά δεν μπορεί να αποδοθεί συλλήβδην στην ελληνική κοινωνία. Εξίσου αληθές όμως είναι ότι δεν διακατέχονται όλοι οι ξένοι που ασχολούνται σήμερα με το ελληνικό ζήτημα από σύνδρομα ανθελληνισμού. Πρέπει, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε τη μεθοδικότητα, τη δεξιοτεχνία και τις καλές ιδέες από όπου μπορούμε να τις αντλήσουμε για να εξουδετερώσουμε τους μικρούς και τους μεγάλους Κύκλωπες οι οποίοι βρίσκονται ανάμεσά μας.

Ο Μάνος Γ. Παπάζογλου είναι λέκτορας Πολιτικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Τελευταία Νέα