Οι δύο ισχυρότερες γυναίκες του κόσμου, η κυρία Λαγκάρντ και η κυρία Μέρκελ, θέλουν να μας κάνουν Λετονία. Η πρώτη το είχε πει πριν από λίγους μήνες και η δεύτερη το επανέλαβε αυτή την εβδομάδα: οι χώρες της Βαλτικής μπορεί να πέρασαν δύσκολα για αρκετά χρόνια, μπορεί να στερήθηκαν τα πάνδεινα και να έσφιξαν το ζωνάρι, αλλά να που ξαναβρίσκουν την ανάπτυξη. Πάνω από 5% αυξήθηκε το ΑΕΠ της Λετονίας το 2011 και το 2012. Κι αυτό, χάρις στην αυστηρή εφαρμογή των προγραμμάτων λιτότητας που σχεδίασε η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Πρώτα απ’ όλα, η ανάπτυξη συνοδεύτηκε από μια έκρηξη της ανεργίας (από 6% το 2008 σε 20% το 2009, για να ξαναπέσει στη συνέχεια στο 13%) και μια μαζική μετανάστευση (το 10% του ενεργού πληθυσμού εγκατέλειψε τη χώρα). Επιπλέον, επισημαίνει ο γάλλος καθηγητής Μπερτράν Γκρολαμπέρ στη «Λιμπερασιόν», η ανάκαμψη της Λετονίας οφείλεται μάλλον στην εγκατάλειψη της λιτότητας παρά στην εφαρμογή της. Το 2010, η κυβέρνηση αποφάσισε να σταματήσει τις περικοπές. Τον επόμενο χρόνο, οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν. Παράλληλα αυξήθηκε τόσο ο πληθωρισμός όσο και το κόστος της εργασίας. Με άλλα λόγια, η ανταγωνιστικότητα δεν έπαιξε εδώ τον καταλυτικό ρόλο που διαφημίζει με κάθε ευκαιρία η Καγκελάριος.

Να σημαίνουν αυτά ότι πρέπει κι εμείς να τα βροντήξουμε και να καταργήσουμε το Μνημόνιο, όπως διακηρύσσει με περισσή επιπολαιότητα ο ΣΥΡΙΖΑ; Οχι. Κάθε χώρα έχει τα προβλήματά της και τις ιδιαιτερότητές της, και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η εξαγωγή ενός μοντέλου –είτε λέγεται γερμανικό είτε σκανδιναβικό –μάλλον παραπλανά παρά βοηθά. Αν πρέπει να αντιγράψουμε μια από αυτές τις ζηλευτές χώρες του Βορρά, καλύτερα να κοιτάξουμε αλλού και για άλλους λόγους. Η Φινλανδία, για παράδειγμα, έχει ένα καταπληκτικό εκπαιδευτικό σύστημα που τη φέρνει κάθε χρόνο στην κορυφή των διεθνών αξιολογήσεων. Και η καλή εκπαίδευση έχει άμεση σχέση όχι μόνο με την υγιή οικονομία, αλλά και με κάτι άλλο που τόσο έχουμε ανάγκη σε αυτή τη χώρα: την αίσθηση ευθύνης των πολιτών, το civic duty που λένε οι Αγγλοσάξονες.

Πριν από λίγες ημέρες βρέθηκε στο Λονδίνο ο Πάσι Σάλμπεργκ, πρώην γενικός επιθεωρητής των φινλανδικών σχολείων και συγγραφέας του βιβλίου «Φινλανδικά μαθήματα» (που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Επίκεντρο). Η «Γκάρντιαν» τού ζήτησε τη συνταγή της επιτυχίας. Οι φινλανδοί ενήλικοι, απάντησε, είναι οι πιο ενεργοί αναγνώστες στον κόσμο. Δανείζονται περισσότερα βιβλία από τις βιβλιοθήκες, αγοράζουν περισσότερα βιβλία και διαβάζουν περισσότερες εφημερίδες από οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. Παλιότερα, ένας Φινλανδός δεν μπορούσε να παντρευτεί αν δεν ήξερε να διαβάζει. Αν μάλιστα ανήκε στη Λουθηρανική Εκκλησία, έπρεπε να πάει για δύο εβδομάδες σε ειδική κατασκήνωση, να μελετήσει τη Βίβλο και άλλα θρησκευτικά βιβλία και να απαντήσει σε ερωτήσεις του ιερέα. Σήμερα, βέβαια, οι περισσότεροι Φινλανδοί παντρεύονται με πολιτικό γάμο και δεν είναι αναγκασμένοι να εκπληρώνουν τέτοιες προϋποθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουν να διαβάζουν!

Για τη Βίβλο δεν ξέρω, αλλά καμιά εφημερίδα αυτό το Σαββατοκύριακο μπορούμε να διαβάσουμε, δεν βλάπτει.

Τελευταία Νέα