Τέλος στην καριέρα του Γιούρι Λουζκόφ, του επί 18ετία δηµάρχου της Μόσχας, έβαλε χθες ο ρώσος πρόεδρος Ντµίτρι Μεντβέντεφ – µε την έγκριση βέβαια του Βλαντίµιρ Πούτιν. Ο δήµαρχος µε τη µόνιµη τραγιάσκα στο κεφάλι, τη σταθερά φιλοπόλεµη διάθεση και τη δισεκατοµµυριούχο (από κατασκευαστικά έργα…)

σύζυγο απλώς ξεπέρασε τα όρια, ασκώντας κριτική στο Κρεµλίνο.


Χρόνια τώρα κυκλοφορούσαν στη Μόσχα φήµες πως οι ηµέρες του 74χρονου Γιούρι Λουζκόφ, ο οποίος πρωτοδιορίστηκε δήµαρχος επί Γέλτσιν, το 1992, και εξελέγη τρεις φορές συνεχώς – το 1996, το 1999 και το 2003 – πριν καταργήσει ο «τσάρος» Βλαντίµιρ τις περιφερειακές εκλογές, είναι µετρηµένες. Ο Λουζκόφ ήταν όµως δηµοφιλής στους πολλούς και άτεγκτος µε τους διαφωνούντες, εγγύηση πως η ψήφος της Μόσχας θα πήγαινε στην Ενωµένη Ρωσία, το κόµµα του Πούτιν, και του Μεντβέντεφ, συνιδρυτής του οποίου υπήρξε και ο ίδιος. Τι και αν, επί της δηµαρχίας του, τα περισσότερα µεγάλα κατασκευαστικά έργα της Μόσχας είχαν ανατεθεί στην Ιnteko, την κατασκευαστική εταιρεία της συζύγου του Γελένα Μπατούρινα, της µοναδικής δισεκατοµµυριούχου στη Ρωσία, µε περιουσία που εκτιµάται στα 2,9 δισ. δολάρια; Το «σκληρό» στυλ του ήταν απολύτως συµβατό µε την προεδρία του Πούτιν την περίοδο 2000-2008 κι ας λέγεται πως ο νυν πρωθυπουργός και πάντα ισχυρός άνδρας της Ρωσίας απλώς τον ανεχόταν. Τρία λάθη

Σε κάθε περίπτωση, από τα µέσα του καλοκαιριού το άστρο του Λουζκόφ άρχισε να δύει. Πρώτο ολίσθηµα, ένα κακοµελετηµένο σχέδιο αποκατάστασης του βασικού αυτοκινητόδροµου που συνδέει τη Μόσχα µε το διεθνές αεροδρόµιο Σερεµέτιεβο. Δηµιουργήθηκε τέτοια συµφόρηση που οι οδηγοί χρειάζονταν έως και έξι ώρες για να διανύσουν την απόσταση. Ο διευθυντής του Σερεµέτιεβο κατηγόρησε τον Λουζκόφ ότι τα έκανε όλα επίτηδες ώστε να επιλέγουν οι ταξιδιώτες άλλο αεροδρόµιο, το οποίο ανήκει στον δήµο. Και ο εθνικός αεροµεταφορέας, η Αeroflot, µήνυσε τον δήµο για διαφυγόντα κέρδη 4 εκατ. δολαρίων λόγω συµφόρησης. Η οργή εναντίον του δηµάρχου φούντωσε τον Αύγουστο όταν η Μόσχα πνίγηκε στους καπνούς και το νέφος από τις φωτιές και τον καύσωνα, αλλά ο Λουζκόφ συνέχισε τις διακοπές του στην Αυστρία.

Η σταγόνα που έκανε το ποτήρι του Κρεµλίνου να ξεχειλίσει, όµως, έπεσε όταν έσβησαν οι φωτιές. Χρόνια µαινόταν στη Μόσχα αντιπαράθεση για τα σχέδια κατασκευής ενός αυτοκινητόδροµου µέσα από ένα δάσος στα περίχωρα της πόλης. Τον Αύγουστο, ο Μεντβέντεφ διέταξε την αναστολή του σχεδίου. Αρχές Σεπτεµβρίου, σε άρθρο του σε εφηµερίδα ο Λουζκόφ επέκρινε την απόφαση και τον ίδιο τον πρόεδρο, αναφέροντας ούτε λίγο ούτε πολύ πως η χώρα χρειάζεται πιο σθεναρό ηγέτη. Ο δήµαρχος πέρασε το µήνυµα πως «ψηφίζει» Πούτιν – ακόµα κανείς δεν γνωρίζει αν στις προεδρικές εκλογές του 2012 θα είναι υποψήφιος ο Πούτιν, ο Μεντβέντεφ ή και οι δύο. Το κυβερνητικό «δίδυµο» της Ρωσίας, όµως, δεν ανέχεται τέτοιες πρωτοβουλίες. Η οργή του Κρεµλίνου

Αρχικά, το Κρεµλίνο έθεσε σε εφαρµογή εκστρατεία συκοφαντίας (ή ξεµπροστιάσµατος…) του Λουζκόφ µέσω της κρατικής τηλεόρασης. «Δεν παραιτούµαι», δήλωσε τη Δευτέρα εκείνος, επιστρέφοντας από µία εβδοµάδα στην Αυστρία. Του είχε τεθεί πλέον το εξής δίληµµα: ή παραιτείσαι ή καθαιρείσαι. Από τη Σαγκάη όπου βρισκόταν χθες, ο Μεντβέντεφ έδωσε τη λύση. Υπέγραψε διάταγµα για την αποποµπή του Λουζκόφ, δηλώνοντας πως «ο πρόεδρος έχει χάσει την εµπιστοσύνη του στον περιφερειακό ηγέτη». Στα µισά µιας θητείας που χαρακτηρίζεται από καλές προθέσεις αλλά ελάχιστες µεγάλες πράξεις, ο Μεντβέντεφ εµφανίζεται ως ηγέτης. Διώχνει τον αντάρτη, διορίζει προσωρινά στη θέση του τον αντιδήµαρχό του, Βλαντίµιρ Ρεζίν, και δηλώνει πως η τελική απόφαση για τον αντικαταστάτη θα είναι δική του.

Ο Πούτιν

Με ανακοίνωσή του, ο Πούτιν τον στηρίζει, δηλώνει πως «ο δήµαρχος είναι υφιστάµενος του προέδρου, όχι το αντίστροφο».

Ωστόσο η φράση κλειδί του Πούτιν είναι άλλη: «Θα βοηθήσω στην επιλογή του διαδόχου».

Σύµφωνα µε τα ρωσικά µέσα, οι επικρατέστεροι υποψήφιοι – ο Σεργκέι Σοµπιάνιν προσωπάρχης του πρωθυπουργού, ο υπουργός Εκτακτων Καταστάσεων Σεργκέι Σόιγκου και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, παλιός σύντροφος από την ΚGΒ, Σεργκέι Ιβανόφ – είναι όλοι πιστοί του Πούτιν.

Εσωσε τη Μόσχα και µετά άρχισε το… πλιάτσικο


ΟΣΟΙ ΕΧΟΥΝ παρακολουθήσει τη µακρά θητεία του, µιλούν για δύο διαφορετικούς Λουζκόφ. Ο ένας, ο Λουζκόφ του 21ου αιώνα, ήταν ένα κλασικό παράδειγµα διεφθαρµένου δηµάρχου. Διαφέντευε τη Μόσχα σαν να ήταν κτήµα του, συνθλίβοντας τους αντιπάλους του και περιβάλλοντας τον εαυτό του µε µια µικρή οµάδα ανθρώπων (συµπεριλαµβανοµένης της συζύγου) που πλούτιζαν διαρκώς. Οσοι όµως γνώριζαν τον Λουζκόφ τα πρώτα του χρόνια ως δηµάρχου, επισηµαίνουν οι «Νew Υork Τimes», θυµούνται έναν ακαταπόνητο, ικανό µάνατζερ, ο οποίος κατάφερε να σώσει την πόλη από το χάος που έφερε η κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Η Μόσχα ήταν µια γκρίζα σοβιετική πόλη στο χείλος της καταστρφής το 1992.

Τα τρόφιµα έλειπαν, οι δρόµοι ήταν γεµάτοι σκουπίδια και η εγκληµατικότητα πανταχού παρούσα. Δεκαοκτώ χρόνια αργότερα, ο Λουζκόφ αφήνει πίσω του µια πολύβουη µεγαλούπολη µε ουρανοξύστες, πολυτελείς µπουτίκ και κυκλοφοριακό.

Οικολόγοι, ακτιβιστές και οπαδοί της αρχιτεκτονικής αγνότητας, βέβαια, είχαν χθες γιορτή: ο Λουζκόφ δεν δίσταζε να κατεδαφίζει ιστορικά κτίρια (συχνά τα αντικαθιστούσε µε ρέπλικες), έτρεφε µια µυστηριώδη αγάπη για τα γιγάντια όσο και άσχηµα γλυπτά ενός Ζουράµπ Τσερετέλι, θεωρούσε τους ακτιβιστές υπέρ των δικαιωµάτων των γκέι «σατανικούς» και ήταν αµετανόητος νοσταλγός του Στάλιν. Μετά την αποποµπή του, παραιτήθηκε από την Ενωµένη Ρωσία, καταγγέλλοντας το κόµµα ότι δεν τον προστάτευσε «από τα ψέµατα και τις συκοφαντίες». Ισως θελήσει να πολεµήσει το Κρεµλίνο – το πιθανότερο όµως είναι να τον αποθαρρύνει η τύχη του Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, του δισεκατοµµυριούχου που κατέληξε φυλακή στη Σιβηρία.