Πρόσωπα Εναντίον όλων των φανατισμών

Ο πακιστανικής καταγωγής συγγραφέας Τάρικ Αλί προτείνει έναν τρίτο δρόμο,

ανάμεσα στον φονικό ισλαμισμό και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Στους ταραγμένους καιρούς μας, ο Τάρικ Αλί προτιμάει την ανταλλαγή

επιχειρημάτων από τη λογοτεχνία. Η καχυποψία του για την Αμερική έχει

επιστρέψει. Ως άθεος με μουσουλμανική κουλτούρα, ελπίζει όμως πως μπορεί να

γίνει ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, να είναι πιο

αποδεκτός απ’ ό,τι ένας Σαλμάν Ρούσντι, ο οποίος «έχασε κάθε αξιοπιστία όταν

φωτογραφήθηκε τυλιγμένος με μια αμερικανική σημαία». «Ο Μπιν Λάντεν και οι

δικοί του κατέληξαν σε πολιτικό αδιέξοδο», έγραφε στην επιστολή του «προς έναν

νέο μουσουλμάνο» μετά την 11η Σεπτεμβρίου. «Ήταν ένα θέαμα επιβλητικό, που

σταματάει όμως εδώ (…) Τι έχουν να προσφέρουν οι ισλαμιστές; Την επιστροφή

σ’ ένα παρελθόν που, ευτυχώς για τους λαούς του 7ου αιώνα, δεν υπήρξε καν».

Αλλά και η αμερικανική αυτοκρατορία είναι εν πολλοίς υπεύθυνη για το σημερινό

αδιέξοδο, καθώς έχει αγκαλιάσει ασφυκτικά τον μουσουλμανικό κόσμο. Πού πήγε η

εθνικιστική αριστερά, κομμουνιστική ή σοσιαλιστική, πού πήγαν οι Νάσερ που

ονειρεύονταν να αλλάξουν τον αραβικό κόσμο, να τον απαλλάξουν από τους

φεουδάρχες του και τη θεοκρατία; Εξαφανίσθηκαν ως εχθροί των πετρελαϊκών

συμφερόντων των ΗΠΑ, αλλά και εξαιτίας των λαθών τους. Μόνο το τζαμί απομένει

ως εναλλακτική επιλογή για τους διαφωνούντες που δεν ανέχονται την περιρρέουσα

διαφθορά. Και γι’ αυτό φταίνε οι ΗΠΑ, λέει ο Τάρικ Αλί· και θυμίζει πως,

«υποστηρίζοντας έναν τζιχάντ κατά των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν», οι

Αμερικανοί «δημιούργησαν αυτό το στρώμα των ξεριζωμένων φανατικών, που δεν

έχουν τοπικούς ούτε φυλετικούς δεσμούς και αποτελούν τον σκληρό πυρήνα της Αλ

Κάιντα» – μια νέα Διεθνή, πράσινη τούτη τη φορά, σημειώνει ο Πατρίς ντε Μπεέρ

στη «Λε Μοντ».

Γιος κομμουνιστή και πρώην τροτσκιστής ο ίδιος, γόνος μεγάλης οικογένειας του

Πακιστάν, ο Τάρικ Αλί σπούδασε στην Οξφόρδη και είναι εγκατεστημένος στο

Λονδίνο. Προσπαθεί με τα βιβλία του να εξηγήσει στους Δυτικούς τον πλούτο της

μουσουλμανικής σκέψης και να λογικέψει τους νεαρούς μουσουλμάνους που

γοητεύονται από τον Μπιν Λάντεν. Θεωρεί όμως φονταμενταλισμό και την

αυτοκρατορική μονομέρεια του Τζορτζ Μπους. Στο δοκίμιό του «Το σοκ των

φανατισμών» αποδοκιμάζει τον φονταμενταλισμό και των δύο πλευρών και

προειδοποιεί να μην επιτραπεί στους ισλαμιστές να γίνουν οι εκπρόσωποι της

αντίθεσης στην Αμερική. «Το επόμενο βιβλίο μου», λέει, «θα είναι αφιερωμένο σ’

εκείνους που στράφηκαν ξαφνικά από την Αριστερά στη Δεξιά, εκείνους τους

ριζοσπάστες της δεκαετίας του ’60 που επανδρώνουν σήμερα τα διοικητικά

συμβούλια, τα κοινοβούλια και τα ισλαμικά θρησκευτικά σχολεία. Τι έκαναν άραγε

τα βιβλία τους για τον Μαρξ, τον Γκράμσι; Τα αφήνουν να σκονίζονται σε κάποια γωνιά;».