Tα δεσμά του γάμου προβληματίζουν ταυτόχρονα Ελλάδα και Γαλλία την εβδομάδα αυτή: στη μεν Ελλάδα ο πολιτικός γάμος δύο ομόφυλων ζευγαριών ενώπιον του δημάρχου της Τήλου, στη δε Γαλλία το διαζύγιο δύο Γάλλων μουσουλμάνων. Το διαζύγιο προκαλεί τα γαλλικά δημοκρατικά ήθη καθότι εκδόθηκε με το αιτιολογικό ότι η σύζυγος δεν πληρούσε τον όρο της παρθενίας. Εκπρόσωποι του κράτους χαρακτήρισαν τη δικαστική απόφαση κολοσσιαία οπισθοδρόμηση στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως ως προς την ισότητα των δύο φύλων. Και στις δύο χώρες ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί εκκινούν διαδικασίες για την ανατροπή των πράξεων, παρότι οι ενδιαφερόμενοι είναι ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα. Άλλο κοινό σημείο στις δύο υποθέσεις είναι ότι η αντίδραση του κράτους δεν βασίζεται σε παραβίαση κάποιου κανόνα δικαίου, αλλά θεμελιώνεται στην εικαζόμενη προσβολή κάποιων ανώτερων αρχών που οι λειτουργοί του θεωρούν ως άξιες προστασίας. Αναφορικά με τους ελληνικούς γάμους προβάλλεται η έλλειψη ρητής δικαιικής πρόβλεψης για την ένωση ατόμων του ίδιου φύλου ως αιτία να θεωρηθούν οι γάμοι ανυπόστατοι, ενώ στην περίπτωση του γαλλικού διαζυγίου, η Πολιτεία θεωρεί πως μια δικαστική απόφαση που προσδιορίζει την ύπαρξη προηγούμενων σεξουαλικών επαφών της γυναίκας (μόνο της γυναίκας, όχι του άντρα) ως δικαιοπρακτικό θεμέλιο του γάμου αντίκειται στα θεμελιώδη δικαιώματα.

Ωστόσο, στο σημείο αυτό ο παραλληλισμός των δύο υποθέσεων σταματά και μάλιστα με τρόπο καταλυτικό για την πιθανή έκβαση αντιδικίας ενώπιον του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: στο γαλλικό διαζύγιο το κράτος επεμβαίνει προς υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι σύζυγοι διαδραματίζουν τον ρόλο του υπαιτίου της παραβίασής τους, ενώ στον ελληνικό γάμο οι σύζυγοι ασκούν θεμελιώδη δικαιώματα και η Πολιτεία επεμβαίνει κατασταλτικά. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η νομολογία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου και το τεκμήριο νομιμότητας βρίσκονται συνήθως σύμμαχοι όσων προασπίζουν την ελεύθερη άσκηση των ατομικών ελευθεριών και όχι εκείνων που επιχειρούν να απαγορεύσουν τη μετουσίωσή αυτών από θεωρητικό ενδεχόμενο σε πράξη.

Ο Αθανάσιος Τάκης είναι δικηγόρος Θεσσαλονίκης,υπ.διδάκτορας Ευρωπαϊκού Δικαίου ΑΠΘ