Είναι σχεδόν καθημερινή η αμφισημία του ΣΥΡΙΖΑ που παρελαύνει στον δημόσιο λόγο. Είτε με άξονα το χρέος, είτε με άξονα τη σχέση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ενωση ή το ΝΑΤΟ, οι αξιωματούχοι του κόμματος επιδίδονται σε δηλώσεις που αναιρούν δηλώσεις συντρόφων τους για το ίδιο θέμα. Οποιαδήποτε άλλη χρονική συγκυρία τα παραπάνω θα είχαν ενδιαφέρον. Και θα ερμηνεύονταν ως έναν βαθμό. Εξάλλου ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί «νέα» ηγεμονική δύναμη, μετασχηματίστηκε από το 2011 και μετά που εισέπραξε με ταχύτατο τρόπο τη δίκαιη κοινωνική δυσαρέσκεια και βρέθηκε αστραπιαία στη μέση του ωκεανού να οδηγεί θωρηκτό με προϋπηρεσία μούτσου.

Η στιγμή όμως που διανύουμε δεν συγχωρεί. Κάθε μέρα εξάλλου πυκνώνουν δεκάδες γεγονότα. Ο πολιτικός χρόνος τρέχει ιλιγγιωδώς. Κάθε λέξη μπορεί να αποβεί μοιραία. Το ξεχαρβαλωμένο κοινωνικό κράτος και οι χιλιάδες δυαδικές μοναξιές που παίρνουν τη θέση της παλιάς οικογένειας αποτελούν ένα εύφλεκτο έδαφος για συγκρούσεις και χάος. Η απουσία εργατικού κινήματος και συνδικαλιστικών θεσμών με κύρος είναι επίσης δυσμενείς μεταβλητές για μια χώρα όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί να μοιάσει με το «Μίσος» του Κασοβίτς. Ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να συμπεριφερθεί ως «παίχτης», όχι ως φοιτητής σε αμφιθέατρο.

Βέβαια, η αμφισημία αποτυπώνει την προσπάθειά του να εκφράσει τον θεσμικό και τον αντισυστημικό λόγο ταυτόχρονα. Και βέβαια η αμφισημία είναι χαρακτηριστικό κομμάτων που κατάφεραν να εκφράσουν κοινωνικά ρεύματα. Ας θυμηθούμε πως το ΠΑΣΟΚ του ’90 είχε από Παπαθεμελή μέχρι Αννα Διαμαντοπούλου και συνδικαλιστές με ζιβάγκο. Απαιτείται όμως μια ενοποιητική γραμμή, μια κεντρική θέση η οποία διαμορφώνει και την «έξω φωνή», που με την σειρά της εμπνέει και προσδίδει όραμα στο εξαθλιωμένο πλήθος. Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως παρά τις πρόσφατες αποφάσεις του συνεδρίου του, ακόμη ψάχνει το κεντρικό του νήμα. Περισσότερο μάλιστα θυμίζει άθροισμα φυλάρχων παρά ενιαίο κόμμα. Ακόμη και η παρέμβασή του στο κοινωνικό πεδίο μοιάζει αντιφατική και ασθενής. Κι εδώ έρχεται το λάθος άλλων δυνάμεων που παρομοιάζουν τον ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ του ’80, ξεχνώντας κάτι βασικό. Πως το παπανδρεϊκό κόμμα εξέφρασε μια κοινωνική συμμαχία. Είχε βαθιές ρίζες στο εργατικό κίνημα του ’60. Εξοικείωση με την κουλτούρα της διεκδίκησης, της συμμετοχής και της απεργίας. Ελεγχο μαζικών συνδικάτων. Ηγέτη χαρισματικό. Αλλά και η ίδια η διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας ήταν διαφορετική. Κάθε συσχετισμός με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι τουλάχιστον άστοχος.

Το κόμμα του Τσίπρα σήμερα εκφράζει τον ριζοσπαστικό μικροαστισμό, την αντιμνημονιακή ατζέντα, τη νεανική αριστερή δυσαρέσκεια. Ο λόγος του εναλλάσσεται από το «θα σας ταράξουμε στη νομιμότητα» στον παλαιού τύπου κινηματισμό ή στο θεσμικό κλείσιμο ματιού. Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα, αμφίσημος, μοιάζει με την ίδια την Ελλάδα. Και από το μετέωρο ή αποφασιστικό βήμα του, θα εξαρτηθούν πολλά.