Αναζήτηση
Μπορεί πλέον να έχουμε στα χέρια μας «το λιγότερο διαβασμένο μπεστ σέλερ όλων των εποχών». Στοιχεία από το Amazon Kindle δείχνουν ότι η τιμή ανήκει στο «Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα» του Τόμας Πικετί, το οποίο βρέθηκε φέτος στην πρώτη θέση των μπεστ σέλερ. Ομως ο Τζόρνταν Ελενμπεργκ, καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν, έγραψε στην «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» ότι το βιβλίο του Πικετί φαίνεται να χάνει συνεχώς αναγνώστες: και τα πέντε σημεία του βιβλίου στα οποία οι αναγνώστες των Kindle έχουν σημειώσει περισσότερο βρίσκονται στις πρώτες 26 σελίδες από τις 685 σελίδες συνολικά.
Το ότι οι Αμερικανοί έσπευσαν να αγοράσουν το βιβλίο του Πικετί δείχνει ότι μάλλον ήθελαν να καταλάβουν την ανισότητα. Το γεγονός όμως ότι, όπως όλα δείχνουν, το εγκατέλειψαν φανερώνει ότι είμαστε άνθρωποι. Επιτρέψτε μου να ικανοποιήσω τη ζήτηση αυτή με τον δικό μου «Οδηγό αρχάριου για την ανισότητα». Ορίστε πέντε σημεία:
Πρώτον, η οικονομική ανισότητα αυξήθηκε σημαντικά στις ΗΠΑ και σε μερικές άλλες χώρες. Το πλουσιότερο 1% στις ΗΠΑ έχει περισσότερο πλούτο από το φτωχότερο 99%.
Δεύτερον, η ανισότητα στην Αμερική είναι αποσταθεροποιητική. Η ανισότητα εν μέρει είναι σημαντική για να αναπτύσσονται πρωτοβουλίες. Φαίνεται όμως ότι φθάσαμε σε σημείο που η ανισότητα γίνεται τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη.
Τρίτον, οι ανισότητες αντικατοπτρίζουν όχι μόνο το αόρατο χέρι της αγοράς αλλά και τη χειραγώγηση των αγορών. Οπως υποστηρίζει ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, «μεγάλο μέρος της ανισότητας στην Αμερική είναι αποτέλεσμα στρεβλώσεων της αγοράς, όπου τα κίνητρα έχουν κατεύθυνση όχι στο να δημιουργείται νέος πλούτος αλλά να τον παίρνει κανείς από τους άλλους».
Τέταρτον, η ανισότητα δεν ωφελεί απαραιτήτως τους πλούσιους στον βαθμό που νομίζουμε. Ακόμη και στους πλούσιους μόνο ένας μπορεί, για παράδειγμα, να έχει το καλύτερο αυτοκίνητο από όλους τους άλλους.
Πέμπτον, οι προοδευτικοί μιλούν περισσότερο από ό,τι θα έπρεπε για «ανισότητα» και όχι αρκετά για «ευκαιρία». Μερικοί ψηφοφόροι κουράζονται από θεωρίες περί ανισότητας γιατί υποστηρίζουν ότι δείχνει ζήλεια για τους πλούσιους. Είναι περισσότεροι εκείνοι που θα προτιμούσαν να ξεκινούν όλοι με τις ίδιες ευκαιρίες.
Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν κάποια εργαλεία, περιλαμβανομένων πρωτοβουλιών για θέσεις εργασίας και καλύτερα σχολεία, που μπορούν να μειώσουν το χάσμα των ευκαιριών. Ομως οι ΗΠΑ είναι μία από τις λίγες ανεπτυγμένες χώρες που ξοδεύει λιγότερα για να εκπαιδεύσει το μέσο φτωχό παιδί απ’ ό,τι το μέσο πλούσιο.
Υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν καταλαβαίνουμε για την ανισότητα. Ομως, είτε σας αρέσει ο Πικετί είτε όχι, υπάρχει ένα μεγάλο μάθημα που πρέπει να γνωρίζετε: η ανισότητα και η έλλειψη ευκαιριών σήμερα αποτελούν μια εθνική αδυναμία και ευπάθεια –και υπάρχουν εργαλεία πολιτικής που μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
